Niedobory wody w naszym kraju mają przede wszystkim wpływ na rolnictwo. Szczególnie dotkliwe, długotrwałe susze o dużym zasięgu terytorialnym mogą mieć niszczycielskie skutki w postaci znacznych strat i zahamowania wzrostu i produkcji roślin uprawnych. Przekłada się to na utratę dochodów i zmniejszenie produkcji żywności. Z drugiej strony susza zwiększa prawdopodobieństwo występowania pożarów, wpływając na zakres ich intensywności. Jakie działania można podjąć, by temu przeciwdziałać?
Czy można zakazać podlewanie ogródków?
W obecnym stanie prawnym takie ograniczenia mogą nastąpić jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Zgodnie z art. 31 ust. 5 prawa wodnego wojewoda posiada kompetencję do wydania aktu prawa miejscowego wprowadzającego czasowe ograniczenia w korzystaniu z wód. Może to polegać na ograniczeniu zakresu poboru wód lub wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, a także zmiany sposobu gospodarowania wodą w zbiornikach retencyjnych. Warto podkreślić, że ustawodawca przyznał to uprawnienie wyłącznie w stanie klęski żywiołowej. W konsekwencji gminy są pozbawione takich kompetencji.
Czytaj więcej
Gminy nie mają prawnych narzędzi, aby zmusić mieszkańców do oszczędzania wody w czasie suszy. Pozostaje im liczyć na ich zdrowy rozsądek.
Czy gmina może wprowadzić zakaz poboru wody w formie przepisów porządkowych?
Niekiedy jednostki samorządu terytorialnego wydają przepisy porządkowe powołując się uprawnienia z ustawy o samorządzie gminnym. Przepisy te mogą być wprowadzone w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących. Organ gminy powinien kompleksowo ocenić, czy zagrożenie suszą jest na tyle poważne i czy istnieje realna i konieczna potrzeba wprowadzenia takich ograniczeń, czy ograniczenia te są niezbędne i proporcjonalne. Rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. W piśmiennictwie przyjmuje się, że dla podjęcia przepisów porządkowych jest konieczne, by naruszenie lub zagrożenie miało szczególny charakter lokalny. Ponadto ustanowione przepisy zawierały nakazy (zakazy) zachowania się, które stanowią bezpośrednią i niecierpiąca zwłoki reakcję na istniejący stan faktyczny. Bezpośredniość ta jest reakcją nagłego zagrożenia. dla jego uchylenia. Porządkowy akt prawa miejscowego musi się charakteryzować pewną tymczasowością.
Jaka odpowiedzialność grozi za złamanie zakazu poboru wody?
Gminy w wydanych przez siebie przepisach porządkowych odsyłają do kodeksu wykroczeń (k.w.). Za podlewanie ogródka czy napełnianie przydomowych basenów wodą z wodociągów, grozi mandat lub grzywna. Zgodnie z art. 54 k.w. kto nie stosuje się do przepisów porządkowych o zachowaniu się w miejscach publicznych, w tym zakazowi podlewania, podlega naganie lub karze grzywny do 500 złotych. Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok SN z 20 kwietnia 2022 r., V KK 9/22) „czynność sprawcza wykroczenia określonego w art. 54 k.w. polega na "wykraczaniu" przeciwko przepisom porządkowym, czyli na takim zachowaniu się sprawcy, które narusza obowiązujący w określonym miejscu publicznym porządek wyznaczony tymi przepisami porządkowymi. Zachowanie się sprawcy musi naruszać przepisy, dotyczące zachowania się w miejscach publicznych, tj. takich, które są ogólnie dostępne dla każdego”. Istotną w udowodnieniu nam winy jest spełnienie wszystkich elementów tego wykroczenia. Jednym ze znamion czynu jest „miejsce publiczne”. W przypadku przydomowych basenów czy ogródków z pewnością nie zaliczają się one do kategorii miejsc ogólnodostępnych.
