Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) są elementem III filaru ubezpieczeń emerytalnych, w którym uczestnictwo ma charakter dobrowolny. Oba rodzaje kont prowadzone są na podstawie umowy zawartej przez oszczędzającego z funduszem inwestycyjnym, podmiotem prowadzącym działalność maklerską, zakładem ubezpieczeń na życie, bankiem bądź dobrowolnym funduszem emerytalnym. Zasady gromadzenia oszczędności na IKZE i IKE oraz wpłat, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych na tych kontach określa ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. W celu zwiększenia zainteresowania tymi formami oszczędności, ustawodawca wprowadził kilka preferencji podatkowych, w zależności od rodzaju konta.
Gromadzenie środków na IKZE
W przypadku IKZE możliwe jest pomniejszenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych o kwotę wpłat przekazanych na konto.
Ulga przysługuje podatnikom rozliczającym dochody według skali podatkowej, osobom rozliczającym dochody z działalności gospodarczej 19-proc. podatnikiem liniowym oraz osobom opodatkowanym ryczałtem ewidencjonowanym. Odliczenie wykazywane jest w załączniku PIT/O składanym wraz z rocznym zeznaniem PIT-37, PIT-36 lub PIT-28. W przypadku podatników deklarujących dochody z działalności gospodarczej na formularzu PIT-36L, ulga ujmowana jest bezpośrednio w zeznaniu, bez konieczności dołączania załącznika PIT/O.
Uwaga! Prawo do skorzystania z omawianej ulgi co do zasady przysługuje wyłącznie podatnikom, którzy gromadzą oszczędności tylko na jednym IKZE.
Roczny limit
Roczny limit wpłat na IKZE, a tym samym maksymalny poziom odliczenia podatkowego, jest niezależny od wysokości osiąganych zarobków i stanowi równowartość 1,2-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2016 r. limit ten wynosi 4866 zł. W zależności od poziomu dochodów oraz formy opodatkowania, zastosowanie omawianej ulgi podatkowej może przynieść oszczędności podatkowe sięgające maksymalnie, w przypadku osób osiągających dochody opodatkowane 32-proc. stawką podatku, kwoty 1557 zł. W przypadku niskiego poziomu dochodu, możliwa jest sytuacja, gdy podatnik nie będzie mógł skonsumować całej kwoty ulgi. Przepisy nie przewidują jednak możliwości odliczenia wpłat na IKZE w danym roku w zeznaniach składanych za inne lata podatkowe, co może mieć wpływ na wysokość faktycznej korzyści podatkowej w związku z inwestycjami na IKZE.