Artykuł 210 § 1 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) i odpowiadające mu na gruncie spółki akcyjnej art. 379 k.s.h., zaś na gruncie prostej spółki akcyjnej art. 30067 § 1 k.s.h., wyłączają reprezentację spółki przez zarząd w umowie i w sporze z członkiem zarządu. Cel tego rozwiązania jest czytelny: chodzi o wprowadzenie rozwiązania chroniącego interes spółki w sytuacji konfliktu interesów, jaki istnieje, gdy spółka prowadzi spór lub zawiera umowę ze swoim menedżerem.
W orzecznictwie sądów, w tym w wyroku SN z 22 lutego 2023 r. (II CSKP 785/22), dopuszczono jednak, w konkretnych okolicznościach sprawy, aby zgromadzenie wspólników powierzyło funkcję pełnomocnika zgromadzenia w umowie z członkiem zarządu innemu urzędującemu członkowi zarządu. To liberalne stanowisko, jak wskazał Sąd Najwyższy, można uzasadniać względami systemowymi i funkcjonalnymi, związanymi z efektywnością procesu zawierania i aneksowania umów z członkami zarządu.
Czytaj więcej
Nieważność umowy menedżerskiej, podobnej do zlecenia, wynikająca z zawarcia jej sprzecznie z art. 210 §1 kodeksu spółek handlowych, nie wyłącza możliwości uznania, że dopuszczenie członka zarządu do wykonywania zadań z tym związanych, wykonywanie ich na zasadach charakterystycznych dla stosunku zlecenia i akceptowanie takiej sytuacji przez upoważniony do zawarcia umowy organ reprezentujący spółkę powoduje ponowne jej zawarcie w sposób dorozumiany (per facta concludentia).
Opcje reprezentacji
Kodeks spółek handlowych w art. 210 § 1, art. 30067 § 1 i art. 379 § 1 k.s.h. ustanawia alternatywę reprezentacji spółki: albo przez radę nadzorczą, albo właśnie przez pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników lub akcjonariuszy. Powołanie pełnomocnika do reprezentacji w stosunkach z członkiem zarządu jest jedyną opcją w spółkach z o.o. i prostych spółkach akcyjnych, które nie muszą mieć rady nadzorczej i – w zdecydowanej większości – jej nie mają.
Wariant powołania pełnomocnika w relacjach z członkami zarządu jest więc kluczowy w olbrzymiej większości polskich spółek kapitałowych. Tym bardziej konieczne jest wyznaczenie precyzyjnych dyrektyw ustanowienia takiego pełnomocnika, aby podjęte czynności były ważne, skuteczne i nie stwarzały dla spółek i menedżerów niepotrzebnego ryzyka.
