To sedno środowej uchwały siedmioosobowego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego pod przewodnictwem prezes Joanny Misztal-Koneckiej. Rozstrzygnięcie jest korzystne dla frankowiczów, gdyż to banki głównie sięgają po prawo zatrzymania.
Znów górą frankowicze
Celem stosowania przez sąd prawa zatrzymania na wniosek strony umowy, która okazała się nieważna, jest to, aby otrzymała zwrot swego świadczenia wraz z jej świadczeniem dla drugiej strony. Banki sięgają jednak po to narzędzie nie tylko, by zabezpieczyć zwrot zaciągniętego kredytu, ale nieraz również by przymusić konsumenta do ugodowego zakończenia sporu lub odwlec rozliczenie. Banki mogłyby stosować potrącenie czy rozliczenie wzajemnych długów, ale wolą stosować prawo zatrzymania, na co wiele sądów pozwalało.
Czytaj więcej
O tym kto jest zaangażowany w spór z bankiem o ustalenie nieważności umowy kredytu, decyduje sam powód. Ważny wyrok dla frankowiczów.
Kwestia ta wynikła w sprawie dwojga frankowiczów, którzy zawarli z bankiem (poprzednikiem Santander Banku) umowę kredytu indeksowanego do franka (korzystniejsza od kredytu w złotych, bo rata była o 20 proc. niższa) i od maja 2008 r. do czerwca 2016 r. spłacili kredyt w całości. W styczniu 2017 r. kredytobiorcy oświadczyli bankowi, że uchylają się od skutków prawnych zawarcia tej umowy z powodu naruszeń po stronie banku i wzywając go do zapłaty 225 tys. zł z odsetkami. Okazało się to bezskuteczne. Złożyli więc pozew do sądu okręgowego, w którym stwierdzili, że umowa została zawarta z naruszeniem podstawowych obowiązków informacyjnych banku: nie wyjaśniono im, jaki jest cel i mechanizm indeksacji, nie poinformowano o ryzyku dużego wzrostu kursu CHF. W konsekwencji SO zasądził im żądaną kwotę, a Sąd Apelacyjny w Poznaniu apelację banku oddalił. Nie uwzględnił także wniosku banku o zastosowanie prawa zatrzymania, wskazując, że nie mógł on prowadzić do oddalenia powództwa, lecz jedynie do odroczenia jego realizacji.
Pytanie prawne do SN
Bank odwołał się do Sądu Najwyższego, a ten w związku z wątpliwościami wokół stosowania prawa zatrzymania skierował do szerszego składu SN pytanie prawne: – Czy stronie przysługuje prawo zatrzymania (art. 496 w zw. z art. 497 k.c.), jeżeli podlegające zwrotowi świadczenia wzajemne obu stron umowy mają charakter pieniężny?
