Zarobki nauczycieli na początku i po 15 latach pracy w krajach OECD. Jak wypada Polska?

Na blisko 500 stronach raportu dokonano dokładnej analizy trendów płac pracowników pedagogicznych szkół. Pod uwagę brano głównie zarobki nauczycielskie: na początku kariery zawodowej, po 10 latach pracy, po 15 latach pracy, po osiągnięciu najwyższego poziomu awansu zawodowego. Wyniki raportu „Education at a Glance 2024” opublikowano 10 września na stronie oecd.org.

Zarobki nauczycieli. Jakie są kluczowe wnioski z raportu?

Zarobki nauczycieli różnią się w zależności od kraju, poziomu doświadczenia i wysokości dodatków do bazowej płacy. Od 2015 roku średnie płace pedagogów w krajach OECD regularnie rosły. W większości badanych krajów płace nauczycielskie nie osiągnęły jednak poziomu średniej płacy pracowników na podobnym poziomie wykształcenia. W przypadku polskich nauczycieli znaczącym czynnikiem podnoszącym płacę podstawową – w porównaniu z pozostałymi krajami OECD – są dodatki. W raporcie badano płace pedagogów zatrudnionych na pełny etat w szkołach publicznych. Płace przeliczono w dolarach wykorzystując wskaźnik PPPs („purchasing power parities” – parytet siły nabywczej).

Różnice w zarobkach nauczycieli. Od czego zależą?

W większości krajów OECD zarobki nauczycieli wzrastają wraz z poziomem doświadczenia. Średnie zarobki nauczycieli z 15-letnim doświadczeniem to poziom od ok. 52631 dolarów rocznie (wczesne etapy nauczania) do ok. 60803 dolarów rocznie (szkoły średnie).

Widełki zarobków nauczycielskich w krajach OECD są dość szerokie m.in. ze względu na różne poziomy kwalifikacji (i przypisane do nich płace ustawowe). W przypadku nauczycieli szkół średnich różnica pomiędzy średnią płacą pedagogów najmniej i najbardziej wykwalifikowanych wynosi aż 78 proc. W Finlandii zarobki nauczycieli szkół średnich (po 15 latach pracy) były wyższe od zarobków nauczycieli przedszkolnych o 43 proc. W Meksyku różnica pomiędzy płacami tych dwóch specjalizacji wynosi aż 90 proc.

Czytaj więcej

Edukacja i wychowanie

Nowy obowiązek w szkołach. Kiedy rodzic musi mieć zaświadczenie o niekaralności?

Nowy rok szkolny przyniósł pytania dotyczące standardów ochrony osób małoletnich. Wątpliwości pojawiają się m.in. w kontekście udziału rodziców w wycieczkach szkolnych. Ministerstwo Edukacji Narodowej precyzuje kwestię zaświadczeń o niekaralności.

Poziom ustawowych płac nauczycielskich różni się w zależności od kraju. Przykładowo: średnią płacę pracownika pedagogicznego szkoły średniej w Niemczech i Luksemburgu (15-letnie doświadczenie, maksymalne kwalifikacje) oszacowano na poziomie ok. 100000 USD rocznie. Dla porównania, średnią płacę dla nauczycieli ze Słowacji o podobnym doświadczeniu i kwalifikacjach obliczono na poziomie 24144 USD.

Średnie płace nauczycielskie. Gdzie rosną? Gdzie spadają?

Pomiędzy rokiem 2015 a 2023 ustawowe zarobki nauczycieli w szkołach podstawowych i średnich wzrosły średnio we wszystkich krajach OECD o ok. 29 proc. Co istotne, porównanie średnich płac nauczycielskich w kontekście wzrostu cen w danym kraju pokazało rzeczywisty wzrost zarobków na poziomie ok. 4-5 proc.

W okresie od 2015 do 2023 roku rzeczywiste, średnie zarobki nauczycieli (płaca minimalna plus komplet dodatków) w krajach OECD wzrosły na poziomie ok. 12 proc. (pracownicy szkół podstawowych) i ok. 13 proc. (pracownicy szkół średnich). Największy, średni wzrost płac w tym okresie (powyżej 20 proc.) zaobserwowano wśród pracowników szkół w Estonii, Islandii, Izraelu i na Słowacji. Wyjątkiem jest Litwa, gdzie w badanym okresie zanotowano wzrost na poziomie 90 proc. W tej samej kategorii spadek na poziomie 5 proc. zanotowały z kolei płace nauczycieli z Austrii (szkoły średnie), Wielkiej Brytanii, Belgii, Finlandii i we Włoszech (szkoły podstawowe).

W jakim czasie nauczyciel osiąga maksymalne zarobki?

Na podstawie danych z raportu oszacowano, że średni czas dojścia do maksymalnego poziomu zarobków w zawodzie nauczyciela wynosi 26 lat (pod uwagę brano nauczycieli szkół średnich). W przypadku pedagoga z Japonii będzie to aż 36 lat, ale płaca najbardziej doświadczonego nauczyciela to dwukrotność zarobków osoby startującej w zawodzie. Podwojenie zarobków – od początkowego do finalnego poziomu doświadczenia – dotyczy także nauczycieli z Holandii. W tym wypadku jednak cały proces „awansu” zamyka się w okresie 12 lat. Stosunkowo krótką ścieżkę osiągnięcia najwyższych zarobków w szkole – bo zaledwie 10 lat – mają za to nauczyciele z Australii, Nowej Zelandii, Szkocji i Kolumbii.

Czytaj więcej

Klęski żywiołowe

Powódź w Polsce. Dodatkowe pieniądze dla uczniów, rodziców i szkół. Jest komunikat MEN

Ministerstwo Edukacji Narodowej reaguje na informacje o zamykaniu szkół na terenach dotkniętych powodzią. W specjalnym komunikacie przypomniano o środkach dostępnych na remonty placówek szkolnych. Można również wnioskować o pomoc dla uczniów.

Płace w szkołach w szerszym kontekście 

W ramach raportu porównano płace pedagogów z płacami pracowników na podobnym poziomie wykształcenia. Jak wynika z danych, średnie zarobki nauczycielskie w krajach OECD stanowią ok. 81-88 proc. średnich zarobków pracowników o podobnym poziomie wykształcenia. Płace dyrektorów szkół są z kolei o ok. 22-38 proc. wyższe niż średnie płace pracowników na podobnym poziomie wykształcenia. Średnie zarobki pedagogów przewyższają średnie zarobki podobnie wykształconych pracowników w zaledwie kilku badanych krajach – m.in. w Korei Południowej, Luksemburgu i Meksyku.