Drożyzna dała Polakom w kość

Pomimo wzrostu przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego, sytuacja materialna gospodarstw domowych w 2022 r. realnie pogorszyła się, co wynika z wysokiego poziomu inflacji – podał w środę Główny Urząd Statystyczny.

Publikacja: 28.09.2023 03:00

Według GUS w ub.r. nastąpił spadek spożycia większości podstawowych artykułów żywnościowych

Według GUS w ub.r. nastąpił spadek spożycia większości podstawowych artykułów żywnościowych

Foto: AdobeStock

GUS pokazał wczoraj analizę wyników badania budżetów gospodarstw domowych w 2022 r. Wynika z niej, że w zeszłym roku nominalnie gospodarstwa domowe osiągały zarówno wyższe dochody, jak i ponosiły wyższe wydatki.

Realnie mniej dochodu

Poziom przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę w zaokrągleniu do 1 zł w 2022 r. wyniósł 2250 zł i był nominalnie wyższy o 11,4 proc. niż rok wcześniej. Realnie zmniejszył się jednak o 2,6 proc. Przeciętne miesięczne wydatki na osobę w gospodarstwach domowych osiągnęły w 2022 r. wartość 1475 zł i były wyższe nominalnie o 15,2 proc., a realnie o 0,7 proc. od wydatków z 2021 r.

W 2022 r. nadal utrzymywało się relatywnie duże zróżnicowanie przeciętnych miesięcznych dochodów i wydatków pomiędzy różnymi grupami społeczno-ekonomicznymi gospodarstw domowych. Podobnie jak w latach poprzednich, najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny (2540 zł) oraz przeciętne miesięczne wydatki (1641 zł) na jedną osobę wystąpiły w gospodarstwach domowych osób pracujących na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym.

Czytaj więcej

Lokaty, nieruchomości, akcje, obligacje, złoto. Tak Polacy chronią oszczędności

W tej grupie gospodarstw domowych – w stosunku do przeciętnej dla ogółu gospodarstw domowych w Polsce – zarówno dochód, jak i wydatki były wyższe, odpowiednio o 12,9 i o 11,2 proc. Analogicznie do lat poprzednich gospodarstwa domowe rencistów dysponowały najniższym przeciętnym miesięcznym dochodem rozporządzalnym na osobę, który osiągnął 1809 zł i był o 19,6 proc. niższy od średniej ogólnopolskiej. Natomiast najniższe przeciętne miesięczne wydatki na jedną osobę odnotowano w gospodarstwach domowych rolników – wyniosły one 1151 zł i były o 22 proc. niższe od średnich wydatków dla gospodarstw domowych ogółem.

Jak wydawaliśmy?

Najwyższy udział (26,7 proc.) w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały, podobnie jak w latach poprzednich, wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe. Udział ten był zróżnicowany w poszczególnych grupach społeczno-ekonomicznych i wyniósł od 23,5 proc. w gospodarstwach pracujących na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym do 32,1 proc. w gospodarstwach rolników.

Drugą pod względem istotności pozycję w wydatkach gospodarstw domowych stanowiły wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii. Ich udział w wydatkach ogółem wyniósł przeciętnie 19 proc., przy czym najniższy był w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek – 16,2 proc., a najwyższy w gospodarstwach domowych rencistów – 25 proc.

GUS ocenia, że sytuacja dochodowa gospodarstw domowych ma wyraźny wpływ na poziom i strukturę wydatków. Budżety rodzin najuboższych w największym stopniu są obciążone wydatkami na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii. Wśród 20 proc. osób o najniższych dochodach przeciętne miesięczne wydatki na osobę na zaspokojenie podstawowych potrzeb stanowiły 48,2 proc. wydatków ogółem, zaś u 20 proc. osób o najwyższych dochodach – 39,2 proc.

Mniej żywności

W 2022 r. nastąpił spadek spożycia większości podstawowych artykułów żywnościowych. Najwyższy spadek dotyczył: ryb i owoców morza (o 11,1 proc.), owoców (o 6,8 proc.) oraz tłuszczów zwierzęcych (o 5,4 proc., w tym masła o 9,7 proc.). Największy wzrost spożycia odnotowano w przypadku makaronu i produktów makaronowych (o 5 proc.), tłuszczów roślinnych (o 4,8 proc.), a także cukru oraz wędlin i innych przetworów mięsnych (po 2,7 proc.).

Zdaniem GUS na spadek poziomu spożycia żywności wpływ mógł mieć wzrost o 15,6 proc. wydatków na gastronomię w stosunku do 2021 r. oraz wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych, co skłaniało do zmian w strukturze dokonywanych wydatków.

GUS podaje, że gospodarstwa domowe rolników oraz emerytów i rencistów, w porównaniu z innymi grupami społeczno-ekonomicznymi, spożywały znacznie więcej pieczywa, mięsa, mleka, jaj, olejów i tłuszczów, warzyw (w tym ziemniaków) oraz cukru.

Wysokość dochodów osiąganych przez gospodarstwa domowe również warunkuje poziom spożycia artykułów żywnościowych. Podobnie jak w latach poprzednich, w gospodarstwach domowych z najwyższymi dochodami, w porównaniu z gospodarstwami o najniższych dochodach, spożywano przeciętnie miesięcznie na osobę więcej ryb i owoców morza, owoców, masła, jogurtów, serów i twarogów, wód mineralnych lub źródlanych, soków owocowych i warzywnych, warzyw, mięsa, pieczywa i produktów zbożowych. Natomiast w gospodarstwach domowych o najniższych dochodach spożywano nieco więcej mleka pełnego świeżego, margaryny i innych tłuszczów roślinnych oraz wędlin drobiowych.

Sprzęty i mieszkania

Z analizy GUS wynika, że w 2022 r. poprawiło się wyposażenie gospodarstw domowych w dobra trwałego użytkowania, zwłaszcza nowej generacji, przy jednoczesnym spadku poziomu wyposażenia w sprzęt starszego typu. Wystąpił wzrost liczby gospodarstw domowych wyposażonych w motocykl, skuter, motorower, zestaw kina domowego oraz zmywarkę do naczyń.

GUS podaje też, że z roku na rok systematycznie rośnie średnia powierzchnia mieszkań w Polsce. Przeciętne gospodarstwo domowe w 2022 r. zajmowało mieszkanie o powierzchni 86,2 mkw., składające się z trzech pokoi, i w porównaniu z 2010 r. powierzchnia ta wzrosła o 12,9 mkw. Na jedną osobę w gospodarstwie przypadało średnio 29,4 mkw. powierzchni użytkowej oraz jeden pokój (w 2010 r. – 26,1 mkw. powierzchni użytkowej oraz jeden pokój).

Największą przeciętną powierzchnią użytkową mieszkań dysponowały gospodarstwa domowe rolników – 140,2 mkw., zaś najmniejszą gospodarstwa domowe rencistów – 68,8 mkw. Systematycznie poprawia się przy tym wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne. Mieszkania wyposażone w wodociąg stanowiły 99,9 proc. ogółu gospodarstw domowych, w ustęp spłukiwany – 99,1 proc., a w łazienkę – 99 proc.

Gorsza ocena sytuacji

W 2022 r. odsetek gospodarstw domowych oceniających swoją sytuację materialną jako raczej dobrą albo dobrą wyniósł 49,9 proc. i wyraźnie spadł w porównaniu z 2021 r. – 53,3 proc. Równocześnie przybyło gospodarstw postrzegających ją jako raczej złą albo złą: było ich 5,9 proc. (w 2021 r. – 4,9 proc.).

GUS pokazał wczoraj analizę wyników badania budżetów gospodarstw domowych w 2022 r. Wynika z niej, że w zeszłym roku nominalnie gospodarstwa domowe osiągały zarówno wyższe dochody, jak i ponosiły wyższe wydatki.

Realnie mniej dochodu

Pozostało 96% artykułu
Gospodarka
Największy kryzys wizerunkowy w historii MFW. Jednak będzie powrót do Rosji
Gospodarka
Odbudowa po powodzi uderzy w inne inwestycje?
Gospodarka
Polska właśnie dostała lek na kaca po stracie fabryki Intela
Gospodarka
Viktor Orban „przejechał” się na elektrykach. Gospodarka już cierpi
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Gospodarka
MFW odwołuje misję do Rosji. To nie były „problemy techniczne”