Inwestycja na cudzym gruncie a amortyzacja

Obiekt wybudowany na cudzym gruncie, w tym takim, z którego przedsiębiorca korzysta na podstawie umowy dzierżawy, zasadniczo nie będzie stanowił jego własności. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca nie będzie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych od takiego obiektu.

Publikacja: 15.01.2024 02:00

Inwestycja na cudzym gruncie a amortyzacja

Foto: Adobe Stock

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Zatem kosztem uzyskania przychodu są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Amortyzacja

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

Czytaj więcej

Nie każdy lokal oznacza biznes

Z kolei na podstawie art. 16a ust. 1 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu oraz inne przedmioty, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, zwane dalej środkami trwałymi.

Warto podkreślić, że co do zasady, jeżeli budynek lub budowla są trwale związane z gruntem, wówczas zgodnie z art. 48 Kodeku cywilnego, stanowią one część składową gruntu. W takiej sytuacji, zgodnie z wyrażoną w art. 191 Kodeksu cywilnego zasadą superficies solo cedit stanowią one własność właściciela gruntu. Jeżeli zatem inwestor wznosi obiekty na dzierżawionym gruncie, nie będą one stanowiły jego własności. Nie oznacza to jednak braku możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od takiego obiektu przez inwestora.

Zgodnie bowiem z regulacją zawartą w art. 16a ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają również – niezależnie od przewidywanego okresu ich używania - budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie. Przepis ten ma zastosowanie nie tylko w sytuacjach, gdy przepisy Kodeksu cywilnego określają przypadki odrębnej własności budynków i budowli od własności gruntu, lecz również gdy podatnik niebędący właścicielem gruntu, obejmując go na określony czas we władanie na podstawie, np. umowy dzierżawy, przewidującej zgodę właściciela na wybudowanie na nim budynku lub budowli, realizuje taką budowę dla celów swojej działalności. W tym drugim przypadku budynki (budowle) wybudowane i wykorzystywane przez podatnika nie stanowią jego własności, mimo poniesienia przez niego nakładów na ich wybudowanie, lecz stanowią jego środek trwały podlegający amortyzacji na podstawie art. 16a ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT (zob. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 kwietnia 2017 r.; 2461-IBPB-1-2.4510. 10.2017.1.MS oraz z 8 maja 2019 r.; 0111-KDIB1-3.4010. 71.2019.2.APO).

Czynsz dzierżawny

Zgodnie z art. 16g ust. 7 ustawy o CIT, wartość początkową budynków i budowli wybudowanych na obcym gruncie ustala się stosując odpowiednio ust. 3-5.

W myśl art. 16g ust. 4 ustawy o CIT, za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

W tym miejscu wskazać należy, iż stanowisko organów podatkowych w zakresie ustalenia czy czynsz dzierżawy powinien powiększyć wartość początkową środka trwałego powstałego na dzierżawionym gruncie i podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne, czy też można go zaliczać do kosztów uzyskania przychodów na bieżąco, jest niejednolite.

Stanowisko, w myśl którego wartość czynszu za wydzierżawiony grunt, na którym prowadzona jest inwestycja budowlana, do momentu zakończenia tej budowy nie powinna zostać zaliczona do wartości wytworzenia budowanego środka trwałego została przykładowo zaprezentowana w następujących interpretacjach indywidualnych dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

- z 14 maja 2012 r., IPTPB3/ 423-80/12-2/KJ;

- z 29 grudnia 2019 r., ITPB3/ 423-589/10/PST;

- z 9 kwietnia 2020 r., 0111- KDIB1-1.4010.33.2020.2.NL.

Organy podatkowe twierdzą w niektórych interpretacjach indywidualnych, że koszty związane z korzystaniem z przedmiotu dzierżawy, takie jak czynsz nie spełniają warunku powiązania z przedsięwzięciem inwestycyjnym, gdyż nie są one ponoszone w celu wytworzenia budynku/budowli, ale w związku z samym faktem nabycia prawa dzierżawy nieruchomości. Czynsz dzierżawy stanowi swojego rodzaju koszt ogólnego zarządu, który związany jest z umową dzierżawy. Wydatek ten nie determinuje więc prowadzenia danej inwestycji, lecz jest związany z kosztami ogólnymi prowadzonej działalności gospodarczej.

Odmienne stanowisko –  zgodnie z którym czynsz dzierżawy za grunty pod planowaną inwestycję stanowi koszt wytworzenia środka trwałego zostało natomiast przedstawione w następujących interpretacjach indywidualnych dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

- z 1 lutego 2017 r., 0461-ITPB3. 4510.592.2016.2.JG;

- z 14 września 2018 r, 0111- KDIB2-1.4010.269.2018.3.BJ;

- z 19 kwietnia 2019 r., 0114- KDIP2-2.4010.85.2019.1.JG;

- z 23 czerwca 2020 r., 0111- KDIB1-1.4010.165.2020.1.BK.

Podstawa prawna:

- art. 15 ust. 1 i ust. 6, art. 16a ust. 1 i ust. 2, art. 16g ust. 4 i ust. 7 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.)

Zdaniem autora

Przemysław Szwed - adwokat, kierownik zespołu ds. podatków bezpośrednich w TAXEO Komorniczak i Wspólnicy spółka komandytowa

W przypadku wydzierżawienia gruntu w celu realizacji inwestycji, wydatki na dzierżawę tego gruntu poniesione do dnia przekazania wytworzonego w ramach inwestycji środka trwałego powinny powiększać jego wartość początkową. Czynsz dzierżawy jest bowiem w takim przypadku kosztem, który istnieje wyłącznie w ścisłym powiązaniu z faktem wytworzenia środka trwałego – obiektu znajdującego się na cudzym gruncie. Związek pomiędzy wytworzeniem tego środka trwałego, a wynagrodzeniem za dzierżawę ma charakter sine qua non – między poniesionymi kosztami a realizowanym procesem inwestycyjnym istnieje bezpośredni związek przyczynowy tego rodzaju, że koszt ten nie powstałby, gdyby inwestycja nie była realizowana.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Zatem kosztem uzyskania przychodu są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Pozostało 93% artykułu
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Jak wykorzystać potencjał elektromobilności
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
W sądzie i w urzędzie
Jak otrzymać bon energetyczny? Jest wzór wniosku
Nieruchomości
Większe odległości od działki sąsiada. Jakie zmiany się szykują
Administracja
Rzeka zabrała część nieruchomości. Kiedy przysługuje odszkodowanie?