Warunki podjęcia legalnej pracy na terytorium Polski określa art. 87 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wskazuje on m.in., że cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę oraz przebywa na jej terytorium m.in. na podstawie odpowiedniej ważnej wizy, zezwolenia na pobyt czasowy czy też w ramach ruchu bezwizowego. Ustawa wskazuje w sposób wyczerpujący warunki, od spełnienia których uzależnione jest legalne zatrudnienie cudzoziemca.
Zezwolenie na pracę jest wydawane na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Najczęściej jest to pracodawca bądź zleceniodawca (w przypadku umowy zlecenia również wnioskuje się o to zezwolenie). Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, co do zasady nie dłuższy niż 3 lata i może być przedłużane. Dopiero po jego otrzymaniu (nie jest wystarczające samo złożenie wniosku) pracodawca może powierzyć zadania służbowe pracownikowi z zagranicy. W przeciwnym razie wykonywaną pracę uważa się za nielegalną, za co grozi pracodawcy kara grzywny nie niższa niż 3000 zł.
W praktyce bardzo często dochodzi do sytuacji, gdy po upływie czasu określonego w zezwoleniu na pracę pracodawca nie ma zamiaru dalej zatrudniać cudzoziemca. Jednak podejmując decyzję o rezygnacji ze złożenia wniosku o przedłużenie zezwolenia na pracę, trzeba pamiętać, że do definitywnego zakończenia stosunku pracy konieczne jest jeszcze rozwiązanie umowy o pracę. Do oficjalnego zakończenia współpracy z pracownikiem z zagranicy nie wystarczy sam upływ czasu, na jaki zostało wydane to zezwolenie.
Brak możliwości pracy...
Zgodnie z art. 88g ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zobowiązanie do wykonywania czynności wynikających z umowy cywilnoprawnej lub obowiązek świadczenia pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wygasają, gdy cudzoziemiec przestał spełniać warunki określone w art. 87, tj. w sytuacji braku ważnego zezwolenia na pracę. Przepis ten wyraźnie wskazuje na wygaśnięcie obowiązku świadczenia pracy w przypadku, gdy cudzoziemiec przestanie spełniać warunki wymagane do podjęcia legalnej pracy w Polsce. Nie powoduje to jednak wygaśnięcia samej umowy o pracę, która jest źródłem wspomnianego obowiązku. Ta bowiem trwa nadal.
...nie kończy etatu
Istotą wygaśnięcia umowy o pracę jest to, że do zakończenia trwającego pomiędzy stronami stosunku pracy nie jest wymagane podjęcie żadnych czynności prawnych przez strony. Następuje ono bowiem samoistnie, na skutek zdarzenia prawnego określonego w przepisach kodeksu pracy albo w innej ustawie. Wynika to wprost z treści art. 63 k.p. Przepis ten stanowi, że umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych.