Brak zapisów w ustawie
Kwestia skorzystania z prawa do odliczenia VAT od zakupów sprzed rejestracji zawsze budziła wiele wątpliwości. Wynika to z kilku kwestii. Przede wszystkim przepisy nie zawierają żadnego ograniczenia prawa do odliczenia VAT od zakupów dokonywanych przed rejestracją przedsiębiorcy jako podatnika VAT czynnego. Z drugiej jednak strony istnieje najistotniejszy warunek odliczenia VAT, jakim jest wykorzystanie zakupów do czynności opodatkowanych tym podatkiem. Ponadto, termin odliczenia VAT jest ograniczony w czasie. Co do zasady, podatnik nabywa bowiem prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, przy założeniu, że powstał obowiązek podatkowy w VAT po stronie sprzedawcy. Aby móc jednak to uprawnienie zrealizować, nabywca musi posiadać status zarejestrowanego podatnika VAT czynnego.
Pojawia się zatem pytanie, czy związek z czynnościami opodatkowanymi VAT jest wystarczający do odliczenia VAT w sytuacji, gdy otrzymanie faktury nastąpiło przed rozpoczęciem wykonywania tych czynności i przed rejestracją dla potrzeb VAT.
Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości UE
W tej sprawie wielokrotnie wypowiadał się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zdaniem Trybunału prawo do odliczenia jest nabywane z momentem uzyskania statusu podatnika, którym podmiot staje się w momencie przeprowadzenia pierwszych inwestycji (zakupu towarów lub usług) związanych z przyszłą działalnością gospodarczą. Zdaniem Trybunału prawo to nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe, tj. od jego rejestracji (C 400/98, C-268/83). Takie stanowisko podzielają również polskie organy podatkowe w wydawanych przez nie interpretacjach indywidulanych.
Podsumowując, w celu skorzystania z prawa do odliczenia VAT od zakupów związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT podatnik musi zarejestrować się jako podatnik VAT czynny.
Przykład
Notariusz zawarł umowę najmu lokalu użytkowego z przeznaczeniem na kancelarię notarialną. Koszt wynajmu i opłat ponoszony jest od 1 września 2017 r. Ponadto, poniósł on koszty remontu w postaci m.in.: ułożenia paneli podłogowych, wymiany drzwi, malowania oraz instalacji oświetlenia. Faktury dokumentujące poniesione koszty otrzymywane były od września 2017 r. Zostały one wystawione na notariusza jako osobę fizyczną. 19 stycznia 2018 r. notariusz rozpoczął wykonywanie działalności w zakresie prowadzenia kancelarii notarialnej (działalność opodatkowana VAT) oraz zarejestrował się jako podatnik VAT czynny.
W tej sytuacji notariuszowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących najem lokalu oraz jego remont, ponieważ zakupione usługi zostały nabyte z zamiarem wykorzystania na potrzeby działalności gospodarczej opodatkowanej VAT (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 września 2017 r., 0114-KDIP1-1.4012.366.2017.1.JO). Rejestrując się dla potrzeb VAT podatnik powinien jednak rozważyć wskazanie w formularzu rejestracyjnym, że pierwszą deklarację VAT złoży za wrzesień 2017 r., gdyż to w tym okresie otrzymał faktury, z których może odliczyć VAT.