Głosami koalicji rządzącej, mimo negatywnej opinii NIK, Sejm udzielił rządowi absolutorium za wykonanie budżetu w 2022 r. – Dokonał się ostateczny, formalny akt upadku konstytucyjnej rangi budżetu państwa. Zdominowany przez rządzącą koalicję Sejm zignorował fakt, że Kolegium NIK pierwszy raz w historii nie wyraziło pozytywnej opinii w przedmiocie absolutorium i przegłosował absolutorium dla rządu – skomentował na Twitterze Sławomir Dudek, prezes zarządu i główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych. – To absolutorium jest wadliwe. W przyszłości, w demokratycznej Polsce, księgowy i premier, którzy prześlą do Sejmu fikcyjne sprawozdanie finansowe, muszą być rozliczeni. Nie dla fikcyjnego budżetu! Nie dla fikcyjnego absolutorium! – dodał.
Za udzieleniem rządowi absolutorium opowiedziało się 234 posłów, przeciw było 217, jeden wstrzymał się od głosu.
Opinia NIK to za mało?
Sprawy dotyczące rozliczenia budżetu państwa są uregulowane w Konstytucji RP. Według jej art. 226 rząd w ciągu pięciu miesięcy od zakończenia roku budżetowego ma przedstawić Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej. Równocześnie przedstawia informację o stanie zadłużenia państwa. Następnie Sejm w ciągu 90 dni podejmuje uchwałę o udzieleniu lub nieudzieleniu Radzie Ministrów absolutorium. Przepis Konstytucji RP mówi o podjęciu tej uchwały „po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli”. Jedyne, do czego ten przepis zobowiązuje posłów, to przeczytanie opinii NIK. Pozostawia jednak Sejmowi swobodę w podjęciu decyzji i nie uzależnia jej od treści opinii Izby. Jeśli zatem rząd ma za sobą stabilną większość w Sejmie, to może spać spokojnie.
Takiego komfortu jak rząd nie mają wójtowie, burmistrzowie czy prezydenci miast. Jeśli np. rada gminy nie udzieli wójtowi absolutorium z wykonania budżetu tejże gminy, jest to równoznaczne z wszczęciem procedury rozpisania referendum w sprawie odwołania wójta. Według art. 28a ustawy o samorządzie gminnym rada może zdecydować o referendum osobną uchwałą, wydaną nie wcześniej niż 14 dni od dnia wydania uchwały o nieudzieleniu absolutorium.
