Do kiedy interpretacja podatkowa chroni podatnika

Jeśli adresat interpretacji indywidualnej zastosował się do niej i zaskarżył późniejszą decyzję o jej wygaśnięciu, to do czasu doręczenia prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego, pełni ona dla niego funkcję gwarancyjną.

Publikacja: 21.05.2018 06:10

Do kiedy interpretacja podatkowa chroni podatnika

Foto: Fotolia.com

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej może w konkretnym przypadku wydać postanowienie o stwierdzeniu wygaśnięcia interpretacji indywidualnej. Co ma zatem zrobić podatnik w sytuacji, gdy nie zostało mu doręczone postanowienie o wygaśnięciu interpretacji indywidualnej, a funkcjonuje też interpretacja ogólna, która w takim samym stanie prawnym sankcjonuje jako prawidłowy, odmienny sposób postępowania? Czy w takim przypadku zastosowanie się przez podatnika do korzystnej interpretacji podatkowej daje mu funkcję ochronną, o której mowa w przepisach ordynacji podatkowej (dalej: o.p.)? Czy wniesienie zażalenia na postanowienie o wygaśnięciu interpretacji indywidulanej powoduje, że podatnik może dalej stosować się do wyrażonego w niej stanowiska?

Odpowiedziami na te pytania powinni zainteresować się wszyscy podatnicy, którzy stali się lub potencjalnie będą stroną postępowania mającego za przedmiot zmianę otrzymanej interpretacji indywidulanej. Liczba takich przypadków będzie sukcesywnie rosła wraz z poziomem unifikacji linii interpretacyjnej ze strony Ministerstwa Finansów.

Aby odpowiedzieć na te pytania, konieczne jest wyjaśnienie skutków prawnych dla podatnika w zakresie wydania interpretacji indywidualnej i ogólnej.

Moc wiążąca

Interpretacja ogólna jest pismem ministra finansów, zawierającym wykładnię przepisów prawa podatkowego na tle zaistniałych rozbieżności, powstałych wskutek stosowania tych przepisów przez podległe mu organy podatkowe.

Analiza orzecznictwa oraz stanowiska doktryny w tym przedmiocie prowadzi do wniosku, że interpretacja ogólna nie jest aktem normatywnym oraz nie stanowi aktu administracyjnego, ponieważ nie rozstrzyga w sposób władczy o uprawnieniach lub obowiązkach adresata. Nie sposób również uznać, że jest źródłem prawa lub aktem wewnętrznym jego stosowania. Wykładnia urzędowa nie może być bowiem podstawą decyzji podatkowych wobec obywateli i innych podmiotów prawa.

Interpretacji ogólnych nie uznaje się za wiążące dla organów podatkowych. Taki stan prawny jest skutkiem wyroku TK z 11 maja 2004 r. (K 4/03), który uchylił art. 14 § 2 o.p. jako niezgodny z art. 78 i 93 ust. 2 Konstytucji RP, w części stanowiącej, że interpretacje ministra finansów wiążą organy podatkowe i organy kontroli skarbowej. Z drugiej strony trudno zakładać, że organy podatkowe nie będą czuły się związane wykładnią ministra finansów przy stosowaniu przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach. Celem interpretacji jest bowiem zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez te organy i to właśnie one są adresatami tych interpretacji. Potwierdza to praktyka, w tym interpretacje indywidualne wydawane przez organy podatkowe w następstwie publikacji interpretacji ogólnych.

Skutki odłożone w czasie

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stosownie do art. 14e § 1a o.p. może z urzędu stwierdzić wygaśniecie interpretacji indywidualnej, jeżeli jest ona niezgodna z interpretacją ogólną wydaną w takim samym stanie prawnym.

Procedura stwierdzenia wygaśnięcia jest dalece sformalizowana. Zgodnie z art. 14e § 3 o.p.: „uchylenie lub stwierdzenie wygaśnięcia interpretacji indywidualnej oraz zmiana lub uchylenie postanowienia, o którym mowa w art. 14b § 5a, następuje w formie postanowienia, na które służy zażalenie". W dalszej kolejności, w przypadku wydania niekorzystnego dla podatnika postanowienia przez organ II instancji, mając na uwadze obowiązek sądowej kontroli decyzji podatkowej, przysługuje mu skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Postanowienie stwierdzające wygaśnięcie interpretacji na skutek wniesienia środka odwoławczego podlega wstrzymaniu do czasu zakończenia postępowania przed sądem administracyjnym, gdy w dalszej kolejności decyzję zaskarżono do sądu administracyjnego. Przez wstrzymanie jej wykonania należy rozumieć w tym przypadku odłożenie w czasie (aż do momentów określonych w przepisie) skutku w postaci wygaśnięcia interpretacji. Wniesienie skutecznego procesowo odwołania sprawia bowiem, że zaskarżona decyzja do czasu zakończenia postępowania odwoławczego zostaje wstrzymana ex lege (z mocy prawa). Podatnik nie jest zaś pozbawiony prawa do wykonywania takiej decyzji. W konsekwencji przed upływem wskazanego terminu, dobrowolnie może (ale nie musi) zastosować się do uchylonej interpretacji.

Potwierdzenie tego stanowiska można znaleźć w ogólnych zasadach postępowania podatkowego oraz ugruntowanym orzecznictwie. Zgodnie z tymi zasadami, postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Zasada ta oznacza, między innymi, że uchybienia organu prowadzącego postępowanie nie mogą powodować ujemnych następstw dla obywatela, który działa w dobrej wierze i w zaufaniu do treści otrzymanej decyzji. Nie można bowiem przerzucać na podatnika błędów lub uchybień popełnionych przez samego prawodawcę, w tym w kontekście niejasności przepisów, jak i przez organ podatkowy w zakresie niewłaściwej ich interpretacji.

podstawa prawna: art. 14k–14na ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 800 ze zm.)

Zakres ochrony według ordynacji podatkowej

Artykuł 14k o.p. przewiduje, że podatnik stosujący się do interpretacji jest chroniony przed skutkami związanymi ze zmianą lub uchyleniem interpretacji indywidualnej, jak również nieuwzględnieniem jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

Według art. 14k § 3 o.p., w zakresie związanym z zastosowaniem się do interpretacji ulegającej zmianie, której wygaśnięcie stwierdzono lub nie została ona uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej:

- nie nalicza się odsetek za zwłokę,

- nie wszczyna się postępowań o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe, a postępowania wszczęte – umarza.

Artykuł 14k § 3 o.p. przewiduje podstawowy zakres ochrony związany z zastosowaniem się do interpretacji indywidualnej. Ewentualny, szerszy zakres ochrony, dotyczący zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku, uzależniony jest w szczególności od tego, czy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce przed doręczeniem interpretacji indywidualnej czy po tym terminie.

Zdaniem autorki

Warto wnieść skargę do sądu

Joanna Majcherczak, starszy konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego w Mariański Group Kancelarii Prawno-Podatkowej

Wydanie przez właściwy organ podatkowy interpretacji prawa podatkowego na wniosek podatnika pociąga za sobą objęcie go ochroną w okresie od otrzymania tej interpretacji aż do dnia ostatecznej decyzji stwierdzającej jej wygaśnięcie. Podatnik korzysta w ten sposób z przywileju związania tą interpretacją organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej. W przypadku zaskarżenia decyzji o wygaśnięciu interpretacji indywidualnej, do czasu doręczenia prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego, pozostaje ona w obrocie prawnym i pełni funkcję gwarancyjną, ochronną dla podatnika pod warunkiem zastosowania się do prezentowanej w niej wykładni. Stwierdzenie wygaśnięcia interpretacji nie jest bowiem decyzją samowolną organu, lecz wymaga spełnienia przesłanek formalnych. Ich spełnienie jest polem do dyskusji z organem uchylającym interpretację podatkową, zwłaszcza, jeśli w grę wchodzi interpretacja korzystna, której uchylenie spowoduje utratę korzyści przez podatnika.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej może w konkretnym przypadku wydać postanowienie o stwierdzeniu wygaśnięcia interpretacji indywidualnej. Co ma zatem zrobić podatnik w sytuacji, gdy nie zostało mu doręczone postanowienie o wygaśnięciu interpretacji indywidualnej, a funkcjonuje też interpretacja ogólna, która w takim samym stanie prawnym sankcjonuje jako prawidłowy, odmienny sposób postępowania? Czy w takim przypadku zastosowanie się przez podatnika do korzystnej interpretacji podatkowej daje mu funkcję ochronną, o której mowa w przepisach ordynacji podatkowej (dalej: o.p.)? Czy wniesienie zażalenia na postanowienie o wygaśnięciu interpretacji indywidulanej powoduje, że podatnik może dalej stosować się do wyrażonego w niej stanowiska?

Pozostało 90% artykułu
Nieruchomości
Posiadaczy starych kominków czeka kara lub wymiana. Terminy zależą od województwa
W sądzie i w urzędzie
Prawo jazdy nie do uratowania, choć kursanci zdali egzamin
Prawo karne
Przerwanie wałów w Jeleniej Górze Cieplicach. Jest stanowisko dewelopera
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie