Przepisy ordynacji podatkowej ustanawiają klarowne zasady odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe. Z art. 26 ordynacji wynika, że za podatki wynikające z zobowiązań podatkowych odpowiada nie kto inny, jak podatnik. Do tego odpowiada całym swoim majątkiem.
Pojęcie majątku podatnika, choć niezdefiniowane w przepisach ordynacji podatkowej, obejmuje ogół aktywów i pasywów danej osoby (i to w szerokim znaczeniu). W grę będą zatem wchodziły wszystkie składniki majątku istniejące w chwili realizowania odpowiedzialności. Bez znaczenia jest to, kiedy dany składnik został nabyty (np. samochód), czy miało to miejsce przed powstaniem zobowiązania, czy już po. Co ważne, zakres odpowiedzialności nie jest też uzależniony od wysokości zobowiązania podatkowego. A to oznacza, że całym majątkiem odpowiada podatnika za zobowiązanie w wysokości 7 tys. zł, jak i 50 tys. zł czy 100 tys. zł.
Dodatkowe okoliczności bez znaczenia
Podatnicy, w przypadku prowadzonych postępowań, powołują się czasem na dodatkowe okoliczności, czy to kłopoty finansowe, czy kłopoty ze zdrowiem. Dla fiskusa okoliczności te nie mają jednak znaczenia. Co ciekawe, urzędnicy wygrywają też w takich przypadkach w sądach. Przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 14 listopada 2018 r. (I SA/Gd 946/18). Sąd stwierdził w nim, że stan zdrowia podatnika, jak również jego sytuacja finansowa, pozostają bez wpływu na rozliczenie podatku od towarów i usług. Sąd podkreślił, że skoro podatnik wystawił faktury, ale nie uwzględnił ich w rozliczeniu VAT, oznacza to, że zaniżył wartość podatku należnego. Zdaniem WSA fiskus prawidłowo uznał, że stan zdrowia podatnika, jak również jego sytuacja finansowa, jakkolwiek stanowią dotkliwość, pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.
Warto też podkreślić, że odpowiedzialność podatnika powstaje z mocy prawa wraz z powstaniem zobowiązania, bez konieczności wydawania jakichkolwiek decyzji przez organ podatkowy. Odpowiedzialność podatnika istnieje też przez cały okres, w którym ciąży na nim zobowiązanie podatkowe.
Bez znaczenia dla odpowiedzialności podatnika pozostaje również to, czy działał on w dobrej ,czy w złej wierze. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach podkreślił w wyroku z 8 listopada 2018 r. (I SA/Gl 575/18), że odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, jako świadczenia publicznoprawne, nie jest oparta na zasadzie winy.