Utwór objęty jest ochroną z chwilą jego stworzenia. By ta ochrona powstała, nie potrzeba zatem żadnych zgłoszeń, formalności ani nawet oznaczenia notą copyright. Co więcej, do powstania utworu i jego ochrony nie jest wymagana nawet wola twórcy. Albo coś jest utworem, albo nim nie jest. To, czy autor chce, czy też nie chce stworzyć dzieła, nie ma tu znaczenia.
Oczywiście twórca, który nie chce, by jego dzieło było chronione, może zrzec się swych praw. Ale wtedy nie przekształca dzieła w nieutwór, lecz po prostu przenosi przysługujące mu prawa do niego na kogoś innego (sam się ich wyzbywając) albo zobowiązuje się nie dochodzić roszczeń związanych z korzystaniem z jego utworu. Popularną metodą w tym zakresie jest udostępnienie utworu do korzystania na jednej z wolnych licencji (np. licencji Creative Commons).
Czytaj więcej
Wybieranie przestępstw przez AI może być powszechne.
Raz stworzony utwór będzie objęty ochroną aż do upływu 70 lat od śmierci jego twórcy. Co do zasady, można rzecz, bo oczywiście istnieją wyjątki. Dotyczą one np. sytuacji, gdy mamy więcej niż jednego twórcę (wtedy liczymy 70 lat od śmierci ostatniego ze współtwórców), albo takiej, gdy twórca nie jest znany (czas liczymy od publikacji), albo wtedy, kiedy prawa autorskie pierwotnie przysługują komuś innemu niż twórcy (wtedy patrzymy na datę rozpowszechnienia).
Co istotne, do niektórych utworów, co do których obecnie nie mamy wątpliwości, że są objęte ochroną, ochrona taka mogła w ogóle nie powstać (ciekawa sytuacja starych fotografii, ale też i zdjęć reporterskich). Oczywiście na samą zasadę czy ideę ochrony nie ma wpływu obrót prawami. Czyli nawet jeśli twórca prawa sprzedał, by ustalić, do kiedy one będą objęte ochroną, nadal będziemy (w większości przypadków) odnosić się do okresu życia i daty śmierci autora. Choć na marginesie wspomnę, że polskie prawo autorskie szczególnie chroni właśnie twórcę, a niekiedy już mniej wtórnych posiadaczy praw. Jeśli wnikliwie przeanalizujemy ustawę autorską, to zdamy sobie sprawę z tego, że niektóre uprawnienia mogą być tylko wykonywane przez samego twórcę, a już nie przez jego następców.
