Walka z COVID-19 w Polsce. Raport NIK zarzuca władzy "daleko idącą niegospodarność"

Chaos, brak jawnych i przejrzystych procedur oraz nieefektywne gospodarowanie środkami publicznymi – tak NIK opisuje wydatkowanie miliardów z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. NIK wskazała, że gdy zakontraktowano ponad 100 milionów dawek szczepionek przeciw COVID-19, które umożliwiały kilkukrotne zaszczepienie całej populacji Polski, minister zdrowia zawarł kolejne umowy na zakup jeszcze 92 milionów dawek o szacunkowej wartości 8 miliardów 400 milionów złotych.

Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła na konferencji prasowej w czwartek 28 września wyniki czynności kontrolnych przeprowadzonych w ramach kontroli "Realizacja zadań finansowanych z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19".

Czytaj więcej

Polityka

NIK: W walce z COVID-19 zmarnowano miliardy. Mentzen: Konfederacja miała rację

Sławomir Mentzen, lider Konfederacji, skomentował krytyczny wobec państwa raport NIK ws. walki z COVID-19. - Premier Morawiecki powinien stanąć przed Trybunałem Stanu za to, co robił z covidem - ocenił. Dodał, że Konfederacja jako jedyna z partii sprzeciwiała się tzw. specustawie covidowej oraz ocenił, że to rząd odpowiada za nadmiarowe zgony.

NIK przyjrzał się też realizacji Narodowego Programu Szczepień przeciw COVID-19 w latach 2020-2023.

Głos na konferencji zabrał prezes NIK Marian Banaś. Powiedział, że pandemia wpłynęła na funkcjonowanie organów administracji publicznej, ochrony zdrowia oraz wielu innych obszarów działalności państwa.

Marian Banaś: Wydatki nie zostały zaplanowane w sposób rzetelny

Banaś zaznaczył, że okoliczności związane z pandemią nie mogą usprawiedliwiać nieprawidłowości, nadużyć czy niegospodarności ze strony podmiotów publicznych. - Nawet wyjątkowe okoliczności nie zwalniają organów państwa od obowiązku gospodarnego wydatkowania środków publicznych - podkreślił.

Marian Banaś powiedział, że wnioski z kontroli "Realizacja zadań finansowanych z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19" jasno podkreślają, że Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie wywiązała się należycie ze swoich obowiązków. Nie zadbano o efektywne zarządzanie funduszem, nie dopilnowano wszystkich aspektów jego funkcjonowania, a wydatki nie zostały zaplanowane w sposób rzetelny - oświadczył prezes NIK.

- Całościowy nadzór nad funduszem należy ocenić w sposób jednoznacznie negatywny - podkreślił.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Marian Banaś pisze do Andrzeja Dudy. O sprawie poinformował też ONZ

Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś skierował list do prezydenta Andrzeja Dudy, w którym poinformował głowę państwa o niedopełnieniu ustawowych obowiązków przez Marszałek Sejmu. Chodzi o paraliż Kolegium NIK.

Szczepionki na COVID-19. "Daleko idąca niegospodarność"

- Analogiczne wnioski odnoszą się do kontroli przedstawiającej sytuację z Narodowym Programem Szczepień - dodał Marian Banaś. - Ministerstwo Zdrowia nieprawidłowo oszacowało zapotrzebowanie na szczepionki. Straty, które państwo poniosło z tego tytułu, należy określić jako daleko idącą niegospodarność - dodał szef Najwyższej Izby Kontroli.

Prezes NIK przekazał, że stwierdzony został rażący brak nadzoru Głównego Inspektora Farmaceutycznego nad bezpieczeństwem obrotu szczepionek przeciw COVID-19 - mówił.

- W przestrzeni publicznej można było spotkać się z nieodpowiedzialnymi stwierdzeniami, np. takimi, że wyjątkowe okoliczności mogą usprawiedliwiać nadzwyczajne, niezgodne z prawem środki. Kategorycznie protestuję przeciwko takim opiniom - oświadczył Marian Banaś dodając, że podstawą państwa prawa jest przestrzeganie ściśle określonych reguł, odpowiednie planowanie oraz szacunek do pieniędzy publicznych.

Czytaj więcej

Polityka

Afera wizowa. Będzie kontrola NIK w Ministerstwie Spraw Zagranicznych

W związku z nieprawidłowościami w rozpatrywaniu wniosków wizowych i podejrzeniami korupcji NIK przeprowadzi kontrolę w resorcie spraw zagranicznych.

NIK kieruje wyniki do CBA

- Nierzetelne gospodarowanie tym zasobem nie może być tłumaczone pandemią oraz wynikającymi z niej komplikacjami - podkreślił prezes NIK.

- Dlatego w oparciu o wyniki kontroli Izba podjęła stosowne środki mające na celu dbałość o przejrzyste funkcjonowanie instytucji państwowych. Dodatkowo, jako prezes NIK, przekazałem wyniki kontroli dotyczące funduszu przeciwdziałania COVID-19 do Centralnego Biura Antykorupcyjnego z prośbą o podjęcie działań adekwatnych do powagi sytuacji. Liczę na to, że CBA skutecznie zaimplementuje odpowiednie środki, przywracające podstawowe standardy działania organów państwa - oświadczył prezes NIK.

Na konferencji prasowej NIK przekazano m.in. dane dotyczące liczby zutylizowanych dawek szczepionek na COVID-19 i ich wartości. Informacji udzielali radca prezesa NIK Michał Jędrzejczyk, przedstawiciel departamentu budżetu i finansów Stanisław Jarosz oraz departamentu zdrowia - Marcin Stolarczyk.

NIK: Było ponad 100 milionów dawek szczepionek, minister zamawiał dalej za miliardy

Odnosząc się do kontroli w Ministerstwie Zdrowia ustalono, że minister zdrowia podjął decyzję o przystąpieniu do siedmiu umów zakupu szczepionek przeciw COVID-19, co pozwoliło na zakontraktowanie 201 milionów dawek szczepionek o szacunkowej wartości niespełna 14 miliardów złotych - powiedział Michał Jędrzejczyk, radca prezesa NIK.

- Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła zakontraktowanie części szczepionek przeciw COVID-19 o szacunkowej wartości 8 miliardów 400 milionów złotych. Uzasadnieniem takiej oceny było stwierdzenie, że minister zdrowia, pomimo zakontraktowania na koniec kwietnia 2021 r. 109 milionów dawek szczepionek przeciw COVID-19, które umożliwiały już kilkukrotne zaszczepienie całej populacji Polski, od maja do listopada 2021 r. zawarł trzy kolejne umowy na zakup dodatkowych 92 milionów dawek szczepionki przeciw COVID-19 o szacunkowej wartości 8 miliardów 400 milionów złotych. Zdaniem NIK, powyższe działanie należało ocenić jako rażącą niegospodarność - mówił Jędrzejczyk.

Ministrem zdrowia w okresie od maja do listopada 2021 r. był Adam Niedzielski, następca Łukasza Szumowskiego, były prezes NFZ, który kierował resortem zdrowia od sierpnia 2020 r. i który podał się do dymisji w sierpniu 2023 r.

Zutylizowano szczepionki na COVID-19 warte ponad 900 milionów złotych

Na konferencji NIK w czwartek podkreślono, że decyzję o zakupie zakwestionowanych dawek szczepionek minister zdrowia podjął samodzielnie, to jest po zakończeniu prac zespołu ds. zakupi szczepionki COVID-19 oraz pomimo dysponowania informacjami, że tempo szczepień ulega zmniejszeniu.

- Nadmiarowo zakontraktowano 92 miliony dawek szczepionek na COVID-19 o szacunkowej wartości 8 miliardów 400 milionów złotych, co skutkowało m.in. przeterminowaniem, a w konsekwencji utylizacją ponad 13 milionów dawek szczepionek o szacunkowej wartości ponad 900 milionów złotych - podano na konferencji NIK.