SN: KRS nie może wskazywać daty przejścia sędziego w stan spoczynku

Praktyka wskazywania przez Krajową Radę Sądownictwa w uchwale konkretnej daty przejścia sędziego w stan spoczynku jest niewłaściwa - orzekła Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego.

Aktualizacja: 29.07.2021 14:12 Publikacja: 29.07.2021 13:31

SN: KRS nie może wskazywać daty przejścia sędziego w stan spoczynku

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Wyrok zapadł w środę, dziś Sąd Najwyższy o nim poinformował.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w trzyosobowym składzie rozpoznała odwołanie M.M. od uchwały KRS w sprawie przeniesienia sędziego w stan spoczynku. Uchyliła uchwałę w zaskarżonej części.

W uzasadnieniu orzeczenia sędzia sprawozdawca wskazał przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, regulujące przenoszenie sędziego w stan spoczynku. Zdaniem składu orzekającego SN, służą one realizacji konstytucyjnej zasady nieusuwalności sędziów, która bezpośrednio powiązana jest z normą art. 179 Konstytucji RP, zgodnie z którą sędziowie powoływani są na czas nieokreślony.

- To  przekłada się na gwarancje swobody sprawowania wymiaru sprawiedliwości i wykonywania innych funkcji sędziowskich, a przez to stanowi element konstytutywny gwarancji zasady niezawisłości - wskazał SN.

Przypomniał jednocześnie, że w art. 180 ust. 3 zd. 1 Konstytucji RP ustawodawca konstytucyjny przewidział, że  sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na skutek uniemożliwiających mu sprawowanie jego urzędu choroby lub utraty sił.

- Tym samym uznać należy, że wystąpienie wskazanych okoliczności prowadzić może do przeniesienia sędziego w stan spoczynku, w ramach trybu określonego w ustawie (art. 180 ust. 3 zd. 2 Konstytucji RP), z zachowaniem konstytucyjnych gwarancji nieusuwalności sędziów.

SN podkreślił, że sformułowanie „sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku" jednoznacznie wskazuje, że przeniesienie to może nastąpić także wbrew woli sędziego, na podstawie decyzji uprawnionego organu.

- Za taką konstrukcją stoi słuszne założenie, znajdujące podstawy w aksjologii konstytucyjnej, w tym w szczególności zasadzie prawa do sądu, iż sędzia powinien być zdolny do pełnienia obowiązków sędziowskich. Zdolność ta, jak bezpośrednio wskazuje art. 61 § 1 pkt 4 Prawo o ustroju sądów powszechnych, odnosi się także do stanu zdrowia obejmującego zarówno cechy somatyczne, jak i psychologiczne - wskazał SN.

O przeniesieniu sędziego w stan spoczynku decyduje jednak nie lekarz orzecznik ZUS, lecz wskazany w ustawie organ - KRS. Jego obowiązkiem jest  ocena mocy dowodowej orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, dotyczącego trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego.

- Konsekwentnie samo orzeczenie lekarza orzecznika ZUS de iure nie wywołuje skutku prawnego w postaci przeniesienia sędziego w stan spoczynku, a jedynie otwiera możliwość jego przeniesienia w stan spoczynku przez uprawniony organ, co naturalnie wiąże się z istotą stanu spoczynku, czyli ukształtowaniem szczególnego statusu prawnego, na który składają się zarówno przysługujące sędziemu w stanie spoczynku prawa, jak i dotykające go ograniczenia - wskazał SN.

Sąd Najwyższy podkreślił, że przyjęta przez ustawodawcę logika, umożliwiająca zainteresowanemu sędziemu zarówno sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do właściwej komisji lekarskiej ZUS, jak i odwołanie do Sądu Najwyższego od decyzji Rady, podjętej po ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, nakazuje przyjąć, że uchwała Rady wywołuje skutki na przyszłość, nie zaś wstecz. Mechanizm ten zabezpiecza konstytucyjne gwarancje nieusuwalności sędziów, a przez to niezawisłości sędziowskiej.

Sąd Najwyższy podkreślił ponadto, że praktyka wskazywania przez Radę w uchwale konkretnej daty przejścia sędziego w stan spoczynku jest niewłaściwa. Przejście sędziego w stan spoczynku następuje bowiem z dniem prawomocności uchwały KRS, zaś na fakt ten mają wpływ okoliczności, których Rada nie jest w stanie przewidzieć w chwili jej podejmowania, jak wniesienie odwołania od uchwały na podstawie art. 73 § 2 Prawa o ustroju sądów powszechnych.

sygn. akt ?I NKRS 65/21

Wyrok zapadł w środę, dziś Sąd Najwyższy o nim poinformował.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w trzyosobowym składzie rozpoznała odwołanie M.M. od uchwały KRS w sprawie przeniesienia sędziego w stan spoczynku. Uchyliła uchwałę w zaskarżonej części.

Pozostało 92% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie