Jak rozliczyć kwoty wypłacone byłemu pracownikowi w ramach ugody

Wypłacone pracownikowi – na podstawie ugody sądowej – świadczenie stanowiące rekompensatę za pracę w godzinach nadliczbowych stanowi przychód ze stosunku pracy, który podlega opodatkowaniu. Jego istotą jest bowiem przywrócenie korzyści, którą pracownik mógłby osiągnąć, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło. Wypłacona przez pracodawcę kwota nie korzysta ze zwolnienia podatkowego.

Publikacja: 01.07.2024 04:30

Jak rozliczyć kwoty wypłacone byłemu pracownikowi w ramach ugody

Foto: Adobe Stock

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 marca 2024 r. (II FSK 832/21).

Podatnik zatrudniał pracownika na podstawie umowy o pracę. W sezonie letnim pracodawca podnosił wynagrodzenie pracownika z uwagi na dodatkowe obowiązki i możliwość pracy w nadgodzinach. Zwiększone wynagrodzenie w rzeczywistości było ryczałtem za pracę w godzinach nadliczbowych, choć formalnie strony nie posługiwały się tym nazewnictwem.

Czytaj więcej

NSA: wypłata za nadgodziny dla byłego pracownika w ramach ugody podlega PIT

Jeszcze w trakcie obowiązywania umowy o pracę pracownik zdecydował się wytoczyć przeciwko pracodawcy pozew o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. W toku procesu strony zawarły porozumienie o zakończeniu stosunku pracy, w którym pracodawca zwolnił pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, natomiast pracownik oświadczył, że porozumienie wyczerpuje wszelkie jego dotychczasowe roszczenia wobec pracodawcy wynikające ze stosunku pracy, w tym roszczenie do jakiegokolwiek wynagrodzenia lub dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Dodatkowo strony zgodnie oświadczyły, że na dzień zawarcia porozumienia wywiązały się w stosunku do siebie z wszelkich zobowiązań wynikających ze stosunku pracy.

Następnie strony zawarły ugodę sądową, w której treści wskazano, że jej przedmiotem jest roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Jak wskazano w treści wniosku o interpretację indywidualną będącą przedmiotem komentowanego wyroku NSA, do zapłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych na podstawie ugody doszło, mimo że roszczenie o jej zapłatę nie istniało ze względu na wcześniejsze porozumienie, w którym strony oświadczały, że nie mają względem siebie jakichkolwiek roszczeń.

Podatnik spytał dyrektora KIS, czy wypłacone „odszkodowanie” powinno być pomniejszone o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zdaniem podatnika świadczenie to powinno być zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Dyrektor KIS uznał, że otrzymane odszkodowanie nie jest zwolnione od podatku, ponieważ miało ono zrekompensować potencjalne zarobki pracownika, które mógłby on osiągnąć, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę.

Sprawa trafiła przed WSA w Warszawie, a następnie przed NSA, które przyznały rację organowi podatkowemu. W ocenie NSA wypłacone wynagrodzenie nie ma nic wspólnego z odszkodowaniem w rozumieniu prawa cywilnego. Kodeks cywilny expressis verbis określa co jest odszkodowaniem, tymczasem świadczenia, których dotyczyła sprawa, wynikają z ugody, a porozumienie jest ściśle powiązane ze stosunkiem pracy. Skoro pracownik, nie wykonawszy pracy otrzymał wynagrodzenie, to podlega ono opodatkowaniu. W takiej sytuacji spółka powinna pobrać zaliczkę na podatek od wypłacanego na rzecz pracownika wynagrodzenia.

Komentarz eksperta

Ignacy Czapla - konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia czy świadczenie wypłacone w ramach ugody zawartej przed sądem pracy w procesie o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych ma charakter wynagrodzenia czy odszkodowania. Jeżeli natomiast jest odszkodowaniem, to istotne jest ustalenie czy dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W mojej ocenie, skoro strony zawierając ugodę przed sądem pracy same zgodziły się na wypłatę zaległego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych (odszkodowania?), w szczególności mimo zawartego wcześniej porozumienia, w którym zaznaczyły, że żadne roszczenia im względem siebie nie przysługują, może to świadczyć o tym, że nie przywiązywały one wagi do domniemanych skutków prawnych tego porozumienia (wygaśnięcia wszelkich wzajemnych roszczeń, w tym m.in. roszczenia o zaległe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych). Można bowiem zakładać, że gdyby było inaczej, pracodawca nie zdecydowałby się na zawarcie ugody sądowej argumentując, że żadne roszczenia pracownikowi nie przysługują.

Spostrzeżenie to w mojej ocenie tylko wzmacnia prawidłową argumentację sądu. Nie da się bowiem nie zauważyć, że faktycznym źródłem roszczenia pracownika w niniejszej sprawie było wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych. Skoro roszczenie to nie zostało zaspokojone i pracownik zdecydował się skierować je na drogę postępowania sądowego, a pracodawca zrezygnował z jedynej (bazując na opisie stanu faktycznego sprawy) dostępnej mu linii obrony (tj. odwołania się do porozumienia o zakończeniu stosunku pracy i wygaśnięciu wzajemnych roszczeń) i przystał na zawarcie ugody, to – w mojej ocenie – słusznie orzekł NSA, że wypłacone świadczenie stanowi w istocie zaległe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Konsekwentnie nie było więc podstawy do zastosowania w niniejszej sprawie art.  1 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, wprost odwołującego się do odszkodowania, a nie wynagrodzenia. Świadczenia wypłacone przez pracodawcę powinny więc zostać opodatkowane zgodnie z zasadami przewidzianymi dla przychodów ze stosunku pracy.

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 marca 2024 r. (II FSK 832/21).

Podatnik zatrudniał pracownika na podstawie umowy o pracę. W sezonie letnim pracodawca podnosił wynagrodzenie pracownika z uwagi na dodatkowe obowiązki i możliwość pracy w nadgodzinach. Zwiększone wynagrodzenie w rzeczywistości było ryczałtem za pracę w godzinach nadliczbowych, choć formalnie strony nie posługiwały się tym nazewnictwem.

Pozostało 92% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Sprawy frankowiczów w sądach – wszystko co musisz wiedzieć
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Praca, Emerytury i renty
Wakacyjne wyjazdy do pracy za granicę. Jak się przygotować?
Prawo pracy
Co przysługuje pracownikom w upały? Czy rodzi to obowiązki podatkowe i składkowe?
Materiał Promocyjny
Mazda CX-5 – wszystko, co dobre, ma swój koniec
Za granicą
Wakacje 2024 z biurem podróży. Jakie mam prawa podczas wyjazdu wakacyjnego?
Materiał Promocyjny
Jak Lidl Polska wspiera polskich producentów i eksport ich produktów?