Polskie przepisy przewidują kilka kategorii urlopów związanych z rodzicielstwem, tj. urlop macierzyński, rodzicielski i wychowawczy. Łącznie umożliwiają one opiekę nad dzieckiem przez okres do 4 lat, z tym, że nie wszystkie trzeba wykorzystać od razu, jeden po drugim. W efekcie opiekę nad dzieckiem (z przerwami) można sprawować do końca roku kalendarzowego, w którym kończy ono 6. rok życia.
Nie zawsze matka może czy chce wyłączać się z życia zawodowego na tak długi okres. Ponadto coraz częściej także ojcowie chcą uczestniczyć w opiece nad małym dzieckiem. W związku z tym pojawia się wiele pytań. Czy na gruncie obowiązujących przepisów matka może zrezygnować z przysługujących jej uprawnień i wrócić do pracy zaraz po porodzie? Czy rodzice mogą łączyć opiekę nad dzieckiem z aktywnością zawodową? Czy przepisy są w tym zakresie elastyczne?
Wszystko zależy od rodzaju urlopu. Obowiązująca regulacja prawna wskazuje bowiem na istotne różnice pomiędzy poszczególnymi kategoriami urlopów związanych z rodzicielstwem.
Obowiązkowy macierzyński
Najmniejszy wybór rodzice mają w przypadku urlopu macierzyńskiego. Co do zasady przysługuje on matce bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Jego celem jest umożliwienie jej sprawowania osobistej opieki nad noworodkiem i powrotu do pełni sił po porodzie. Jednak skorzystanie z tego urlopu – przynajmniej w części – jest nie tylko uprawnieniem matki, ale też jej obowiązkiem. Ustawodawca bardzo mocno ograniczył bowiem możliwość rezygnacji z tego rodzaju urlopu i całkowicie wykluczył łączenie go ze świadczeniem pracy zawodowej.
Powrót do firmy wyjątkowo
Rezygnacja przez matkę z urlopu macierzyńskiego może nastąpić jedynie po spełnieniu określonych warunków. Po pierwsze, jest to możliwe po wykorzystaniu przez nią zasadniczo co najmniej 14 tygodni tego urlopu po porodzie. Po drugie, opiekę nad dzieckiem musi przejąć ojciec (pracownik wychowujący dziecko, czyli sprawujący nad nim osobistą opiekę, bądź ubezpieczony, który przerwał w tym celu działalność zarobkową). Po trzecie, powrót do pracy przez matkę jest możliwy wyłącznie po zgłoszeniu przez nią pisemnego wniosku w tej sprawie najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do takiego wniosku musi ona dołączyć kopię: