4) jeśli podatnik nie spełnia wymogów z pkt 2 lub 3, może zyskać prawo do ulgi, jeżeli nie posiadał miejsca zamieszkania w Polsce nieprzerwanie przez pięć lat kalendarzowych do momentu powrotu do kraju.
Zmianę rezydencji trzeba odpowiednio udokumentować. Ustawa wprost wskazuje na konieczność posiadania przez podatnika certyfikatu rezydencji lub innego dowodu dokumentującego miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Z preferencji można skorzystać jeden raz. Bezcelowa będzie zatem zmiana rezydencji podatkowej raz na kilka lat jedynie z zamiarem skorzystania z tego zwolnienia.
Podatnik, który przeniesie swoją rezydencję do Polski, może zwolnić z opodatkowania przychód przez cztery kolejne lata podatkowe (do wskazanego limitu, który stanowi limit dla każdego roku). Przy czym do wyboru podatnika należy, kiedy rozpocznie korzystanie z preferencji – może to zrobić począwszy od roku, w którym osiedlił się w Polsce lub od roku następnego.
Ciężko ocenić, czy omawiana ulga zachęci emigrantów do powrotu do Polski, zwłaszcza tych, którzy mieszkają w krajach o mniejszych obciążeniach podatkowych niż Polska lub uzyskujących przychody znacznie wyższe niż 85 528 zł rocznie. Z pewnością może ona jednak stanowić atrakcyjną zachętę dla osób, które poważnie rozważają powrót do Polski na stałe z uwagi na kwestie osobiste. Zwolnienie będzie przysługiwało przez cztery lata, co stanowi okres na tyle długi, że zapewne pozwoli na ustabilizowanie sytuacji życiowej na nowo w kraju.
Ryczałt dla krezusów
Kolejna ulga opracowana z myślą o sprowadzeniu do Polski nowych rezydentów skierowana jest do osób mających miejsce zamieszkania za granicą, o tzw. ponadprzeciętnych zasobach ekonomicznych. Rozwiązanie to ma zachęcić zagranicznych rezydentów (pochodzących nie tylko z Polski) uzyskujących przychody ze źródeł zagranicznych do sprowadzenia się do Polski i opodatkowania swojego przychodu w Polsce. Preferencyjny model opodatkowania zakłada stałą kwotę podatku dochodowego do zapłaty w kwocie 200 000 zł rocznie, niezależnie od osiąganych przychodów ze źródeł zagranicznych.
Zatem niewątpliwie ta ulga kierowana jest do osób bardzo zamożnych, osiągających wysokie przychody ze źródeł zagranicznych. Ustawodawca umożliwia skorzystanie z tego modelu opodatkowania z zastrzeżeniem spełnienia specyficznych warunków, m.in. obowiązku ponoszenia wydatków na wzrost gospodarczy, rozwój nauki, szkolnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego czy też krzewienie kultury fizycznej w Polsce w kwocie przynajmniej 100 000 zł w każdym roku podatkowym.
Funkcjonowanie w takim modelu opodatkowania zostało ograniczone do maksymalnie dziesięciu lat. Po tym czasie podatnik podlegać będzie pod ogólne zasady opodatkowania w Polsce.
Na wsparcie sportu, kultury i szkolnictwa wyższego
Polski Ład wprowadził nowy katalog wydatków, które można dodatkowo odliczyć od podstawy opodatkowania. Należą do nich wydatki na działalność:
- sportową – m.in. wydatki na finansowanie klubu sportowego, stypendium sportowego, imprezy sportowej (niebędącej imprezą masową),
- kulturalną – m.in. wydatki na finansowanie instytucji kultury czy działalność kulturalną realizowaną przez szkoły artystyczne,
- wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę – m.in. wydatki na finansowanie stypendiów, wynagrodzeń studentów odbywających praktyki i staże, studiów dualnych.
Pełny katalog wydatków podlegających odliczeniu zawiera ustawa. Odliczenie od podstawy opodatkowania obejmuje 50 proc. poniesionych wydatków, przy czym maksymalna możliwa do odliczenia kwota nie może przekroczyć wysokości dochodu podatnika osiągniętego w danym roku.
Ulga jest dostępna dla osób opodatkowanych według skali podatkowej lub liniowo. Niestety, przepisy nie zezwalają na tzw. rolowanie ulgi, tj. możliwość odliczania w kolejnych latach wydatków poniesionych w latach poprzednich (których nie odliczono z uwagi na niewystarczającą wysokość osiągniętego dochodu). Ustawodawca zastrzega bowiem, że wskazane wydatki podlegają odliczeniu w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty.
Z uwagi na cele wydatków nowa ulga może być dodatkową zachętą dla osób, które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej planują wdrożyć lub rozszerzyć działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu.
Dla inwestorów ulga na IPO...
Jest to rozwiązanie skierowane do osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności inwestycyjnej poprzez emisję akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych lub w alternatywnym systemie obrotu (np. NewConnect). Ulga IPO przewiduje preferencję dla takich osób w zakresie przygotowania swojej pierwszej oferty publicznej.
Ulga polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków bezpośrednio związanych z przygotowaniem takiej oferty, tj.:
1. na przygotowanie projektu emisyjnego, wszelkich opłat notarialnych, sądowych, skarbowych z tym związanych, opracowanie i publikację ogłoszeń, a także
2. na nabycie usługi doradczej związanej z wejściem na giełdę, w tym doradztwa finansowego lub podatkowego.
Inwestor może odliczyć aż 150 proc. wydatków z pkt 1 (bez limitu) i 50 proc. wydatków przeznaczonych na usługi doradcze (pkt 2, ale nie więcej niż 50 000 zł). Odliczenia dokonuje się w rozliczeniu za rok, w którym zostały poniesione wskazane wydatki. Ulga dotyczy podatników opodatkowanych progresywnie lub liniowo.
Dodatkowo w ramach Polskiego Ładu przewidziano także preferencję dla inwestorów nabywających akcje na rynkach regulowanych. W przypadku zakupu walorów wyemitowanych w wyniku pierwszej oferty publicznej dochód ze zbycia takich akcji skorzysta ze zwolnienia z opodatkowania, jeżeli zbycie nastąpi nie wcześniej niż po trzech latach od nabycia. Jednak kupujący i sprzedający nie mogą być podmiotami powiązanymi w okresie dwóch lat poprzedzających dzień objęcia akcji.
...i na nabycie udziałów w ASI
Ulga na inwestycje w Alternatywne Spółki Inwestycyjne, tzw. ASI, dotyczy osób fizycznych (opodatkowanych progresywnie lub liniowo) inwestujących w nabywanie udziałów (akcji) w ASI lub udziałów (akcji) w spółkach kontrolowanych przez ASI.
Przepisy Polskiego Ładu przewidziały możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania 50 proc. wydatków na nabycie takich udziałów (akcji). Nabycie to może dotyczyć zarówno udziałów (akcji) ASI, jak również spółki, w której ASI posiada lub będzie posiadać przynajmniej 5 proc. udziałów (akcji). Maksymalna kwota ulgi to 250 000 zł.
Powyższe odliczenia mają zastosowanie do udziałów (akcji) nabytych wyłącznie po 31 grudnia 2021 r. oraz w wyniku pierwszej oferty publicznej.
Skorzystanie z ulgi wymaga spełnienia kilku kluczowych warunków, w tym aby:
- została zawarta umowa inwestycyjna z ASI,
- czas trwania inwestycji określono na co najmniej dwa lata. -
Anna Zabiełło, Starszy Konsultant w ALTO
Zdaniem autorki
Polski Ład wprowadza szeroki katalog ulg podatkowych. Jednak są one punktowe, skierowane do bardzo ograniczonego grona odbiorców, przez co raczej nie przełożą się na zmniejszenie negatywnych skutków Polskiego Ładu dla osób najlepiej zarabiających. Z kolei osoby mniej zarabiające skorzystają przede wszystkim na wyższej kwocie wolnej i podniesionym progu podatkowym. Znaczenie opisanych ulg może się więc okazać nie tak bardzo istotne.
Polski Ład: korzyści i straty dla pracujących
Nie minął nawet miesiąc od wejścia w życie rewolucji podatkowej, a już spełniły się najczarniejsze scenariusze ekspertów. Wypłaty styczniowych pensji okazały się niższe, w tym także dla osób, które na Polskim Ładzie miały tylko zyskać.