Formalnie przepisy prawa nie nakładają obowiązku tłumaczenia umowy najmu zawartej z obcokrajowcem, który nie włada językiem polskim w stopniu dostatecznym. Dla przykładu – art. 90d ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nakłada obowiązek na podmiot powierzający wykonanie pracy cudzoziemcowi przedstawienia mu umowy przetłumaczonej na język dla niego zrozumiały. Analogicznej regulacji prawnej w przypadku umów najmu jednak w polskim porządku prawnym nie znajdziemy. W obrocie większość takich umów jest sporządzona w języku polskim – co należy jednak uznać za postępowanie niewłaściwe. Obowiązkiem uczciwie postępującego wynajmującego jest zadbanie o to, by umowa zawarta pomiędzy nim a najemcą była zrozumiała dla obu stron umowy.
Czytaj więcej
Zasady współżycia społecznego…
Pomimo braku wyrażonych expressis verbis przepisów prawa nakładających obowiązek tłumaczenia umowy najmu zawartej z obcokrajowcem, można odwołać się w tym przypadku do określonych zwyczajów i zachowań – które są ujęte w kategorie normatywne w postaci tzw. zasad współżycia społecznego, o których stanowi art. 5 kodeksu cywilnego. Przez zasady współżycia społecznego rozumie się w prawie ogół obowiązujących w stosunkach między ludźmi reguł postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie aksjologiczne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania (zob.: wyroki Sądu Najwyższego: z 5 grudnia 2002 r., III CKN 943/99, OSNC 2004, nr 3, poz. 48; z 17 czerwca 2005 r., III CZP 26/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 63, z 7 kwietnia 2010 r., II UK 357/09, LEX nr 583813; z 7 kwietnia 2010 r., II UK 357/09, LEX nr 583813; z 3 listopada 2011 r., V CSK 142/10, OSNC-ZD 2011, nr 4, poz. 73).
Wspominając o zasadach współżycia społecznego, w szczególności mamy na myśli przede wszystkim zasady: lojalności i uczciwości kontraktowej, których sens polega na uczciwym, transparentnym postępowaniu oraz wzajemnym poszanowaniu interesów stron każdej zawartej umowy. Nietrudno sobie wszak wyobrazić sytuacje, gdy nieuczciwy wynajmujący zawiera umowę najmu mieszkania z obcokrajowcem, wykorzystując przy tym fakt nieznajomości języka polskiego przez najemcę. Taka sytuacja może być związana np. z zastrzeżeniem w umowie przez właściciela mieszkania postanowienia zakazującego najemcy przyjmowania gości czy też uprawniające wynajmującego do zatrzymania kaucji wpłaconej przez najemcę przy podpisywaniu umowy najmu, jeśli najemca nie zawnioskuje do wynajmującego o jej zwrot na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym w terminie trzech dni od dnia rozwiązania umowy najmu.
…i konsekwencje ich naruszenia
W obydwu powyżej wskazanych przypadkach takie zapisy należałoby z całą pewnością ocenić za nieuczciwe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego jest obwarowana w prawie sankcją bezwzględnej nieważności na podstawie art. 58 § 2 kodeksu cywilnego, a to może w określonych sytuacjach prowadzić do upadku nawet całej umowy najmu.
