Przepisy w tym zakresie są jasne i bezwzględne. Czynność prawna dokonana przez samego upadłego, a dotycząca mienia wchodzącego do masy upadłości, jest nieważna. Co do zasady więc każda majątkowa umowa podpisana przez samego dłużnika czy też każda zapłata w wykonaniu zobowiązania pozbawiona jest mocy prawnej. To jednak nie wszystko. Okazuje się, że w niektórych sytuacjach działanie podjęte przez osobę trzecią, ale w związku z majątkiem upadłego, również może być uznane za nieważne.
Wydawać by się mogło, że jednoznaczność przepisów istotnych dla tego zagadnienia skutkować będzie brakiem konieczności dalszych interpretacji. Wszak interesujący nas art. 77 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe stanowi prosto, że Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne. Praktyka jednak pokazuje, że przy mnogość stanów faktycznych zawsze mogą pojawić się wątpliwości. Te najciekawsze dotyczą rozumienia pojęcia „czynności prawnej upadłego”.
Sama „czynność prawna”, jako termin kluczowy dla całego prawa cywilnego doczekał się skrupulatnej wykładni. Przyjmuje się, że jest to działanie określonej osoby zmierzające do wywołania skutków prawnych. Może tutaj chodzić o powstanie, zmianę treści czy chociażby zakończenie stosunku umownego. Koniecznym więc składnikiem każdej czynności prawnej jest oświadczenie woli, czyli zachowanie manifestujące właśnie chęć osiągnięcia określonego skutku prawnego. W tym zakresie główny spór dotyczy ustalenia, czy zapłata długu jest czynnością prawną. Mamy tutaj bowiem do czynienia właściwie z zachowaniem o charakterze technicznym, a nie typowym oświadczeniem woli. Jako że jednak prowadzi do określonego skutku prawnego w postaci wygaśnięcia zobowiązania najczęściej przyjmuje się, że jest to jednak „czynność prawna”.
Wbrew pozorom ciekawe zagadnienie powstaje natomiast przy interpretacji pojęcia „czynności prawnej upadłego”. A w świetle powyższego – „zachowania upadłego prowadzącego do powstania określonego skutku prawnego”. Logicznym jest, że w przypadku upadłego będącego osobą fizyczną, chodzi właśnie o jej działanie. Jeśli natomiast chodzi o upadłość spółki, za zachowanie upadłego będziemy uznawać pewną akcję prawną podjętą przez jej uprawnionego reprezentanta.