Uprawnienia zawarte w art. 48 ust. 1 ustawy o KAS nie korespondują z obowiązkami banku określonymi w art. 105 ust. 1 prawa bankowego. Niestety, jest to konsekwencją niedopatrzenia przy wprowadzaniu reformy KAS. Zapomniano dostosować przepisy prawa bankowego do uprawnień KAS. Istniejąca kolizja musi zostać rozstrzygnięta na rzecz prawa banku do odmowy przekazania informacji, albowiem prawo procesowe nie może modyfikować przepisów materialnoprawnych, a mówimy tutaj o kwestiach zasadniczych związanych z tajemnicą bankową. Przemawiają za tym także reguły kolizyjne. Konsekwentnie trudno nie zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym w komentowanym orzeczeniu.
W praktyce zaistniała sytuacja może utrudniać działania KAS. W toku czynności podejmowanych w trakcie postępowania przygotowawczego lub wyjaśniającego w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe organy KAS gromadzą informacje, które mają potwierdzić zasadność wszczęcia postępowania oraz przygotować materiał dowodowy pod postawienie zarzutu osobie podejrzanej. Brak dostępu do informacji o historii rachunku takiej osoby jest przeszkodą trudną do ominięcia, a mogącą mieć walor rozstrzygający. Niemniej brak jest obecnie „zamiennika” procesowego dającego organom takie same możliwości. Nawet zaangażowanie prokuratora nie rozwiązuje problemu, gdyż jego uprawnienia są analogiczne – zgodnie z prawem bankowym dopiero po postawieniu zarzutów może żądać informacji objętych tajemnicą bankową.
Czytaj więcej
Bank musi udostępniać KAS dane chronione tajemnicą bankową tylko wtedy, gdy są spełnione przesłanki z art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. e prawa bankowego.
Co zatem pozostaje do czasu wprowadzenia zmian w prawie bankowym? Inną drogą, być może bardziej „naturalną”, jest art. 49 ustawy o KAS i uzyskanie powyższych informacji w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego. W końcu modelowo najpierw w toku procedur podatkowych należałoby ustalić uchybienia obowiązkom podatkowym, a potem wyciągać konsekwencje karne skarbowe – uwzględniając także autonomię i samodzielność prawa karnego. Oczywiście, wszczęcie tych postępowań wiąże się z uzyskaniem przez podatnika wiedzy o zainteresowaniu jego osobą przez organy. Istotne jest jednak, jak wskazuje orzecznictwo sądów administracyjnych, że zwrócenie się do banku z żądaniem w toku postępowania podatkowego nie wymaga uprzedniego zwrócenia się do podatnika o przekazanie stosownych danych lub o udzielenie upoważnienia do wystąpienia do banku o ich udostępnienie. Tak jak wymagają tego przepisy ordynacji podatkowej. Zatem nadal można uzyskać walor szybkości działania i względnego zaskoczenia.
Autor jest radcą prawnym, doradcą podatkowym, partnerem w Accreo
