Urzędówki: kiedy koniec dyskryminacji adwokatów i radców

Minister Sprawiedliwości nie wyeliminował przepisów, które w sposób dyskryminujący regulują wynagrodzenie pełnomocników ustanowionych z urzędu względem wynagrodzenia pełnomocników z wyboru, choć już dwa lata temu konieczność zmiany prawa zasygnalizował ministrowi Trybunał Konstytucyjny.

Publikacja: 27.05.2022 12:43

Urzędówki: kiedy koniec dyskryminacji adwokatów i radców

Foto: Adobe Stock

dgk

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do ministra Zbigniewa Ziobry. Przypomniał, że w kwietniu 2020 r. TK wypowiedział się w sprawie nieobowiązującego już rozporządzenia w sprawie taks adwokackich i radcowskich. Wskazał wówczas, że brak jest jakichkolwiek racjonalnych argumentów (nie tylko na gruncie konstytucji), które usprawiedliwiałyby dyskryminujące traktowanie pełnomocników w zależności od tego, czy działają oni z wyboru, czy też zostali ustanowieni z urzędu.

"Nie ulega wątpliwości, że w sprawach wymagających profesjonalnej wiedzy prawnej prawidłowe wykonywanie obowiązków przez adwokata (niezależnie od tego, czy jest to pełnomocnik z wyboru czy z urzędu) wymaga niejednokrotnie dużego nakładu pracy. Poza ściśle określonymi w prawie przypadkami adwokat nie może uchylić się od wykonania zleconych mu obowiązków jako pełnomocnik z urzędu – w przeciwieństwie do adwokata działającego jako pełnomocnik z wyboru (...). Łączyć się to może bez wątpienia z określonym uszczerbkiem w substancji majątkowej adwokatów działających jako pełnomocnicy z urzędu. W przeciwieństwie bowiem do pełnomocników z wyboru nie mogą oni otrzymać wynagrodzenia z góry ani w całości, ani w części zaliczkowej, co oznacza, że do zakończenia postępowania w danej instancji de facto świadczą pomoc prawną za darmo." - argumentował TK.

Teraz obowiązuje nowe rozporządzenie, lecz wciąż występuje dysproporcja między stawkami za prowadzenie spraw z wyboru i z urzędu.

Uchybienia te polegają na bezpodstawnym zróżnicowaniu zasad podwyższania wynagrodzenia pełnomocnikom ustanowionym z urzędu w porównaniu do pełnomocników ustanowionych z wyboru. Tymczasem, niezależnie od tego czy pełnomocnik został ustanowiony z urzędu, czy z wyboru, adwokat i radca prawny zobligowani są do dochowania jak największej staranności w wykonywaniu swoich obowiązków i dbania o interesy klienta.

Czytaj więcej

TK: nie ma podstaw prawnych aby adwokat (radca) za urzędówkę otrzymywał od państwa mniej niż adwokat z wyboru

W postanowieniu z kwietnia 2020 r. Trybunał przypomniał, że przepisy nie dają Ministrowi Sprawiedliwości podstawy do zróżnicowania stawek wynagrodzenia adwokatów w zależności od tego, czy świadczą pomoc prawną z urzędu, czy też na podstawie umowy z klientem. Podkreślił przy tym, że wobec braku stosownej podstawy w ustawie samo zróżnicowanie w akcie podustawowym wysokości stawek wynagrodzenia w zależności od tego, czy adwokat świadczył pomoc prawną jako pełnomocnik z wyboru, czy z urzędu, może być traktowane jako niedopuszczalna w demokratycznym państwie prawa samowola legislacyjna, w sposób nieproporcjonalny ingerująca w uprawnienia pełnomocników z urzędu do uzyskania wynagrodzenia za ich pracę.

- W aktualnym stanie prawnym brak jest podstawy do zróżnicowania mechanizmu wynagradzania adwokatów i radców prawnych w sprawach wymagających dużego nakładu pracy (zawiłych), polegającego na - w odniesieniu do pełnomocników ustanowionych z urzędu - podwyższeniu wynagrodzenia maksymalnie do 150 proc. stawki minimalnej zaś - w odniesieniu do pełnomocników ustanowionych z wyboru - podwyższeniu wynagrodzenia maksymalnie aż do sześciokrotności stawki minimalnej - wskazał RPO.

Rzecznik poprosił Ministra Sprawiedliwości o wskazanie przyczyn niewykonania zaleceń Trybunału Konstytucyjnego. Gdyby okazało się, że resort podjął prace legislacyjne w celu wyeliminowania uchybień, RPO liczy na przedstawienie kierunku projektowanych zmian i planowanego terminu ich wejścia w życie.

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do ministra Zbigniewa Ziobry. Przypomniał, że w kwietniu 2020 r. TK wypowiedział się w sprawie nieobowiązującego już rozporządzenia w sprawie taks adwokackich i radcowskich. Wskazał wówczas, że brak jest jakichkolwiek racjonalnych argumentów (nie tylko na gruncie konstytucji), które usprawiedliwiałyby dyskryminujące traktowanie pełnomocników w zależności od tego, czy działają oni z wyboru, czy też zostali ustanowieni z urzędu.

Pozostało 87% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie