Fiskus musi oddać zwrot nawet podatnikowi wykreślonemu z rejestru VAT

Fiskus nie może uznać, że złożony plik JPK_VAT nie wywołuje skutków z uwagi na brak statusu czynnego podatnika VAT. W takim przypadku nie ma podstawy prawnej do zawiadomienia o odmowie prawa do zwrotu podatku.

Publikacja: 19.07.2024 20:56

Fiskus musi oddać zwrot nawet podatnikowi wykreślonemu z rejestru VAT

Foto: Adobe Stock

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał bardzo ważny wyrok dla podatników VAT, których fiskus wykreślił z rejestru. Wynika z niego jasno, że fiskus nie może skutecznie zawiadomieniem odmawiać im prawa do zwrotu VAT.  

Wykreślenie z rejestru VAT a zwrot podatku

Spór zaczął się od pliku JPK_VAT za grudzień 2023 r. Składając go w styczniu 2024 r., spółka wykazała zwrot VAT w terminie 25 dni. Pieniędzy jednak nie zobaczyła. Kilka dni później fiskus zawiadomił ją bowiem, że złożony plik nie wywołuje skutków prawnych, z uwagi na wykreślenie spółki 1 czerwca 2022 r. z rejestru podatników VAT.

Fiskus tłumaczył, że wykreślenie nastąpiło na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT. Konkretnie w związku z uzyskaniem informacji wskazujących, że firma działa z zamiarem wykorzystania banków do celów służących wyłudzeniom skarbowym. Urzędnicy podkreślili, że obniżenia lub zwrotu różnicy VAT nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako VAT czynni. Wskazali też, że w sierpniu 2022 r. podatniczce odmówiono przywrócenia rejestracji VAT.

Czytaj więcej

Uchwała NSA w sprawie wykreślenia z rejestru VAT na korzyść fiskusa

Reakcja spółki była błyskawiczna, bo już pod koniec lutego 2024 r. do sądu administracyjnego trafiła skarga na zawiadomienie. Właściciel spółki przekonywał w niej, że fiskus powinien był dokonać zwrotu VAT, a w razie jakichkolwiek wątpliwości co do jego zasadności wszcząć postępowanie podatkowe. Skarżący argumentował, że podatnikowi VAT nie można utrudniać wykonywania jego prawa do odliczenia z tego względu, że nie został on zidentyfikowany dla celów VAT przed wykorzystaniem towarów zakupionych w ramach swej działalności podlegającej opodatkowaniu. Jeżeli spełnione zostały wymogi materialne dotyczące prawa do odliczenia, to nie można go odmawiać tylko z powodu braku rejestracji w chwili dokonywania objętych nim transakcji.

W ocenie skarżącego z ustawy o VAT nie sposób wywieść podstawy prawnej do wydania zawiadomienia, że złożony plik JPK nie wywołuje skutków prawnych z uwagi na wykreślenie z rejestru podatników VAT czynnych.

JPK_VAT i prawo do zwrotu

Fiskus upierał się przy swoim, ale na jego argumentacji i postępowaniu suchej nitki nie zostawił poznański WSA. Nie miał bowiem wątpliwości, że sporne zawiadomienie zostało wystosowane bez podstawy prawnej. Po analizie przepisów sąd uznał, że w aktualnym stanie prawnym brak jakiejkolwiek podstawy, która umożliwia fiskusowi uznanie złożonej deklaracji na potrzeby VAT za niewywołującą skutków z uwagi na brak statusu podatnika VAT czynnego.

WSA zauważył, że pojęcie podatnika VAT zostało zdefiniowane w sposób szeroki w oparciu o okoliczności faktyczne. I z definicji tej nie wynika, aby status podatnika zależał od jakiegokolwiek zezwolenia lub pozwolenia wydanego przez organ administracji w celu prowadzenia działalności. Zgodnie bowiem z orzecznictwem unijnym niezależnie od znaczenia zgłoszenia rozpoczęcia, zmiany i zaprzestania działalności w charakterze podatnika dla systemu VAT, nie powinno ono stanowić dodatkowego warunku wymaganego dla przyznania statusu podatnika.

Jak tłumaczył sąd w sprawie nie ma sporu, że złożenie deklaracji stanowi obowiązek podatnika. A zgodnie z art. 99 ust. 12 ustawy o VAT kwotę zwrotu różnicy podatku przyjmuje się w tej wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że organ podatkowy określi ją w innej wysokości. Przepis ten wyraża więc domniemanie prawidłowości złożonej deklaracji podatkowej. A obalenie go wymaga określonego działania.

WSA nie miał wątpliwości, że do czasu obalenia domniemania prawidłowości deklaracji VAT z wykazaną nadwyżką do zwrotu, fiskus, działając w ramach czynności sprawdzających, posiada alternatywną kompetencję. Może dokonać zwrotu albo wstrzymać go w ramach uprawnienia do wydłużenia ustawowego terminu. Niemniej w tym ostatnim przypadku, termin zostaje przedłużony, jeżeli przed jego upływem podatnikowi doręczono stosowane postanowienie.

W spornej sprawie spółka, składając plik za grudzień 2023 r. złożyła deklarację podatkową z art. 99 ustawy o VAT. A jak tłumaczył sąd, żaden z przepisów ustawy nie warunkuje skuteczności złożenia deklaracji podatkowej od posiadania statusu zarejestrowanego podatnika. Pojęcie podatnika zostało zdefiniowane bowiem na podstawie okoliczności faktycznych, a brak rejestracji nie stanowi okoliczności wykluczającej posiadanie takiego statusu.

W konsekwencji zdaniem WSA kwota zwrotu wykazana przez skarżącą w pliku za grudzień 2023 r. co do zasady korzystała z domniemania prawidłowości. Jednocześnie na ocenę legalności spornego zawiadomienia nie ma wpływu art. 88 ust. 4 ustawy o VAT. Fiskus może sięgnąć po tę regulację dopiero w decyzji określającej np. inną niż zadeklarowana kwotę zwrotu VAT lub kwotę zobowiązania. Co istotne sąd doszedł do przekonania, że wydanie spornego zawiadomienia to próba pozbawienia skarżącej fundamentalnego prawa do odliczenia podatku poza przewidzianym tokiem postępowania podatkowego.

Wyrok nie jest prawomocny.

Sygnatura akt: I SA/Po 192/24.

Tomasz 
Wagner
doradca podatkowy, 
partner w ALTO

Wyrok WSA to kolejny krok ku liberalizacji polskiej praktyki podatkowej, która zmienia swoje formalne oblicze, głównie pod wpływem orzecznictwa unijnego. Można już m.in. odliczać VAT pomimo braku otrzymania faktury tj. wyłącznie na bazie samej umowy. Teraz okazuje się, że można także wnosić o zwrot VAT bez spełnienia tak podstawowej przesłanki jak posiadanie aktywnej rejestracji. Sąd uznał, że skoro obiektywnie działalność gospodarcza jest prowadzona, a JPK został złożony, to inne formalności nie mogą blokować prawa do odzyskania VAT naliczonego. Umożliwienie skorzystania z tego fundamentalnego prawa jest naturalnie szczytnym celem. Jest też druga strona medalu. Stanowisko WSA stawia bowiem pod znakiem zapytania skuteczność instrumentów zapobiegających wyłudzeniom podatku. I zapewne prędzej czy później sądy będą musiały zmierzyć się też z tą kwestią. 

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał bardzo ważny wyrok dla podatników VAT, których fiskus wykreślił z rejestru. Wynika z niego jasno, że fiskus nie może skutecznie zawiadomieniem odmawiać im prawa do zwrotu VAT.  

Wykreślenie z rejestru VAT a zwrot podatku

Pozostało 95% artykułu
Prawo dla Ciebie
Szykuje się kolejna zmiana w prawie, która nie spodoba się myśliwym
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Zdrowie
Prof. Zoll o nowych wytycznych ws. aborcji. "Nie mogę się zgodzić z tym"
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki