Raport "Rzeczpospolitej" ws. pedofilii w Kościele: Dojście do prawdy musi być przejrzyste

Czytaj więcej

Plus Minus

Raport specjalny. Skrzywdzeni w Kościele w czasach PRL

W czasach PRL władze państwowe zajmowały się co najmniej 121 sprawami, w których doszło lub mogło dojść do wykorzystania seksualnego małoletnich przez osoby związane z Kościołem – ustaliliśmy w wyniku pionierskiej kwerendy archiwalnej. Te dane stanowią punkt wyjścia do oszacowania idącej w tysiące liczby ofiar faktycznie dokonanych takich przestępstw.

Szok, niedowierzanie, zaskoczenie, zawstydzenie – z takimi reakcjami spotkał się opublikowany w ub. tygodniu przez „Rzeczpospolitą” raport na temat pedofilii wśród duchowieństwa w okresie Polski Ludowej. Zidentyfikowaliśmy w nim 121 przypadków wykorzystywania osób małoletnich, którymi zajmowały się władze państwowe. Zderzając te dane z danymi, które zbiera KEP, oszacowaliśmy, że liczba pokrzywdzonych to co najmniej 1100 osób.

„Zawstydzające jest, że przez dziesięciolecia nie dostrzegaliśmy ich krzywdy i cierpienia. Jeszcze raz pragnę za to przeprosić” – napisał w komentarzu do naszych ustaleń abp Wojciech Polak, prymas Polski i jednocześnie delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży. Prymas przyznał, że Kościół bardzo często był naiwny „w postępowaniu wobec sprawców tych przestępstw”, ale zauważył też, że „wstrząsające jest to, jak często dobro dzieci było lekceważone przez służby totalitarnego państwa, a ich krzywdy służyły również do wciągnięcia sprawców we współpracę z bezpieką”.

Czytaj więcej

Przestępczość

Pedofilia. Ogromna skala krzywd w Kościele

Co najmniej 1100 małoletnich mogło zostać w okresie PRL wykorzystanych seksualnie przez duchownych i świeckich pracujących w Kościele. Sprawcami tych przestępstw było ok. 300 osób.

Głos prymasa był co prawda jedynym ze strony kościelnej hierarchii, który wybrzmiał publicznie, ale z autorami raportu kontaktowali się także inni biskupi. Z jednej strony dziękując za podjętą pracę, z drugiej prosząc o pomoc w szczegółowym wyjaśnieniu przypadków, które się na naszej liście znalazły. Podobne deklaracje otrzymaliśmy również od przedstawicieli zakonów, a także osób, które były autorami haseł w leksykonach księży represjonowanych w okresie PRL.

Raport odbił się dość szerokim echem w świecie. Amerykańskie, francuskie czy niemieckie media poświęciły mu kilka publikacji. Z nieoficjalnych źródeł wiemy, że czytany był także w Watykanie.

Z drugiej strony pojawiły się oczywiście głosy podważające nasze ustalenia. Zostały one uznane za kolejny atak na Kościół przy pomocy teczek SB i cios wymierzony w Jana Pawła II – wszak publikacja ukazała się w 103. rocznicę jego urodzin. W logice tych środowisk zadziwiająca jest pewna wybiórczość. Raz bowiem materiały SB są im potrzebne dla obrony Jana Pawła II, innym zaś razem okazują się być narzędziem ataku. Trudno za tą logiką nadążyć.

Nie ma wątpliwości – z czym zgadza się także ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski – że 121 znalezionych przez nas przypadków to wierzchołek góry lodowej. To sprawy, którymi zajmowały się władze państwowe. Stąd na liście nie ma nazwisk, którymi zasypali nas czytelnicy. Nie było ich, bo nie odnaleźliśmy ich w archiwach – co oczywiście nie oznacza, że nie pójdziemy wskazanymi tropami i archiwów nie sprawdzimy.

Czytaj więcej

Kościół

Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Skala tuszowania pedofilii w Kościele jest ogromna

To, co znalazło się w archiwach PRL-owskich na temat molestowania małoletnich, to wierzchołek góry lodowej. Mówienie, że oczyszczanie to atak na Kościół, jest odwracaniem pojęć, po to, by chronić sprawców – mówi ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

Raport „Rzeczpospolitej” jest w zasadzie raportem otwarcia, punktem wyjścia do dalszych badań. O ich konieczności dwa miesiące temu wspominał np. abp Grzegorz Ryś. W komentarzu do raportu wspomniał o nich także abp Polak, przypominając, że Episkopat Polski podjął decyzję o utworzeniu zespołu, który zbada sprawy związane z wykorzystywaniem małoletnich. Wyraził przy tym „nadzieję, że badania niezależnych ekspertów pomogą Kościołowi w Polsce w uczciwym rozliczeniu się z przeszłością, uwzględniając kontekst historyczny i społeczny”. Wątpliwości co do tego, że taki zespół powstanie, nie ma też kard. Kazimierz Nycz. „Musimy się jednak wszyscy zgodzić, że zmierzenie się z archiwami może nas doprowadzić do wniosków, których byśmy nie oczekiwali. Inaczej tego rodzaju działania nie miałyby sensu” – stwierdził w dniu publikacji naszego raportu.

Abp Wojciech Polak przyznaje, że wraz ze swoimi współpracownikami przygotowuje koncepcję prac takiego zespołu, którą przedstawi biskupom już w czerwcu. Z informacji „Rz” wynika, że elementem prac koncepcyjnych są m.in. konsultacje z osobami, które uczestniczyły w pracach takich zespołów w innych krajach.