Fiskus nie zarobi na porozwodowym zniesieniu współwłasności. Ważny wyrok NSA

Jeśli w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości, np. po rozwodzie, małżonek otrzymuje tylko równowartość udziału darowanego mu wcześniej przez współmałżonka, to takie zbycie jest neutralne podatkowo.

Publikacja: 11.06.2024 16:41

NSA zdecydował. Fiskus nie zarobi na porozwodowym zniesieniu współwłasności

NSA zdecydował. Fiskus nie zarobi na porozwodowym zniesieniu współwłasności

Foto: Adobe Stock

Rozwód to zazwyczaj dość traumatyczne przeżycie, a jeszcze trudniejsze bywają porozwodowe rozliczenia między byłymi małżonkami. Do tego nierzadko w kolejce po swoje ustawia się jeszcze fiskus. Na szczęście nie zawsze ma na co liczyć. Potwierdza to wtorkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

Spłata od byłego małżonka a PIT

Sprawa dotyczyła rozwódki, która chciała się upewnić co do podatkowych skutków rozliczenia z były mężem. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że jeszcze w trakcie małżeństwa w lipcu 2017 r. dostała od męża udział - 1/2 — w zabudowanej nieruchomości. Małżonkowie mieli tzw. intercyzę, czyli rozdzielność majątkową.

Prezent od męża nie był opodatkowany z uwagi na nielimitowane zwolnienie z podatku od spadków i darowizn przewidziane dla tzw. zerowej grupy, do której należą m.in. małżonkowie. Życie napisało jednak własny scenariusz i już rok później małżonkowie byli po rozwodzie. 

Podatniczka wyjaśniła dalej, że pod koniec listopada 2018 r. z byłym mężem dokonali zniesienia współwłasności nieruchomości, którą wcześniej od niego dostała. Po tej operacji jej jedynym właścicielem został były mąż, który zobowiązał się do spłacenia je 100 tys. zł, czyli połowy wartości nieruchomości. Ta została ustalona w oparciu o wartości darowizny sfinalizowanej w trakcie małżeństwa.

Kobieta chciała się upewnić czy, gdy od nabycia udziału do zniesienia współwłasności nie minęło jeszcze 5 lat będzie musiała płacić PIT. Sama była jednak przekonana, że pomimo odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości ze spłatą przed upływem 5-letniego okresu z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT, po jej stronie nie powstał przychód.

Innego zdania był fiskus. Przypomniał, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT, zwykłe — niefirmowe — odpłatne zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie (wybudowanie) stanowi źródło przychodu. A w świetle kodeksu cywilnego w wyniku zniesienia współwłasności możliwe jest przyznanie rzeczy jednej osobie przy jednoczesnym zobowiązaniu do dokonania spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności, zbywają je odpłatnie.

Czytaj więcej

Niekorzystny wyrok NSA ws. podatku od sprzedaży mieszkania

W ocenie urzędników podatniczka nie ma racji, że w jej majątku nie doszło do przysporzenia. A ponieważ czynność ta nastąpiła przed upływem 5 letniego terminu, to ciąży na niej obowiązek zapłaty podatku z tego tytułu.

Gdy nie ma przysporzenia, nie ma przychodu w PIT

Rozwódka skierowała sprawę do sądu i wygrała. Najpierw z wykładnią fiskusa nie zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Co prawda nie kwestionował, że co do zasady przez "nabycie" z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PIT należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika. Skoro zatem skarżąca udział w nieruchomości na podstawie umowy darowizny nabyła w 2017 r., a zbyła go poprzez zniesienie w 2018 r., to zasadniczo mogło to prowadzić do opodatkowania. Jednak nie w tym przypadku, bo kluczowe znaczenie ma to, czy skarżąca w wyniku zniesienia współwłasności uzyskała przychód. Jak bowiem podkreślił WSA, żeby w spornym przypadku można było mówić o powstaniu przychodu należałoby wykazać, że odpłatne zbycie nieruchomości spowodowało przyrost w majątku podatnika.

A tego w przypadku podatniczki sąd się nie dopatrzył. Stwierdził, że zniesienie współwłasności nieruchomości, w wyniku którego jej współwłaściciel, np. obdarowany, w zamian za udział w nieruchomości otrzymuje spłatę, będącą tylko jego równowartością, nie uzyskuje przychodu. I to nawet gdyby inne przesłanki opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości zostały spełnione.

Czytaj więcej

Sąd sam z siebie nie zasądzi. SN o rozliczeniach po rozwodzie

Porażkę fiskusa przypieczętował NSA. Również w jego ocenie skoro w spornym przypadku wartość spłaty nie przekracza wartości udziału obdarowanej jako współwłaścicielki w nieruchomości, to brak jest podstaw do uznania, że podatniczka w wyniku zniesienia współwłasności uzyskała przychód. W jej majątku nie doszło bowiem do przyrostu majątku. Spłata była równowartością tego co przysługiwało podatniczce.

Przy czym jak podkreśliła sędzia sprawozdawca Alicja Polańska wykładnia jest już utrwalona w orzecznictwie nie tylko, jeśli chodzi o zniesienie współwłasności, ale także dział spadku.

Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 1152/21

19 procent

tyle wynosi PIT od opodatkowanej sprzedaży nieruchomości

5 lat

to termin, od którego zależy czy odpłatne zbycie nieruchomości trzeba rozliczyć z fiskusem

Rozwód to zazwyczaj dość traumatyczne przeżycie, a jeszcze trudniejsze bywają porozwodowe rozliczenia między byłymi małżonkami. Do tego nierzadko w kolejce po swoje ustawia się jeszcze fiskus. Na szczęście nie zawsze ma na co liczyć. Potwierdza to wtorkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

Spłata od byłego małżonka a PIT

Pozostało 94% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Edukacja i wychowanie
Jedna lekcja religii w szkołach, dwie w przedszkolach i grupy międzyszkolne. Jest projekt zmian
Prawo dla Ciebie
Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Znamy szacowany koszt
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw