Koniec Akademii Kopernikańskiej. Potencjał i majątek wchłonie PAN

Polska Akademia Nauk ma być wiodącą instytucją naukową, a powołana w 2022 r. Akademia Kopernikańska zostanie zlikwidowana.

Publikacja: 11.07.2024 16:55

Pałac Staszica w Warszawie, siedziba Polskiej Akademii Nauk

Pałac Staszica w Warszawie, siedziba Polskiej Akademii Nauk

Foto: PAP/Jan Morek

dgk

Do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów dodano projekty ustaw: o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, o zmianie ustawy o Polskiej Akademii Nauk oraz o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Jak wyjaśnia minister nauki Dariusz Wieczorek, rząd chce wzmocnić Polską Akademię Nauk i jej prestiż.

- To ona skupia najwybitniejszych profesorów, instytuty badawcze. Chcemy, aby była to instytucja wiodąca, jeżeli chodzi o polską naukę. Dziś dokładnie te same zadania są powielane w Akademii Kopernikańskiej, więc wydawanie pieniędzy na dwie tego typu instytucje nie ma sensu i lepiej je ze sobą połączyć, stąd dwie ustawy w jednym czasie. Chcielibyśmy w ustawie o PAN uwzględnić kwestie dotyczące potencjału i majątku Akademii Kopernikańskiej, żeby to, co jest dobre kontynuować - twierdzi minister nauki.

Ustawy trafiły na razie do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, po przyjęciu przez rząd czeka je etap konsultacji społecznych, a potem  prace legislacyjne w Sejmie. Prace nad ustawami mają zakończyć się w tym roku.

Według resortu nauki, głównym problemem wymagającym rozwiązania jest nieefektywność działalności Akademii Kopernikańskiej oraz Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, wyrażająca się w wyraźnie ujemnym z perspektywy interesu publicznego bilansie kosztów ponoszonych ze środków publicznych i korzyści uzyskiwanych z działalności tych instytucji.

Czytaj więcej

W Polsce powstanie nowa akademia i publiczna uczelnia

Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika kończą żywot

"W odniesieniu do akademii należy zauważyć, że zadania przypisane jej w ustawie w znacznej mierze powielają zadania podmiotów, które działały na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki już przed jej utworzeniem. Przede wszystkim dotyczy to działalności w zakresie realizacji polityki stypendialno-grantowej, tj. przyznawania Stypendiów Kopernikańskich oraz Grantów Mikołaja Kopernika. Polityki tego typu są realizowane przez inne instytucje, tj. Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej. Umożliwienie akademii prowadzenia działań o charakterze stypendialnym i grantowym nie daje pożądanych efektów. Polityka akademii w zakresie przyznawania grantów nie wyróżnia się innowacyjnością czy skoncentrowaniem na wyjątkowo ważnej – z puntu widzenia państwa – agendzie badawczej. Dodatkowo, jej praktyka nie koresponduje z najlepszymi praktykami, jakie są stosowane przez inne instytucje realizujące politykę stypendialno-grantową, posiadające wysoką renomę i rozpoznawalność międzynarodową" - twierdzi Ministerstwo Nauki.

W przypadku Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, którą Akademia Kopernikańska miała wspierać, resort zauważa, że nie prowadzi ona kształcenia na studiach, co oznacza, że nie realizuje podstawowego zadania uczelni. Szkoła oferuje wyłącznie kształcenie na studiach MBA i kształcenie doktorantów w ramach szkoły doktorskiej.

Zgodnie z projektowaną ustawą z dniem jej wejścia w życie nastąpi otwarcie likwidacji akademii i szkoły. W celu likwidacji tych podmiotów minister powoła likwidatora.

Czytaj więcej

W Warszawie powstaje Szkoła Główna Mikołaja Kopernika

Zarządzanie Polską Akademią Nauk do zmiany

Jak informuje Ministerstwo Nauki, podstawowym problemem wymagającym rozwiązań w obszarze organizacyjno-prawnym działania Polskiej Akademii Nauk, jest wadliwość procesów zarządczych,  brak ich transparentności na poziomie PAN i instytutów naukowych, na co zwracała uwagę Najwyższa Izba Kontroli w cyklicznie przeprowadzanych kontrolach. MN uważa, że brakuje zwłaszcza precyzyjnego rozdzielenia kompetencji nadzorczych Prezesa Rady Ministrów i ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, i niebudzącego wątpliwości określenia kryteriów nadzoru sprawowanego przez te organy.

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian w zakresie:

  • nadzoru nad działalnością PAN i jednostek naukowych oraz innych jednostek organizacyjnych
  • struktury organizacyjnej
  • statusu członka PAN
  • zarządzania majątkiem
  • finansów

Co zmieni się w przepisach o NCBR

Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie niezbędnych zmian o charakterze porządkującym i poprawiającym jakość funkcjonowania organów podmiotów nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz instytutów badawczych. Zmiany dotyczą głównie trybu powoływania i odwoływania, oraz składu organów podmiotów nadzorowanych, jak również kwalifikacji osób pełniących funkcje dyrektora i zastępcy dyrektora w instytutach badawczych oraz finansowania instytutów badawczych.

Zasadniczymi kwestiami wymagającymi rozwiązania jest uporządkowanie spraw związanych z powoływaniem przez ministra dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, a także kwestia zmiany sposobu wyłaniania członków rady NCBR oraz zmiany sposobu ustalaniu długości trwania kadencji jej członków.

Przewidziane obecnie w ustawie zasady odwoływania dyrektora NCBR nie dają ministrowi możliwości szybkiego i elastycznego reagowania na potencjalne nieprawidłowości w działalności instytucji, zwłaszcza będące następstwem uchybień w pracy kierownictwa.

Do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów dodano projekty ustaw: o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, o zmianie ustawy o Polskiej Akademii Nauk oraz o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Jak wyjaśnia minister nauki Dariusz Wieczorek, rząd chce wzmocnić Polską Akademię Nauk i jej prestiż.

- To ona skupia najwybitniejszych profesorów, instytuty badawcze. Chcemy, aby była to instytucja wiodąca, jeżeli chodzi o polską naukę. Dziś dokładnie te same zadania są powielane w Akademii Kopernikańskiej, więc wydawanie pieniędzy na dwie tego typu instytucje nie ma sensu i lepiej je ze sobą połączyć, stąd dwie ustawy w jednym czasie. Chcielibyśmy w ustawie o PAN uwzględnić kwestie dotyczące potencjału i majątku Akademii Kopernikańskiej, żeby to, co jest dobre kontynuować - twierdzi minister nauki.

Pozostało 83% artykułu
Prawo dla Ciebie
Szykuje się kolejna zmiana w prawie, która nie spodoba się myśliwym
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Zdrowie
Prof. Zoll o nowych wytycznych ws. aborcji. "Nie mogę się zgodzić z tym"
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki