Ryczałt ewidencjonowany w 2022 roku – fakty i mity

Im wyższe przychody z biznesu, tym większa korzyść z ich opodatkowania ryczałtem.

Publikacja: 26.01.2022 09:52

Ryczałt ewidencjonowany w 2022 roku – fakty i mity

Foto: Adobe Stock

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedną z trzech form opodatkowania, jakie mogą wybrać m.in. osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Forma ta przewiduje – odmiennie niż „progresja" i „liniówka" – opodatkowanie przychodu zamiast dochodu. W zamian za to podatnikowi oferowane są różne stawki podatkowe, zależne od wykonywanych przez niego usług, od 2 do 17 proc. Przy niskich kosztach uzyskania przychodu, jak również przy stosunkowo wysokim przychodzie, taka forma opodatkowania może być bardzo atrakcyjna.

Kluczowe przesłanki

Aby skorzystać z opodatkowania ryczałtem, należy spełniać następujące warunki:

1) prowadzić indywidualną działalność gospodarczą lub działalność w formie spółki osobowej,

2) zgłosić chęć opodatkowania ryczałtem do naczelnika urzędu skarbowego,

3) osiągać przychody poniżej równowartości 2 000 000 euro rocznie lub nie prowadzić działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym,

4) wykonywać usługi uprawnione do skorzystania z tej formy opodatkowania,

5) nie prowadzić działalności gospodarczej w zakresie wyłączonym z ryczałtu.

W ustawie o ryczałcie ewidencjonowanym od niektórych przychodów (dalej: ustawa) jest ustalony zamknięty katalog usług, z których przychody mogą podlegać pod tę formę opodatkowania. Szczegółowe informacje zawiera art. 12 ustawy.

Czytaj więcej

Polski Ład: tym podatnikom grożą duże dopłaty składki zdrowotnej

Lista wykluczeń

W ściśle określonych sytuacjach ustawodawca uniemożliwia wybór tej formy opodatkowania. Zgodnie z przepisami nie mogą z niej skorzystać osoby fizyczne osiągające przychody w całości lub w części z tytułu:

- prowadzenia aptek,

- kupna i sprzedaży wartości dewizowych,

- handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.

Ryczałtu nie mogą też wybrać osoby wytwarzające wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Niezależnie od powyższego, z tej formy opodatkowania nie skorzystają osoby podejmujące wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

- samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,

- w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,

- samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka,

jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą byli opodatkowani progresywnie na przychodach uzyskiwanych z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Ryczałtu nie może opłacać również osoba, która była lub jest związana stosunkiem pracy, a zamierza prowadzić własną działalność gospodarczą i wykonywać w jej ramach – na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy – identyczne czynności, jakie wykonywała dla niego w tym lub poprzednim roku podatkowym w ramach stosunku pracy.

Co jest istotne, przy tej formie opodatkowania – nie można jej wybrać również wtedy, gdy w ramach prowadzonej działalności uzyskiwane są jakiekolwiek przychody, których nie można opodatkować w formie ryczałtu. Na przeszkodzie w wyborze tej formy opodatkowania nie stoi jednak osiąganie przychodów z innych źródeł (np. umowy o pracę opodatkowanej progresywnie lub kapitałów pieniężnych opodatkowanych 19 proc.).

Bez ulg i kosztów...

Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na wybór opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego, muszą liczyć się z tym, że nie skorzystają z wielu ulg normalnie przewidzianych dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym.

Największą wadą ryczałtu w porównaniu z alternatywnymi formami opodatkowania przychodów z działalności jest brak możliwości pomniejszenia przychodów o koszty uzyskania przychodów. Tym samym dla przedsiębiorcy, który ponosi wysokie koszty działalności, ryczałt będzie prawdopodobnie nieopłacalny.

W przeciwieństwie do przedsiębiorcy opodatkowanego progresywnie tzw. ryczałtowiec nie może korzystać z kwoty wolnej od podatku (w 2022 r. aż 30 000 zł) ani z ulgi dla klasy średniej. Przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem nie może także skorzystać ze wspólnego opodatkowania z małżonkiem ani rozliczyć ulgi przysługującej samotnym rodzicom.

... ale ze stałą niską stawką

Ryczałt – jak sama nazwa wskazuje – zakłada opodatkowanie przychodów tą samą stawką podatku, niezależnie od ich poziomu. Co więcej, stawki ryczałtu – od 2 do 17 proc. – są niższe niż w przypadku opodatkowania progresywnego (17 i 32 proc.) lub liniowego (19 proc.). Dla tych przedsiębiorców, którzy ponoszą niskie koszty działalności, efektywne opodatkowanie może być zatem znacznie niższe.

Po wprowadzeniu Polskiego Ładu przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem mogą korzystać z niektórych ulg, np. dla rodzin wielodzietnych czy seniorów. To ukłon w stronę ryczałtowców, którzy dotąd byli wykluczeni ze stosowania wielu ulg podatkowych.

Przychody opodatkowane ryczałtem nie wliczają się do podstawy kalkulacji podatku solidarnościowego. Może to mieć istotne znaczenie dla najbardziej zamożnych przedsiębiorców.

Większa atrakcyjność

W związku ze zmianami, jakie wprowadzono w 2021 r. i jakie weszły od 2022 r., atrakcyjność ryczałtu zdecydowanie wzrosła. Najważniejsze z ubiegłorocznych zmian to:

- podniesienie limitu przychodów uprawniającego do skorzystania z ryczałtu do równowartości w PLN kwoty 2 000 000 EURO,

- poszerzenie zakresu usług opodatkowanych ryczałtem,

- obniżenie stawki ryczałtu dla niektórych zawodów – m.in. stawka dla wolnych zawodów spadła z 20 do 17 proc., a dla usług dotychczas opodatkowanych 17-proc. spadła do 15 proc.

Natomiast zmiany, jakie weszły w życie od 2022 r., to:

- obniżenie stawki ryczałtu z 15 do 12 proc. dla usług związanych z szeroko pojętym oprogramowaniem; usług związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego; usług związanych z oprogramowaniem; usług związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania; usług związanych z zarządzaniem siecią oraz systemami informatycznymi,

- obniżenie stawki ryczałtu z 17 do 14 proc. w zakresie opieki zdrowotnej; usług architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych; usług w zakresie specjalistycznego projektowania,

- brak odliczalności składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku oraz zmiana podstawy obliczenia tej składki,

- nowe zasady obliczania wysokości składki zdrowotnej.

Od 2022 r. wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych w formie ryczałtu ewidencjonowanego wynosi ok. 305 zł przy rocznych przychodach do 60 000 zł, ok. 508 zł, gdy przychody zmieszczą się w przedziale od 60 000,01 zł do 300 000 zł, a ok. 916 zł – po przekroczeniu 300 000 zł przychodów rocznie. W wielu przypadkach będzie więc niższa niż przy wyborze opodatkowania według skali (9 proc. dochodu) lub liniowego (4,9 proc.).

Zgłoszenie w fiskusie

Dotąd najpopularniejszą formą opodatkowania była stawka liniowa. Po zmianach przepisów wielu przedsiębiorców może rozważać zmianę formy opodatkowania. W takim przypadku przedsiębiorca musi złożyć oświadczenie do naczelnika urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnie pierwszy w roku podatkowym przychód, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnie w grudniu roku podatkowego.

Poniżej przedstawiamy porównanie dochodu netto przedsiębiorcy („na rękę") w ujęciu rocznym przed i po zmianie, w poszczególnych formach opodatkowania (>patrz przykład niżej).

Wskazana analiza

Podsumowując, ryczałt jako forma opodatkowania przychodów z biznesu może być atrakcyjny dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które nie ponoszą wysokich kosztów. Im przychody są wyższe, tym bardziej zwiększa się korzyść z wyboru tej formy opodatkowania. Ma to szczególne znaczenie w przypadku, gdy osoba jest uprawniona do 15-proc. lub niższej stawki podatku ryczałtowego.

Ogół zmian, jakie wprowadza Polski Ład w odniesieniu do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jest raczej negatywny. Natomiast przy spełnieniu określonych przesłanek wynagrodzenie netto może pozostać na niezmienionym poziomie. Każdorazowa zmiana formy opodatkowania powinna być jednak poprzedzona analizą jej dopuszczalności oraz skutków takiej zmiany.

Przykład 1

Adwokat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (tzw. wolny zawód). Nie ponosi istotnych kosztów działalności (założono 0 zł/miesiąc). Nie korzysta z ulg ZUS dla nowych przedsiębiorców.

Rzeczpospolita

Powyższy przykład jasno wskazuje, że dla przedsiębiorców uzyskujących relatywnie wysokie przychody ryczałt może być najbardziej optymalną formą opodatkowania. Każdorazowo sytuację należy jednak oceniać indywidualnie.

Czytaj więcej

Polski Ład: korzyści i straty dla pracujących

Autor jest doradcą podatkowym Assistant Manager w ALTO

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedną z trzech form opodatkowania, jakie mogą wybrać m.in. osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Forma ta przewiduje – odmiennie niż „progresja" i „liniówka" – opodatkowanie przychodu zamiast dochodu. W zamian za to podatnikowi oferowane są różne stawki podatkowe, zależne od wykonywanych przez niego usług, od 2 do 17 proc. Przy niskich kosztach uzyskania przychodu, jak również przy stosunkowo wysokim przychodzie, taka forma opodatkowania może być bardzo atrakcyjna.

Pozostało 95% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie