Nad tym modelem opodatkowania powinny się zastanowić także te osoby, które nie mogą skorzystać z pozostałych ulg podatkowych przewidzianych dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali (np. ulgi dla samotnego rodzica).
PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorcy zarabiają od 12 000 zł miesięcznie w górę. Mają różne koszty uzyskania przychodów.
Z obliczeń wynika, że co do zasady osoby lepiej zarabiające powinny zostać przy opodatkowaniu liniowym. Co prawda nadal będą stratne w porównaniu z zasadami obowiązującymi w roku poprzednim, ale te straty będą niższe niż w przypadku zmiany na opodatkowanie według skali podatkowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych...
Ostatnia z możliwych do wyboru form opodatkowania – czyli ryczałt – zdaje się zyskiwać na popularności w ostatnich latach. Przepisy Polskiego Ładu zdecydowanie mogą przyspieszyć ten proces.
Ryczałt, który można nazwać także podatkiem przychodowym (należny jest bowiem od osiągniętego przychodu, a nie dochodu), jest zastrzeżony jedynie dla rodzajów działalności wymienionych wprost w ustawie. Nie wszyscy przedsiębiorcy mają więc możliwość wyboru tej formy opodatkowania.
Z ryczałtu mogą skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą, wykonujące m.in. następujące usługi:
- świadczone w ramach wolnych zawodów (adwokaci, notariusze, radcowie prawni, księgowi, biegli rewidenci, doradcy podatkowi, tłumacze, agenci ubezpieczeniowi, brokerzy, maklerzy, doradcy inwestycyjni, doradcy restrukturyzacyjni, agenci firm inwestycyjnych, rzecznicy patentowi),
- w zakresie opieki zdrowotnej, np. lekarze, dentyści, pielęgniarki, położne (niezależnie od tego, czy wykonywane w ramach wolnego zawodu, czy nie),
- IT, np. wydawanie: gier komputerowych, oprogramowania systemowego lub użytkowego; doradztwo związane z: oprogramowaniem, instalowaniem oprogramowania, w zakresie sprzętu komputerowego, zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi; przetwarzanie danych,
- finansowe i ubezpieczeniowe (ale świadczone inaczej niż w ramach wolnego zawodu),
- architektoniczne, inżynieryjne,
- reklamowe, badania rynku,
- związane z obsługą nieruchomości,
- transportowe,
- gastronomiczne.
Pełny katalog usług podlegających pod ryczałt można znaleźć w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Dodatkowo, z ryczałtu mogą skorzystać jedynie ci przedsiębiorcy, których przychód w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył równowartości 2 mln EUR, lub tacy, którzy dopiero rozpoczynają działalność.
Stawki ryczałtu są bardzo atrakcyjne, ponieważ wynoszą od 2 proc. do 17 proc. Należy jednak pamiętać, że w tej formie opodatkowania przedsiębiorca nie ma prawa do rozpoznania kosztów – opodatkowaniu podlega zatem wyłącznie uzyskany przychód.
Od 2022 r. ustawodawca wprowadził obniżenie stawek na niektóre usługi. Dla przykładu podatnicy z branży IT mogą skorzystać ze stawki 12 proc. (wcześniej 15 proc.), zaś lekarze, pielęgniarki, położne i lekarze dentyści – ze stawki 14 proc.
Opodatkowani ryczałtem mają prawo do skorzystania z niektórych ulg: ulgi termomodernizacyjnej, ulgi rehabilitacyjnej czy odliczenia od przychodu składek ZUS, składek IKZE.
Ryczałtowcy także nie mogą odliczać od podatku składki zdrowotnej, która w 2022 r. wynosi od ok. 305 zł do ok. 916 zł miesięcznie.
...po spełnieniu warunków
Możliwość opodatkowania ryczałtem należy rozpocząć od zbadania spełnienia warunków, tj. sprawdzenia, czy rodzaj działalności przedsiębiorcy mieści się w katalogu ustawowym oraz czy przychody roczne w poprzednim roku podatkowym (lub w roku obecnym – w przypadku rozpoczynania działalności) nie były wyższe niż 2 mln EUR.
Przede wszystkim opłacalność ryczałtu należy przeanalizować w przypadku, gdy przedsiębiorca nie ponosi znacznych kosztów prowadzenia działalności, np. nie zatrudnia pracowników, pracuje zdalnie z domu. Takie rozwiązanie może być korzystne dla programistów/informatyków prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Ryczałtu nie należy jednak traktować jako „złotego środka". Niska stawka podatku nie zawsze zrekompensuje brak możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów, stąd każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy.
PRZYKŁAD 3
Lekarz prowadzi własny gabinet prywatny. Nie zatrudnia pracowników.
Z wyliczeń wynika, że im wyższe przychody osiąga przedsiębiorca, tym bardziej korzystne będzie opodatkowanie ryczałtem. Każdorazowo zakładamy dość niskie koszty prowadzenia działalności.
PRZYKŁAD 4
Osoba samozatrudniona doradza w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Usługi świadczone przez przedsiębiorcę mogą wpisywać się w katalog usług opodatkowania ryczałtem jako doradztwo związane z zarządzaniem (PKWiU ex dział 70).
W każdym przypadku najkorzystniejszą formą opodatkowania przedsiębiorcy z przykładu jest ryczałt.
PRZYKŁAD 5
Przedsiębiorca z przykładu 4 nie ma prawa do ryczałtu (nie wykonuje żadnego z rodzajów działalności wskazanych w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym). Ponieważ pozostaje w związku małżeńskim, powinien rozważyć opodatkowanie skalą podatkową. Korzystny efekt wspólnego rozliczenia będzie tym większy, im większa jest rozbieżność w zarobkach małżonków. W przedstawionym przykładzie małżonek samozatrudnionego zarabia 4000 zł miesięcznie w oparciu o umowę o pracę. Małżonkowie nie mają dzieci.
Każdy przypadek inny
Wyliczenia wskazują, że nie istnieje złoty środek na zminimalizowanie negatywnego wpływu zmian w Polskim Ładzie na wynagrodzenia polskich przedsiębiorców, a każdy przypadek należy przeanalizować indywidualnie. Warto jednak zastanowić się, która z form opodatkowania będzie najkorzystniejsza w nowej rzeczywistości, aby straty były jak najniższe. W przypadku prostych działalności wystarczy długopis, kartka i chwila ciszy, by sprawnie wyliczyć opłacalność każdej z form opodatkowania. Z pewnością wszelkie wątpliwości warto skonsultować z doradcą podatkowym.
Anna Zabiełło
Polski Ład: korzyści i straty dla pracujących
Nie minął nawet miesiąc od wejścia w życie rewolucji podatkowej, a już spełniły się najczarniejsze scenariusze ekspertów. Wypłaty styczniowych pensji okazały się niższe, w tym także dla osób, które na Polskim Ładzie miały tylko zyskać.
