Kancelaria Premiera mocno się odchudza. Co na to inne urzędy?

Donald Tusk stara się przywrócić swojej kancelarii naturalną pozycję budżetową, rozdmuchaną wcześniej przez rząd PiS. Ale ogólnie rzecz biorąc, sfera budżetowa wciąż puchnie.

Aktualizacja: 04.09.2024 06:08 Publikacja: 03.09.2024 04:30

Premier Donald Tusk znacząco ogranicza wydatki na Kancelarię Premiera

Premier Donald Tusk

Premier Donald Tusk znacząco ogranicza wydatki na Kancelarię Premiera

Foto: PAP/Marcin Gadomski

W projekcie budżetu państwa na 2025 r. wydatki Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zaplanowano łącznie na 677,4 mln zł. To trzy razy mniej niż ponad 2 mld zł planu na 2024 rok i wielokrotnie mniej niż np. 16 mld zł w 2022 r. Skąd ten gwałtowny spadek?

Foto: Paweł Krupecki

Jakie wydatki Kancelarii Premiera?

Z naszej analizy wynika, że ta redukcja wydatków ogółem wynika przede wszystkim z urealnienie budżetu Kancelarii Premiera wobec dosyć dziwnej strategii stosownej przez rząd PiS. Za czasów premiera Mateusza Morawieckiego pod jego kancelarię zaczęły podlegać różne nowe zadania i urzędy. Zaczęło się w 2020 r., gdy to premier – mówiąc w uproszczeniu – zaczął nadzorować działania związane z kryzysem pandemicznym. W efekcie wydatki w jego gestii wzrosły raptownie aż do 10,4 mld zł z ok. 330 mln w 2019 r.

W kolejnych latach taka polityka była kontynuowana, a dopiero w 2024 r. budżet Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ograniczono do 2 mld zł. Aż 1,3 mld zł z tej kwoty stanowiła jednak działalność Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. W planach na 2025 r. premier Tusk nie będzie miał już pod sobą RARS, stąd i całość wydatków znacząco spadnie.

Czytaj więcej

MF: dochody budżetowe kuleją. Będzie nowelizacja? Co z budżetem na 2025 rok?

Jednocześnie można ocenić, że Donald Tusk chce wprowadzić realne oszczędności w swoim gabinecie, a nie tylko takie „papierowe”. Wydatki w podrozdziale urzędy centralne, gdzie mieszczą się takie podstawowe pozycje jak wynagrodzenia urzędników, mają spaść o 4,1 mln zł – do 317 mln zł w 2025 r. z 321 mln zł w 2024 r. Może nie jest to wielki spadek, ale jednak spadek.

Jakie wydatki Kancelarii Prezydenta?

Czy za przykładem samego premiera pójdą inne urzędy i ministerstwa? Niekoniecznie. Na pierwszy ogień można wziąć pod uwagę plany dotyczące urzędów naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa. Tu łączne wydatki w 2025 r. mają wynieść 22,8 mld zł (z czego największa część to sądy powszechne), czyli o 16,5 proc. więcej niż plan na 2024 r.

Czytaj więcej

Rząd Tuska znacząco zwiększa deficyt budżetu na 2025 r. Grozi nam kryzys fiskalny?

W dziale tym znajdują się m.in. tzw. święte krowy budżetowe, tj. jednostki, które same zgłaszają swoje potrzeby na dany rok, a zmienić je może (zmniejszyć lub zwiększyć) tylko Sejm. W tej grupie na szczególną uwagę zasługuje Kancelaria Prezydenta RP, która zaplanowała swoje wydatki na 310,8 mln zł, czyli o 13,4 proc. więcej niż 274,3 mln zł zapisane w ustawie budżetowej na 2024 r. Znacznie więcej (o 30–40 proc.) życzy sobie Urząd Ochrony Danych Osobowych czy rzecznik praw dziecka. Za to dosyć skromne oczekiwania – ok. 10 proc. więcej niż w 2024 r., mają Krajowa Rada Sądownictwa oraz Trybunał Konstytucyjny.

Ile budżet wydaje na wynagrodzenia?

Szczegółowych danych pokazujących, ile na swoje utrzymanie wydają poszczególne ministerstwa, za bardzo nie ma w ustawie budżetowej. Niemniej z naszej analizy wynika, że rząd Donalda Tuska – poza Kancelarią Premiera – raczej nie nastawia się na oszczędności. W różnych działach i częściach budżetowych wydatki na szeroko pojętą administrację publiczną czy funkcjonowanie poszczególnych urzędów zwykle rok do roku rosną.

Potwierdzeniem może być choćby to, że na wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych zarezerwowano 74,9 mld zł, czyli aż o 11,13 proc. więcej niż plan na 2024 r. – czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy. Skąd wynika ten zaskakująco duży wzrost?

Po pierwsze, tzw. fundusz płac w sferze budżetowej ma wzrosnąć o 5 proc., co oznacza, że przeciętny pracownik tej sfery może dostać co najmniej 5-proc. podwyżkę. To teoretycznie niezbyt wiele, ale już w 2024 r. rząd Tuska ufundował tu 20-proc. podwyżki.

Poza tym niektóre grupy zawodowe mają dostać więcej. W uzasadnieniu do ustawy budżetowej można wyczytać, że podwyżki wynagrodzeń prokuratorów, asesorów prokuratorskich, sędziów (oraz wynagrodzeń pracowników relacjonowanych do wynagrodzeń sędziów) mają wynieść 14,7 proc.

Czy w 2025 r. przybędzie urzędników i żołnierzy?

Przede wszystkim jednak zwiększyć się ma liczba pracowników sfery budżetowej, w tym głównie żołnierzy. Tak więc w związku z koniecznością zabezpieczenia potrzeb jednostek wojskowych i instytucji resortu obrony narodowej wynikających z realizacji programu rozwoju Sił Zbrojnych na lata 2021–2035 liczba żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy ma wzrosnąć w 2025 r. o 14,6 tys. etatów, a pracowników cywilnych w obronie narodowej – o 533 etaty.

Czytaj więcej

Plany kontra rzeczywistość. Dlaczego wydatki na zbrojenia mogą być mniejsze niż chce rząd

Do tego liczba funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, w tym policji czy straży granicznej, ma zwiększyć się o 1,46 tys., liczba etatów w sądach powszechnych – o 1,66 tys. (m.in. w związku ze zwiększającą się liczbą tzw. spraw frankowych). Państwowa Inspekcja Pracy dostanie 64 nowe miejsca pracy do obsadzenia, rzecznik praw dziecka – 50, a rzecznik praw obywatelskich – 20 (w związku z nowo tworzonym zespołem ds. sygnalistów).

Projekt ustawy budżetowej na 2025 r., przyjęty przez rząd 28 sierpnia br., trafił do Rady Dialogu Społecznego, a do końca września br. powinien zostać przekazany do prac parlamentarnych.

W projekcie budżetu państwa na 2025 r. wydatki Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zaplanowano łącznie na 677,4 mln zł. To trzy razy mniej niż ponad 2 mld zł planu na 2024 rok i wielokrotnie mniej niż np. 16 mld zł w 2022 r. Skąd ten gwałtowny spadek?

Jakie wydatki Kancelarii Premiera?

Pozostało 95% artykułu
Budżet i podatki
Szok w rosyjskiej Dumie: dwie partie nie poparły wojennego budżetu Putina
Budżet i podatki
Czy da się „wykręcić” 110 mld zł dziury w budżecie w dwa miesiące
Budżet i podatki
Deficyt budżetowy będzie wyższy. Sejm przegłosował zmiany
Budżet i podatki
Kto i za ile kupi kolejne setki miliardów polskiego długu
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Budżet i podatki
Budżetowe wpływy z CIT dołują. Rekordy już nie wrócą?