Nastroje polskich konsumentów znów gorsze. I to mimo najlepszej sytuacji finansowej

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), czyli miernik aktualnych nastrojów polskich konsumentów, wyniósł w listopadzie -17,1 pkt. To najmniej od października 2023 r. i drugi spadek z rzędu. Dane może nie zmieniają się drastycznie – w tym roku BWUK swoje maksimum miał na poziomie -11,5 pkt (a generalnie wskaźnik może się wahać w granicach od -100 do +100 pkt) – niemniej koniunktura konsumencka pozostaje w lekkim trendzie spadkowym.

BWUK zbiera w sobie oceny respondentów co do zmian ich sytuacji finansowej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju (zarówno za ostatnich dwanaście miesięcy, jak i przewidywania w przód na kolejny rok) oraz obecnej gotowości do dokonywania ważnych zakupów.

Najniżej od połowy 2023 roku, czyli już od blisko półtora roku, jest też WWUK, czyli wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej. Ten z kolei bierze pod uwagę wyłącznie przeczucia co do przyszłości: zmianę sytuacji finansowej gospodarstwa domowego i ekonomicznej kraju, trendów poziomu bezrobocia i możliwości oszczędzania pieniędzy w najbliższych 12 miesiącach. WWUK wyniósł w listopadzie -11,6 pkt. Dynamika jest podobna jak w przypadku wskaźnika bieżącego – dramatycznego tąpnięcia nie ma, ale nastroje są w tym roku w trendzie spadkowym.

Konsument ma rosnące obawy

Dane ankietowe o koniunkturze trudno nazwać wyrocznią, niemniej dają pewien obraz tego, czy jesteśmy jest w nastroju do wydawania pieniędzy czy nie. Wyniki z gospodarki z trzeciego kwartału – spadek sprzedaży detalicznej o 1,5 proc. rok do roku i przeciętne tempo wzrostu całej konsumpcji prywatnej (tj. włącznie z usługami, zapewne o około 2 proc. rok do roku – te dane GUS poda 28 listopada), przy wciąż bardzo wysokiej dynamice przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (13,4 proc. rok do roku) – potwierdzają ostrożność polskiego konsumenta.

Czytaj więcej

Wynagrodzenia

Spada tempo wzrostu wynagrodzeń w polskiej gospodarce. Są świeże dane GUS

W trzecim kwartale 2024 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniosło 8161,62 zł - podał Główny Urząd Statystyczny. To oznacza wzrost o 13,4 proc. rok do roku. To tempo niższe niż założył NBP w nowej projekcji.

Co ważne, niepokoje co do naszej sytuacji finansowej dotyczą raczej przyszłości, nie teraźniejszości. Z danych GUS wynika, że w tym roku tylko raz z większą obawą patrzyliśmy na zmianę naszego dobrobytu w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy. Gorzej ma się nasz ogląd sytuacji ekonomicznej państwa: zarówno w ujęciu bieżącym, jak i wyprzedzającym, listopadowe wyniki są najgorsze w tym roku. Tak jak wspomniano, zmiany nastrojów nie są gwałtowne, ale jednak zachodzą. Przykładowo, o ile w styczniu br. pogorszenia sytuacji swojego gospodarstwa domowego w ciągu nadchodzących dwunastu miesięcy spodziewało się niespełna 23 proc. badanych, o tyle w listopadzie było ich ponad 31 proc. Pogorszenia sytuacji ekonomicznego kraju spodziewało się na początku roku niespełna 35 proc. badanych, teraz już przeszło 45 proc.

W danych GUS widać też cały czas rosnące obawy o wzrost bezrobocia w ciągu najbliższego roku – co zapewne można utożsamiać po prostu z lękiem przed utratą pracy. Nastroje w tym zakresie są najgorsze od lutego 2023 r. O ile na początku 2024 r. wzrostu stopy bezrobocia spodziewało się około 23 proc. respondentów GUS, o tyle obecnie już blisko 40 proc. W tym roku niemal trzykrotnie (z około 4,7 proc. do 13,4 proc.) wzrósł odsetek badanych, którzy spodziewają się, że wzrost bezrobocia będzie znaczny.

Jaka jest sytuacja finansowa Polaków?

Te nabrzmiewające obawy o nadchodzące nieco gorsze czasy sugerują więc raczej zachowania oszczędnościowe, nie rozbuchaną konsumpcję. Dane GUS wskazują, że jeszcze nigdy w historii badania, tj. od 2018 r., skłonność do oszczędzania nie była w Polsce tak wysoka. Po raz drugi w tym okresie odsetek osób uważających, że zaoszczędzenie jakiejś sumy pieniędzy w ciągu najbliższego roku jest bardzo prawdopodobne, przekroczyło 10 proc. Gdyby doliczyć tych, którzy uważają to za „dość prawdopodobne”, to mamy prawie 56 proc. badanych, najwięcej od pięciu lat.

Możliwościom oszczędzania sprzyja ocena naszej obecnej sytuacji finansowej. Z badań GUS wynika, że w listopadzie była ona najlepsza w historii badań. W listopadzie pozytywne położenie (możliwość oszczędzenia jakiejś kwoty) deklarowało 62,5 proc. badanych, czyli najwięcej osób od 2018 r. Negatywne (popadanie w długi albo konieczność życia z oszczędności) – najmniej w tym okresie, bo „tylko” nieco ponad 4 proc.