TSUE: kobietom z Afganistanu można automatycznie udzielać azylu

Oceniając wniosek o przyznanie statusu uchodźcy, jaki złożyła kobieta posiadająca obywatelstwo afgańskie, państwo członkowskie UE może wziąć pod uwagę wyłącznie jej płeć i obywatelstwo - wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w piątkowym wyroku.

Publikacja: 06.10.2024 15:21

Afgańskie kobiety w tradycyjnych burkach

Afgańskie kobiety w tradycyjnych burkach

Foto: PAP/EPA (OLIVIER MATTHYS)

Dwie kobiety będące obywatelkami afgańskimi zakwestionowały przed austriackim sądem administracyjnym odmowę przyznania im przez władze austriackie statusu uchodźcy. Argumentowały, że sytuacja kobiet pod rządami nowego reżimu talibów w Afganistanie sama w sobie uzasadnia przyznanie tego statusu.

Jak reżim talibów dyskryminuje kobiety w Afganistanie 

Także austriacki sąd przyznał, że powrót do władzy tego reżimu w 2021 r. ma poważne konsekwencje dla praw podstawowych kobiet. Są one dyskryminowane poprzez pozbawienie ich wszelkiej ochrony prawnej przed przemocą ze względu na płeć, przemocą domową i przymusowymi małżeństwami, poprzez zobowiązanie ich do pełnego zakrywania ciała i twarzy, ograniczenie im dostępu do opieki zdrowotnej,  swobody przemieszczania się, zakazanie im prowadzenia działalności zawodowej lub ograniczanie jej prowadzenia, zakazanie im dostępu do edukacji i wykluczenie ich z życia politycznego.

Czytaj więcej

Fawzia Koofi: Świat talibów jest prosty – albo jesteś z nami, albo trzeba cię zabić

Według sądu, kobiety posiadające obywatelstwo afgańskie mogą być narażone w Afganistanie na akty prześladowania ze względu na płeć, więc należą do „szczególnej grupy społecznej” w rozumieniu unijnej dyrektywy 2011/951 w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony.

Ten sam sąd nabrał jednak wątpliwości, czy te środki dyskryminujące, rozpatrywane łącznie, mogą zostać zakwalifikowane jako akty prześladowania, które mogą uzasadniać uznanie statusu uchodźcy w stosunku do Afganek. Zastanawiał się też, czy urząd do który rozpatruje wnioski o azyl, ma obowiązek uwzględnić czynniki inne niż obywatelstwo i płeć.  Takie pytania sąd austriacki przesłał do Trybunału Sprawiedliwości.

Trybunał: przymusowe małżeństwa to niewolnictwo

W wyroku z 4 października 2024 r. Trybunał odpowiedział , że niektóre z wymienionych przez sąd środków należy zakwalifikować same w sobie jako „akty prześladowania”, ponieważ stanowią one poważne naruszenie prawa podstawowego. Tak jest w przypadku przymusowych małżeństw, które mogą być formą niewolnictwa. Tak jest w przypadku braku ochrony przed przemocą ze względu na płeć i przemoc domową, które stanowią formy nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Czytaj więcej

Afganistan. Talibowie ogłosili kodeks cnót i występków. Damski głos i męska broda na cenzurowanym

- Zakładając nawet, że inne środki dyskryminujące, rozpatrywane pojedynczo, nie są na tyle poważnym naruszeniem prawa podstawowego, aby można było zakwalifikować je jako akty prześladowania, to rozpatrywane jako całość, stanowią takie akty. Ze względu na ich skumulowane skutki oraz umyślne i systematyczne stosowanie, prowadzą do rażącego naruszenia praw podstawowych związanych z godnością ludzką - podkreślił TSUE.

Odpowiadając na drugie pytanie Trybunał wziął pod uwagę sytuację kobiet w obecnym reżimie talibów, określoną w  w sprawozdaniach Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu (AUEA) i Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR). Orzekł, że właściwe organy państw członkowskich, rozpatrujące indywidualny wniosek Afganki o udzielenie azylu, mogą uznać, iż nie ma potrzeby wykazywania, że w przypadku powrotu do państwa pochodzenia wnioskodawczyni groziłoby rzeczywiste i konkretne ryzyko bycia poddanej aktom prześladowania.

- Uwzględnienie wyłącznie jej obywatelstwa i płci jest wystarczające – wskazał TSUE.

sygn. akt  C-608/22 i C-609/22

Dwie kobiety będące obywatelkami afgańskimi zakwestionowały przed austriackim sądem administracyjnym odmowę przyznania im przez władze austriackie statusu uchodźcy. Argumentowały, że sytuacja kobiet pod rządami nowego reżimu talibów w Afganistanie sama w sobie uzasadnia przyznanie tego statusu.

Jak reżim talibów dyskryminuje kobiety w Afganistanie 

Pozostało 92% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach