§ 1 zd. 1 k.r.o. krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewni w linii prostej mogą być krewnymi wstępnymi, jeżeli są starsi od osoby, wobec której ustalamy pokrewieństwo, lub też krewnymi zstępnymi, jeżeli są od niej młodsi.
Stopień pokrewieństwa w linii bocznej równy jest natomiast liczbie urodzeń potrzebnych do zaistnienia osób, których koligację opisujemy (dlatego rodzeństwo to krewni drugiego stopnia w linii bocznej, gdyż do zaistnienia tego pokrewieństwa konieczne były dwa urodzenia, tj. każdego z nich).
Zgodnie z art. 61
7
§ 1 zd. 2 k.r.o. krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.
PYTANIE: Krewnymi w linii bocznej są wyłącznie osoby, które:
A. pochodzą od wspólnego przodka,
B. pochodzą od wspólnego przodka; krewni w linii prostej mogą być również krewnymi w linii bocznej,
C. pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.
Odp. C (art. 61
7
§ 1 k.r.o.)
Matka jest pewna
Najczęściej nie ma wątpliwości co do pochodzenia dziecka od określonej matki (mater semper certa est – matka zawsze jest pewna). Zgodnie z art. 61
9
k.r.o. matką dziecka jest kobieta, która je urodziła.
Kierownik USC zarejestruje więc jako matkę dziecka kobietę, o której poweźmie niebudzącą wątpliwości informację, że to właśnie ona urodziła dziecko. Formalnie o macierzyństwie rozstrzyga zatem wpis do aktu urodzenia dziecka dokonany na podstawie zgłoszenia do odpowiedniego USC. Zgłoszenie to powinno nastąpić w ciągu 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia (trzech dni, jeżeli dziecko urodziło się martwe) (art. 55 ust. 1 p.o.a.s.c.). Kartę urodzenia sporządza podmiot wykonujący działalność leczniczą i w terminie trzech dni od sporządzenia przekazuje ją kierownikowi USC właściwemu do sporządzenia aktu urodzenia (art. 53 i 54 PrASC).
Z chwilą sporządzenia aktu urodzenia dziecka kobieta wpisana w nim jako matka jest nią w świetle prawa, a akt ten stanowi wyłączny dowód jej macierzyństwa.
Uwaga! Matka nie może wytoczyć powództwa o ustalenie macierzyństwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.
PYTANIE: Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża:
A. przeciwko mężowi i dziecku w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka,
B. wyłącznie przeciwko mężowi w ciągu roku od urodzenia dziecka,
C. przeciwko mężowi, nie później niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności przez dziecko.
Odp. A (art. 69 k.r.o.)
Alimenty nie tylko dla dzieci
Obowiązek alimentacyjny jest treścią stosunku prawnego o charakterze zobowiązaniowym łączącego wierzyciela alimentacyjnego z jego dłużnikiem. Jako obowiązek rodzinnoprawny alimenty polegają na dostarczaniu środków utrzymania, także w miarę potrzeby środków wychowawczych, obciążając zasadniczo krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (art. 128 k.r.o.).
Ważne! Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat (art. 137 § 1 k.r.o.).
Istnienie i zakres obowiązków alimentacyjnych uregulowano w sposób bezwzględnie obowiązujący – powstają one z mocy prawa, o ile wystąpią określone prawem przesłanki.
Jedną z najistotniejszych cech obowiązków alimentacyjnych jest także ich ściśle osobisty charakter. Nie można bowiem przenieść tych uprawnień i obowiązków na inną osobę, nie przechodzą też one na spadkobierców.
Uwaga! Nie są obowiązkami alimentacyjnymi obowiązki dostarczania środków utrzymania wynikające z:
1) umów cywilnoprawnych (renta, dożywocie) lub
2) czynów niedozwolonych na podstawie art. 446 § 2 k.c.
PYTANIE: Obowiązek alimentacyjny obciąża:
A. wstępnych przed zstępnymi, a zstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi,
B. zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi,
C. wstępnych przed zstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.
Odp. B (art. 129 § 1 k.r.o.)
Opiekun czy kurator
Opieka jest to instytucja prawna, której celem jest zapewnienie pieczy oraz reprezentacji nad osobami i majątkiem małoletnich, którzy nie pozostają pod władzą rodzicielską, a także pełnoletnimi ubezwłasnowolnionymi całkowicie (art. 145 i nast. k.r.o.).
PYTANIE: Objęcie opieki nad małoletnim następuje przez:
A. wydanie przez sąd opiekuńczy orzeczenia w przedmiocie ustanowienia opiekuna,
B. uprawomocnienie się orzeczenia wydanego przez sąd opiekuńczy w przedmiocie ustanowienia opiekuna,
C. złożenie przyrzeczenia przez opiekuna przed sądem opiekuńczym.
Odp. C (art. 153 k.r.o.)
Kuratela jest to instytucja pełniąca funkcje zbliżone do opieki, jej celem jest jednak zapewnienie pieczy nie tyle nad osobą, co nad majątkiem podopiecznego. Z tego powodu kuratela jest instytucją szerszą i zasadniczo mniej trwałą (art. 178 i nast. k.r.o.).
PYTANIE: W wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy je wykonuje nienależycie, ustanawia się:
A. opiekuna,
B. zarządcę,
C. kuratora.
Odp. C (art. 184 § 1 k.r.o.)
Źródło: K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, t. 1, C.H. Beck 2015.
Z czego się uczyć
1. M. Stepaniuk, Aplikacja adwokacka. Pytania, odpowiedzi, tabele, wyd. C.H.Beck
2. A. Heliosz, Aplikacja od ogółu do szczegółu. Akty normatywne w pigułce, wyd. C.H.Beck
3. K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, tom 1–2, wyd. C.H.Beck
4. J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz, Terminy ustawowe cywilne i karne, wyd. C.H.Beck
5. A. Heliosz, Ustawy dodatkowe – Aplikacja komornicza i notarialna, wyd. C.H.Beck
6. Teksty ustaw. Egzaminy. Aplikacje radcowska i adwokacka, tom 1–3, wyd. C.H.Beck
