Czy sprzedaż firmy bez podatku jest możliwa

Sprzedaż przedsiębiorstwa nie podlega przepisom ustawy o VAT, ale w takim przypadku powstanie przychód do opodatkowania.

Publikacja: 01.07.2024 04:30

Czy sprzedaż firmy bez podatku jest możliwa

Foto: Adobe Stock

W celu oceny skutków podatkowych sprzedaży firmy lub jej części należy posłużyć się definicją zorganizowanej części przedsiębiorstwa wskazaną w przepisach podatkowych.

Definicja przedsiębiorstwa

Dla celów zarówno podatku dochodowego, jak i podatku od towarów i usług przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo realizujące te zadania. Natomiast w zakresie definicji samego przedsiębiorstwa przepisy podatkowe odwołują do przepisów kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 551 k.c. przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje m.in. nazwę, własność nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów najmu, dzierżawy nieruchomości, wierzytelności, koncesje, licencje, zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, tajemnicę firmy.

Czytaj więcej

Uczciwa firma nieświadomie wplątana w oszustwo nie wrzuci VAT w koszty

Nie ma VAT

Skutki podatkowe zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie obejmują podatku od towarów i usług.

Przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie stosuje się bowiem do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 6 pkt 1 ustawy o VAT). Wobec tego transakcja sprzedaży części firmy nie będzie stanowiła czynności opodatkowanej VAT, pod warunkiem że będące przedmiotem sprzedaży składniki majątkowe stanowią niezależne samodzielne przedsiębiorstwo zdolne do prowadzenia działalności gospodarczej. W przeciwnym razie, tzn. gdy przedmiotem sprzedaży są poszczególne składniki majątku, nienadające się do prowadzenia samodzielnego przedsiębiorstwa, wyłączenie przepisów o podatku od towarów i usług nie będzie miało zastosowania.Wówczas sprzedaż ta będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Trzeba wykazać przychód

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych przedsiębiorca z tytułu sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wykaże przychód z działalności gospodarczej. Wartością przychodu będzie suma sprzedawanych poszczególnych składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.Omawiana zasada opodatkowania wynika z art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym przychodem z działalności gospodarczej są m.in. przychody z odpłatnego zbycia składników majątkowych będących środkami trwałymi wykorzystywanymi na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Wartością przychodu będzie cena wyrażona w umowie pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. W przypadku podjęcia przez podatnika będącego osobą fizyczną decyzji o wniesieniu aportem własnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do spółki kapitałowej, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o PIT wartość wkładu wniesionego do spółki będzie korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, jeżeli spółka otrzymująca wkład przyjęła dla celów podatkowych składniki majątkowe wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych podmiotu wnoszącego wkład.

Jakie koszty podatkowe

W kosztach uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych odpłatnie przedsiębiorca wykaże udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania. Koszty nabycia nieruchomości obejmują nie tylko cenę zakupu, ale również inne wydatki związane z tym nabyciem, a więc m.in. wynagrodzenie notariusza czy podatek od czynności cywilnoprawnych. Nakłady, które zwiększyły wartość nieruchomości, to np. wydatki na remont lokalu lub na wykończenie lokalu nabytego w stanie deweloperskim. Z art. 22 ust. 6e ustawy o PIT wynika, że poniesienie nakładów należy udokumentować fakturami w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentami stwierdzającymi poniesienie opłat administracyjnych.

Zbycie w formie darowizny

Jeżeli zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz członka rodziny nastąpi w drodze darowizny, to znajdą zastosowanie przepisy dotyczące podatku od spadku i darowizn, a więc u osoby obdarowanej nie powstanie przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dodatkowo, jeśli darowizna przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części zostanie dokonana na rzecz najbliższego członka rodziny, to obdarowany może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, jeśli zgłosi organowi podatkowemu nabycie własności rzeczy w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli obdarowany nabył w drodze darowizny zwolnionej z podatku środki trwałe wchodzące w skład przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, które darczyńca wcześniej amortyzował, to obdarowany ma prawo kontynuacji odpisów amortyzacyjnych od tych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, uwzględniając wysokość odpisów amortyzacyjnych dokonanych przez darczyńcę oraz przyjętą przez darczyńcę metodę amortyzacji.

Przykład

Przedsiębiorca prowadzi sklep odzieżowy oraz zakład krawiecki na podstawie wpisu do CEIDG i jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Przedsiębiorca planuje likwidację zakładu krawieckiego i sprzedaż lokalu użytkowego wraz z wyposażeniem, tj. meble, komputer, maszyny. Chciałby wiedzieć czy z tytułu sprzedaży lokalu i pozostałych składników majątkowych firmy zapłaci PIT oraz VAT oraz jakie skutki podatkowe zaistnieją, gdy przekaże w darowiźnie część majątku firmowego synowi.

Z tytułu sprzedaży lokalu wraz z wyposażeniem, w którym nabywca będzie mógł prowadzić zakład krawiecki, nie zapłaci VAT, ponieważ nastąpi sprzedaż przedsiębiorstwa i czynność ta jest wyłączona z przepisów ustawy o VAT. W zakresie podatku dochodowego przedsiębiorca osiągnie przychód ze sprzedaży składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się darować firmę synowi, to darowizna podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przedsiębiorca nie osiągnie przychodu z tytułu przekazywanego w darowiźnie majątku firmowego, a obdarowany nie zapłaci podatku od majątku otrzymanego nieodpłatnie, jeśli zgłosi darowiznę organowi podatkowemu w ciągu sześciu miesięcy od dnia nabycia majątku.

Podstawa prawna:

- art. 2 pkt 27e i art. 6 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 361)

- art. 2 ust. 1, art. 5a pkt 4, art. 14 ust. 2 pkt 1, art. 21 ust. 1 pkt 109, art. 23 ust. 9, art. 22g ust. 12 i art. 22h ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2024 r., poz. 226 ze zm.)

- art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 596)

- art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1610)

W celu oceny skutków podatkowych sprzedaży firmy lub jej części należy posłużyć się definicją zorganizowanej części przedsiębiorstwa wskazaną w przepisach podatkowych.

Definicja przedsiębiorstwa

Pozostało 98% artykułu
Sądy i trybunały
Prezydium KRS zwraca się do obywateli ws. sędziów sądów dyscyplinarnych
Materiał Promocyjny
Dodatkowe korzyści dla nowych klientów banku poza ofertą promocyjną?
Sądy i trybunały
Manowska przegrała w sądzie. Prezes SN nie dostanie prawie 400 tys. zł
Zawody prawnicze
Od 4 lipca duże zmiany w pracy prokuratorów. Wykażą się w trakcie procesu
Sądy i trybunały
KRS złoży donos do prokuratury na ministra Bodnara i członków Iustitii
Materiał Promocyjny
Lidl Polska: dbamy o to, aby traktować wszystkich klientów równo
Prawo dla Ciebie
Sąd Najwyższy wrócił do sprawy mandatu Mariusza Kamińskiego. Jest decyzja