Kodeks pracy nie reguluje w sposób wyłączny i kompleksowy sytuacji pracowników w razie ogłoszenia upadłości pracodawcy. To skomplikowany proces. Podstawową ustawą, która znajdzie zastosowanie w tym zakresie, jest Prawo upadłościowe.
1 stycznia 2018 r. minęły dwa lata, odkąd w życie weszła ustawa z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, która znacząco zmieniła przepisy regulujące sytuację pracowników w przypadku upadłości pracodawcy. Mimo upływu czasu, nie wszystkim pracownikom i pracodawcom znane są nowe zasady. Dlatego warto podsumować najważniejsze – z perspektywy stosunków pracowniczych – skutki ogłoszenia upadłości podmiotu zatrudniającego, wynikające z Prawa upadłościowego.
Należności ze stosunku pracy...
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu jego wierzycieli. Zaspokojenie poszczególnych wierzytelności, w tym również tych związanych ze stosunkiem pracy, odbywa się według zasad określonych przepisami Prawa upadłościowego. W tym zakresie zobowiązania pracownicze korzystają z pewnego uprzywilejowania. Jednak nie jest ono tak wysokie, jak jeszcze przed dwoma laty. Wynika to ze zmian w zakresie tzw. kategorii zaspokajania wierzytelności.
Przed 1 stycznia 2016 r. należności ze stosunku pracy przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości wchodziły do tzw. pierwszej kategorii zaspokajania wierzytelności. Syndyk miał obowiązek zaspokajać wszystkie należności pierwszej kategorii w miarę wpływu do masy upadłości stosownych sum. Dopiero gdy nie można ich było zaspokoić w ten sposób, zaspokajano je w drodze podziału funduszów masy upadłości.
... daleko w kolejce
Obecnie należności ze stosunku pracy przypadające za czas po dniu ogłoszenia upadłości zalicza się do zobowiązań masy upadłości, innych niż koszty postępowania. Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów, z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej kolejności koszty postępowania, a jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają – również inne zobowiązania. Dopiero później zaspokaja się pozostałe wierzytelności, zaliczane w skład poszczególnych „kategorii".