- Czy za dzień, w którym zwyczajowo nie odbywają się zajęcia dydaktyczno-wychowawcze (rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego), nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, jeżeli w tym dniu zgodnie z planem miał realizować przydzielone na rok szkolny w arkuszu organizacyjnym godziny ponadwymiarowe? – pyta czytelniczka.
Zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 984 ze zm.) przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe jest składnikiem wynagrodzenia nau- czycieli wypłacanym z dołu według stawki osobistego zaszeregowania (z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy). Zgodnie z art. 39 ust. 4 KN jego wysokość jest ustalana na podstawie już wykonanych prac.
Czytaj więcej
Osoba zatrudniona na część etatu wykonuje pracę nadliczbową zarówno po przekroczeniu średnio 40 godzin pracy na tydzień, jak również w razie przekroczeń dobowej normy czasu pracy.
Tylko w dniu prowadzenia zajęć
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym, które ma oparcie w uchwale Sądu Najwyższego wydanej w składzie 7 sędziów 29 marca 1989 r. (II PZP 53/88), zamieszczone w planie organizacyjnym szkoły godziny ponadwymiarowe przypadające w dniach ustawowo wolnych od pracy oraz w dniach wolnych od pracy i w okresach przerw w pracy szkoły ustalonych w przepisach o organizacji roku szkolnego, w których nie odbywają się zajęcia dydaktyczne lub wychowawcze, nie uprawnia do wynagrodzenia przewidzianego w art. 35 ust. 4 KN. Mając to na uwadze, przewidziane w planie organizacyjnym szkoły dla konkretnego nauczyciela godziny ponadwymiarowe nie mają charakteru gwarancyjnego w tym znaczeniu, że uprawniają nauczyciela do otrzymania tego wynagrodzenia w każdej sytuacji (nawet gdy nie przeprowadzi tych zajęć). Co do zasady bowiem wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 kodeksu pracy).
Sąd Najwyższy wskazuje, że stosownie do art. 35 ust. 1 KN nauczyciel może być zobowiązany do pracy w godzinach ponadwymiarowych w wypadkach szczególnych, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania lub wychowania. Z przepisu tego wynika, że nauczycielowi można przydzielić godziny ponadwymiarowe tylko w takich dniach, w których może być realizowany program nauczania czy wychowania – czyli w dniach, w których przewidywane jest faktyczne prowadzenie zajęć w szkole. Tylko bowiem w takich warunkach powstaje po stronie szkoły obowiązek zorganizowania nauczycielowi zajęć w godzinach ponadwymiarowych, a po stronie nauczyciela gotowość do odbycia tych zajęć.
