Tomasz Pietryga: Opozycja wygrała, ale nowy rząd poznamy zapewne dopiero w grudniu

Czekają nas długie tygodnie związane z tworzeniem nowego rządu, który przejmie władze w Polsce. A i prawdopodobna jest także powtórka referendum.

Publikacja: 15.10.2023 21:06

Donald Tusk

Donald Tusk

Foto: PAP/Leszek Szymański

W poniedziałek oficjalnych wyników wyborów raczej nie należy się spodziewać, najpewniej pojawią się one we wtorek rano. Jednak, jak wskazują pierwsze wyniki, PiS nie utrzyma władzy, szanse stworzenia większościowej koalicji przez prawicę są iluzoryczne. Wstępne wyniki wyborów dają zdecydowanie większe pole manewru partiom opozycyjnym, chociaż stworzenie stabilnej sejmowej większości przez trzy ugrupowania będzie niełatwe, a na pewno czasochłonne.

Czytaj więcej

Wybory 2023: Badanie exit poll. PiS wygrywa wybory, opozycja ma większość w Sejmie

Czytaj więcej

Wyników wyborów w poniedziałek raczej nie będzie. Kiedy je poznamy?

Pierwszy test w Sejmie i trzy kroki tworzenia rządu

Pierwsze posiedzenie Sejmu zostanie zwołane w ciągu 30 dni od daty wyborów, czyli najpóźniej 14 listopada. Oczywiście prezydent będzie mógł zainicjować proces tworzenia nowego rządu wcześniej. Wszystko zależy od politycznych konsultacji z liderami ugrupowań, które weszły do Sejmu.

Pierwszy test dla zwycięskiej koalicji przyjdzie już na pierwszym posiedzeniu, gdyż wtedy musi porozumieć się co do marszałka Sejmu, który jest wybierany bezwzględną większością głosów. Później ruszy procedura formowania nowego rządu. Konstytucja przewiduje w tym przypadku trzy kroki.

W pierwszym podejściu inicjatywa należy do prezydenta. To on desygnuje premiera i powołuje nowy rząd, nie jest przy tym zobligowany, że musi wskazać na to stanowisko polityka zwycięskiego ugrupowania. To daje już pole do politycznego przeciągania liny i może opóźnić proces formowania stabilnego rządu.

Skuteczność decyzji prezydenta zweryfikuje dopiero Sejm, głosując nad wotum zaufania dla premiera i jego gabinetu. Potrzeba do tego bezwzględnej większości głosów. Jeżeli to się nie uda, inicjatywę przejmuje Sejm. Następnie, gdyby posłom nie udało się powołać rządu, inicjatywa znowu wraca do prezydenta.

W efekcie komponowanie stabilnego rządu może zająć nawet trzy miesiące. Wszystko zależy od konfiguracji politycznej i siły większościowej koalicji.

Czytaj więcej

Kiedy nowy rząd po wyborach? Możliwe scenariusze

Co dalej z referendum. Czy może zostać powtórzone?

Inną kwestią jest referendum, którego wynik w niedzielę wieczorem nie był znany. Wstępne prognozy wskazują, że nie było ono wiążące, gdyż frekwencja nie przekroczyła 50 proc. Zamieszanie związane z wydawaniem kart referendalnych może być jednak przyczyną skarg referendalnych, zmierzających do zakwestionowania plebiscytu  w niektórych okręgach.

Niektóre komisje w sposób nieuprawniony pytały głosujących odbierających karty do głosowania, czy wydać również tę referendalną. Po sygnałach, że taka praktyka ma miejsce, zareagowała PKW, wyraźnie wskazując, że jest to niedopuszczalne i sprzeczne z jej wytycznymi. Nie wiadomo, czy i w jakim czasie ten komunikat dotarł do wszystkich 30 tys. komisji.

Czytaj więcej

PKW reaguje ws. pytania przez komisje wyborcze o karty do głosowania

Niewątpliwie zamieszanie to może spowodować lawinę protestów referendalnych, które będą rozpatrywane w Sądzie Najwyższym. Może to skutkować nawet koniecznością powtórzenia głosowania w niektórych obwodach wyborczych, jednak trudno przypuszczać, aby powtórka miała wpływ na jego ostateczny wynik. Prawu i Sprawiedliwości raczej trudno będzie zmobilizować wyborców do ponownego wzięcia udziału w tym plebiscycie.

Czytaj więcej

Wybory 2023. Jak złożyć protest wyborczy? Wyjaśniamy

Reasumując: po ogłoszeniu wyników wyborów czekają nas długie tygodnie związane z tworzeniem nowego rządu który przejmie władze w Polsce. Zapewne poznamy go dopiero w grudniu.

Czytaj więcej

Stępkowski: Sąd Najwyższy jest przygotowany na kontrolę wyborów

W poniedziałek oficjalnych wyników wyborów raczej nie należy się spodziewać, najpewniej pojawią się one we wtorek rano. Jednak, jak wskazują pierwsze wyniki, PiS nie utrzyma władzy, szanse stworzenia większościowej koalicji przez prawicę są iluzoryczne. Wstępne wyniki wyborów dają zdecydowanie większe pole manewru partiom opozycyjnym, chociaż stworzenie stabilnej sejmowej większości przez trzy ugrupowania będzie niełatwe, a na pewno czasochłonne.

Pierwszy test w Sejmie i trzy kroki tworzenia rządu

Pozostało 90% artykułu
Opinie Prawne
Marta Milewska: Czas wzmocnić media lokalne, a nie osłabiać samorządy
Opinie Prawne
Wojciech Labuda: Samo podwyższenie zasiłku pogrzebowego to za mało
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Lekcja praworządności dla Ołeksandra Usyka
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Powódź wzmocni zjawisko patroli obywatelskich? Budzą się demony
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Może prezydentowi ręka zadrży