Bezprecedensowa fala optymizmu. Nastroje konsumentów są najlepsze od dwóch lat

W październiku już 12 raz z rzędu poprawiły się nastroje w gospodarstwach domowych. Przyczynił się do tego spadek inflacji przy szybkim wciąż wzrośnie płac. Tak konsekwentnego przypływu optymizmu – a raczej odpływu pesymizmu – GUS nie odnotował nigdy wcześniej.

Publikacja: 18.10.2023 12:30

Bezprecedensowa fala optymizmu. Nastroje konsumentów są najlepsze od dwóch lat

Foto: AdobeStock

Jak podał w środę GUS, tzw. bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), który odzwierciedla oceny i oczekiwania gospodarstw domowych dotyczące ich sytuacji finansowej oraz stanu gospodarki, a także ich skłonność do dokonywania ważnych zakupów, wzrósł w październiku do -17,9 pkt. z -20,3 pkt we wrześniu. Wyżej był poprzednio w październiku 2021 r., gdy ustępowały obawy konsumentów związane z pandemią, a nie pojawiły się jeszcze nowe, związane z inflacją i wojną tuż za polską granicą. Dokładnie rok temu, w październiku 2022 r., BWUK wynosił -45,5 pkt, najmniej w ponad 22-letniej historii badań nastrojów konsumentów.

Każdy odczyt BWUK poniżej zera oznacza, że więcej gospodarstw domowych raportuje pogorszenie swojej sytuacji finansowej i jej perspektyw, niż poprawę. Patrząc z tej perspektywy, nastroje konsumentów są wciąż słabe. W kilku latach poprzedzających pandemię Covid-19 wskaźnik ten był powyżej zera. Z drugiej strony, do 2017 r. nawet w okresach boomów konsumpcyjnych był ujemny.

Czytaj więcej

Gospodarka nie podzieli opozycji. Politycy są dogadani co do tworzenia nowego rządu

W październiku do zwyżki BWUK przyczyniły się cztery spośród pięciu jego składowych. Najbardziej poprawiły się oceny dotyczące zmian sytuacji finansowej gospodarstw domowych w minionych 12 miesiącach. Wyraźnie wzrosła też ich skłonność do dokonywania ważnych zakupów, która już od sierpnia jest wyżej niż w lutym 2022 r., czyli w miesiącu ataku Rosji na Ukrainę.

Do poprawy nastrojów konsumentów przyczynia się przede wszystkim malejąca inflacja, która przestała już erodować siłę nabywczą wynagrodzeń. We wrześniu wskaźnik cen konsumpcyjnych wzrósł o 8,2 proc. rok do roku, a przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się – jak szacują ekonomiści – o 10,8 proc. rok do roku. To oznacza, że w ujęciu realnym płace wzrosły o około 2,5 proc., najbardziej od lutego 2022 r. Kolejne miesiące będą zaś pod tym względem nawet lepsze, bo inflacja będzie jeszcze hamowała, a wzrost płac, który we wrześniu stłumiła wysoka baza odniesienia sprzed roku, nieco przyspieszy. W świetle obecnych prognoz ekonomistów, siła nabywcza płac na przełomie 2023 i 2024 r. będzie rosła w tempie nawet 5 proc. rok do roku.

W październiku 12 raz z rzędu wzrósł także wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK), który mierzy oczekiwania gospodarstw domowych dotyczące stanu ich finansów, gospodarki ogółem oraz koniunktury na rynku pracy w perspektywie 12 miesięcy. Znalazł się na takim samym co we wrześniu 2021 r. poziomie -8,1 pkt po -9,4 pkt we wrześniu. Wyżej był poprzednio w marcu 2020 r., gdy w badaniu nastrojów konsumentów nie uwidoczniła się jeszcze pandemia Covid-19. W kwietniu tamtego roku WWUK wynosił już -47,7 pkt, najmniej od 2003 r.

Od trzech lat WWUK stale przewyższa BWUK, co w przeszłości praktycznie się nie zdarzało. Zwykle to oceny bieżącej sytuacji finansowej gospodarstw domowych były lepsze od ich oczekiwań. Zmiana tej prawidłowości może świadczyć o tym, że gospodarstwa domowe bieżące trudności finansowe, związane z wysoką inflacją, uważają za przejściowe, chociaż oczekiwania inflacyjne przestały już spadać.

W październiku wskaźnik oczekiwań inflacyjnych (nie stanowi składowej BWUK, ale bazuje na tym samym badaniu wśród konsumentów) wzrósł do 11,7 pkt z 9,7 pkt we wrześniu. Jego konsekwentne zniżki skończyły się już w czerwcu. Obecnie 41 proc. gospodarstw domowych, najwięcej od maja, spodziewa się, że w najbliższych 12 miesiącach ceny konsumpcyjne będą rosły równie szybko lub szybciej niż w ostatnich 12 miesiącach. Wolniejszego wzrostu cen spodziewa się 28 proc. ankietowanych, najmniej od marca.

Jednocześnie do optymistycznego spojrzenia w przyszłość gospodarstwa domowe skłaniać mogą ostatnie obniżki stóp procentowych, obniżające koszty obsługi kredytów, oraz dobra wciąż koniunktura na rynku pracy. Składowa WWUK, która wyraża poczucie pewności zatrudnienia, w październiku wyraźnie wzrosła po dwóch miesiącach zniżek. Znalazła się na poziomie -6,6 pkt., a więc nieco niżej w lipcu, ale wyżej niż kiedykolwiek wcześniej po marcu 2020 r. Obecnie około 23 proc. gospodarstw domowych spodziewa się w horyzoncie 12 miesięcy wzrostu poziomu bezrobocia. Jeszcze pod koniec ub.r. odsetek ten przekraczał 50 proc.

Poprawa nastrojów konsumentów już przekłada się na odbicie popytu konsumpcyjnego. W ciągu trzech miesięcy począwszy od czerwca sprzedaż detaliczna towarów (po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych) wzrosła realnie o ponad 3 proc. (wrześniowe wyniki sprzedaży GUS opublikuje w piątek). Konsekwentnie rośnie prawdopodobnie także popyt na usługi konsumpcyjne. Z początkiem 2024 r. wydatki gospodarstw domowych podbije dodatkowo wzrost świadczenia wychowawczego z 500 do 800 zł na dziecko oraz znacząca podwyżka płacy minimalnej.

Nie jest jasne, jak na nastroje konsumentów wpłyną wyniki wyborów do parlamentu. Październikowe badanie GUS zostało przeprowadzone w dniach 02.10-11.10.

Jak podał w środę GUS, tzw. bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK), który odzwierciedla oceny i oczekiwania gospodarstw domowych dotyczące ich sytuacji finansowej oraz stanu gospodarki, a także ich skłonność do dokonywania ważnych zakupów, wzrósł w październiku do -17,9 pkt. z -20,3 pkt we wrześniu. Wyżej był poprzednio w październiku 2021 r., gdy ustępowały obawy konsumentów związane z pandemią, a nie pojawiły się jeszcze nowe, związane z inflacją i wojną tuż za polską granicą. Dokładnie rok temu, w październiku 2022 r., BWUK wynosił -45,5 pkt, najmniej w ponad 22-letniej historii badań nastrojów konsumentów.

Pozostało 87% artykułu
Dane gospodarcze
Produkcja znowu rozczarowała. „Polski przemysł tkwi w stagnacji”
Dane gospodarcze
Najnowsze dane o zarobkach. Tyle trzeba zarabiać by być powyżej średniej
Dane gospodarcze
Fed obniżył główną stopę procentową. Wielkie zaskoczenie
Dane gospodarcze
Rosną obawy przed bezrobociem. Polacy budują finansowe poduszki
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Dane gospodarcze
Eurostat: Inflacja w Polsce znów jest niemal najwyższa z całej UE