Opozycja chce cofnięcia "dobrej zmiany" PIS w sądownictwie

Likwidację dwóch nowych izb SN i weryfikację nominacji sędziowskich oraz wyroków z ich udziałem – proponuje opozycja.

Aktualizacja: 28.01.2022 11:01 Publikacja: 27.01.2022 18:53

Opozycja chce cofnięcia "dobrej zmiany" PIS w sądownictwie

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Siedem organizacji społecznych, w tym Wolne Sądy i Ogólnopolski Strajk Kobiet, oraz osiem partii opozycyjnych, w tym Platforma Obywatelska i Nowa Lewica, złożyły projekt noweli ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym. Mają dostosować polskie sądownictwo do standardów określonych w orzeczeniach TSUE, ETPC oraz SN i NSA (starych składów) w zakresie odrębności i niezależności od innych władz państwowych. Projekt w lwiej części przygotowało SSP Iustitia.

Większość sędziowska w KRS byłaby wybierana bezpośrednio i tajnie przez sędziów, a nie przez Sejm, jak to ustanowił PiS, a prawo zgłaszania kandydatów miałyby grupa sędziów lub obywateli i samorządy prawnicze. Z kandydowania byliby wyłączeni sędziowie, którzy w ostatnich trzech latach wykonywali czynności administracyjne w Ministerstwie Sprawiedliwości albo innym urzędzie. Przed wyborami byłoby obowiązkowe wysłuchanie publiczne kandydatów.

Czytaj więcej

Tomasz Pietryga: Nie ma powrotu do tego, co było

Nieważne orzeczenia

Rekomendacje obecnej KRS byłyby unieważnione z mocy prawa, a stosunek służbowy „nowego" sędziego uznany za nienawiązany, ale taki sędzia mógłby wrócić na poprzednie stanowisko, w tym sędziowskie, z możliwością jednak odebrania mu wyższego wynagrodzenia. Dla tych „zdymisjonowanych" sędziów byłyby ponowne konkursy, i to w szybkim trybie.

Orzeczenia Izby Dyscyplinarnej oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z mocy prawa stałyby się nieważne (poza dotyczącymi wyborów), a postępowania, w których zapadły, powtórzone lub umorzone. Inne wyroki SN z udziałem nowego sędziego skutkowałyby nieważnością postępowania, co dawałoby podstawę do ich powtarzania. A poszkodowani przez wydanie uznanego za nieważne orzeczenia mogliby żądać odszkodowania.

Projekt nie przewiduje natomiast automatycznego pozbawienia mocy wszystkich orzeczeń z udziałem nowego sędziego. Decyzje podejmowałyby sądy, mając na względzie m.in. stopień wadliwości przy powołaniu sędziego, i faktyczną możliwość podsądnego (strony) do obrony jego praw.

Sprzeczne oceny

– W pierwszym kroku chodzi o wybór prawdziwej KRS oraz usunięcie wszystkich wadliwie wybranych tzw. neosędziów i przeprowadzenie konkursów na wakujące stanowiska, tak aby wymiar sprawiedliwości mógł pracować sprawnie – mówił podczas prezentacji projektu mec. Michał Wawrykiewicz z Inicjatywy Wolne Sądy.

Kamila Gasiuk-Pihowicz z PO mówiła z kolei, że można tę ustawę nazwać odblokowującą środki unijne i przywracającą sprawiedliwość w Polsce.

– Apelujemy o jej jak najszybsze procedowanie – zapowiadała.

– To są pomysły pisane na kolanach przed Unią, a ich akceptacja byłaby przyznaniem się, że Polska nie jest suwerennym państwem, że Polacy nie są gospodarzem we własnym kraju, ale wykonują polecenia z Brukseli i Berlina. Dlatego nie spotkają się one z poparciem Solidarnej Polski, a także zapewne całej koalicji rządzącej – komentuje Sebastian Kaleta, wiceminister sprawiedliwości.

prof. Aleksander Stępkowski sędzia i rzecznik SN

Konsternację budzi otwarta współpraca sędziów z politykami owocująca sformalizowaną współpracą. Abstrahując od treści tych niekonstytucyjnych propozycji, to środowiska sędziowskie, które przedstawiają takie projekty ustawowego usuwania z urzędu sędziego, publicznie deklarują zaangażowanie polityczne po stronie konkretnych ugrupowań. Ma to tyle wspólnego z obowiązkiem zachowania przez sędziów apolityczności, co pięść z nosem. Jeszcze większą konsternację wzbudza to, że sędziowie proponują jaskrawo niekonstytucyjne „rugi sędziowskie". Ciekawe, w jaki sposób zamierzają w przyszłości powstrzymać inną polityczną większość, której oni się nie będą podobać, od wykorzystania kiedyś ich własnego projektu przeciwko nim samym?

Siedem organizacji społecznych, w tym Wolne Sądy i Ogólnopolski Strajk Kobiet, oraz osiem partii opozycyjnych, w tym Platforma Obywatelska i Nowa Lewica, złożyły projekt noweli ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym. Mają dostosować polskie sądownictwo do standardów określonych w orzeczeniach TSUE, ETPC oraz SN i NSA (starych składów) w zakresie odrębności i niezależności od innych władz państwowych. Projekt w lwiej części przygotowało SSP Iustitia.

Pozostało 87% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie