Te recepty i skierowania wystawi pielęgniarka. Lista leków i badań

Od 2016 roku pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty na niektóre leki i wyroby medyczne. Muszą jednak posiadać odpowiednie wykształcenie i ukończyć specjalistyczny kurs. Wyjaśniamy, na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka.

Publikacja: 18.10.2024 06:21

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Foto: pressmaster/Adobe Stock

Pielęgniarki – podobnie jak położne – mają uprawnienia do wystawiania recept na niektóre leki. Ponadto mogą również wypisywać zlecenia na pewne wyroby medyczne, a także skierowania na określone badania diagnostyczne.

Recepta pielęgniarska

Od 1 stycznia 2016 roku – jak można przeczytać na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia – pielęgniarki i położne mogą wypisywać recepty na określone leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Mają do tego prawo na podstawie przeprowadzonej w 2015 roku nowelizacji Ustawy z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej. Jak wynika z niej nie mogą jednak wystawiać recept na leki zawierające „[…] substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe […]”.

Istnieją dwa rodzaje recept pielęgniarskich:

  • ordynujące – pielęgniarka wówczas ordynuje leki zgodnie ze swoją wiedzą medyczną w ramach samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych;
  • kontynuacyjne – pielęgniarka przepisuje leki w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji (niezbędne do kontynuacji leczenia).

Czytaj więcej

Zastrzyki odchudzające dla bezrobotnych? Wielki eksperyment w Wielkiej Brytanii

Jakie warunki musi spełnić pielęgniarka, aby wystawiać recepty?

Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarki i położne mogą wystawiać recepty ordynujące pod warunkiem posiadania dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo bądź posiadania tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa. Dodatkowo muszą mieć ukończony kurs specjalistyczny „Ordynowanie leków i wypisywanie recept” – część I.

Natomiast zgodnie z art. 15a ust. 2 tej ustawy, pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty kontynuacyjne pod warunkiem posiadania dyplomu ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo bądź posiadania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa. Dodatkowo muszą mieć ukończony kurs specjalistyczny „Ordynowanie leków i wypisywanie recept” – część II.

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Leki, na które receptę ordynującą może wystawić pielęgniarka, zostały wymienione w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 stycznia 2018 roku w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne. Ponadto ich uzupełniający wykaz znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 czerwca 2024 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne.

Czytaj więcej

Ten lek na cukrzycę nie jest już refundowany. Zmiany od października 2024

W załączniku nr 1 do wspomnianego rozporządzenia znajduje się wykaz substancji czynnych zawartych w lekach, na które recepty mogą wystawiać pielęgniarki i położne. Są to następujące grupy leków (w nawiasach podano substancje czynne):

  • leki przeciwwymiotne (Ondansetronum, Aprepitantum, Thiethylperazinum);
  • leki przeciwzakaźne do stosowania miejscowego (Nystatinum, Metronidazolum);
  • ginekologiczne leki przeciwzakaźne (Nystatinum, Natamycinum, Clotrimazolum, Metronidazolum);
  • leki stosowane w niedokrwistości (Acidum Folicum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach gardła (Phenoxymethylpenicillinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach ucha i zatok (Amoxicillinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach dróg moczowych (Trimethoprim, Furazidinum, Fosfomycinum trometamolum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach przyzębia i tkanki okostnej (Doxycyclinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach skóry (Oxytetracyclinum + Hydrocortisoni Acetas);
  • środki znieczulające działające miejscowo (Lidocainum, Lidocainum + Prilocainum);
  • leki przeciwbólowe (Tramadolum, Tramadolum + Paracetamolum);
  • anksjolityki (Hydroxyzinum);
  • leki przeciwpasożytnicze (Mebendazolum, Pyrantelum, Crotamitonum);
  • leki rozszerzające oskrzela (Salbutamolum, Ipratropii Bromidum);
  • witaminy (Cholecalciferolum);
  • płyny infuzyjne (sól fizjologiczna, glukoza 5 proc., płyn Ringera, płyn wieloelektrolitowy – PWE);
  • leki stosowane do leczenia trudno gojących się ran, oparzeń (Sulfathiazolum argentum);
  • szczepionki (produkty immunologiczne do szczepień ochronnych dla dorosłych);
  • środki antykoncepcji awaryjnej (Octan uliprystalu).

Pielęgniarka ma również prawo wystawić receptę na inne leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, ale tylko niezbędne do kontynuacji leczenia i wyłącznie w ramach realizacji zleceń lekarskich. Wystawiona przez nią recepta jest wówczas receptą kontynuacyjną. Zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarka nie może jednak w takiej sytuacji wystawić recepty na leki zawierające „[…] substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe […]”.

Czytaj więcej

ZUS kontroluje Polaków na L4. Tych zasad nie możesz złamać

Inne recepty, zlecenia i skierowania, które ma prawo wystawić pielęgniarka

Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia pielęgniarki i położne mogą również wystawiać recepty ordynujące na środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jakim jest dieta eliminacyjna mlekozastępcza – hydrolizaty białek mleka.

Pielęgniarki i położne mają także prawo wystawiać recepty ordynujące i zlecenia na wyroby medyczne, które wymienione zostały w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Są to m.in.:

  • pas brzuszny;
  • materac przeciwodleżynowy zmiennociśnieniowy z pompą, z wyłączeniem materacy piankowych;
  • balkonik albo podpórka ułatwiająca chodzenie;
  • pieluchomajtki lub pieluchy anatomiczne, lub majtki chłonne, lub podkłady, lub wkłady anatomiczne, lub wkładki urologiczne zamiennie – do 90 sztuk miesięcznie; chłonność zgodna z normą ISO 11948;
  • peruka;
  • opatrunki;
  • paski diagnostyczne do oznaczania glukozy i ciał ketonowych w moczu.

Z kolei zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia pielęgniarki i położne mogą też wystawiać skierowania na badania diagnostyczne, w tym m.in.:

  • badania hematologiczne: morfologia krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym i płytkami krwi, odczyn opadania krwinek czerwonych (OB);
  • badania moczu: ogólne badanie moczu z oceną mikroskopową osadu;
  • badania z zakresu serologii grup krwi: oznaczenie grupy krwi ABO i antygenu Rh D, oznaczenie przeciwciał anty-Rh;
  • badania elektrokardiograficzne: EKG w spoczynku.

Pielęgniarki – podobnie jak położne – mają uprawnienia do wystawiania recept na niektóre leki. Ponadto mogą również wypisywać zlecenia na pewne wyroby medyczne, a także skierowania na określone badania diagnostyczne.

Recepta pielęgniarska

Pozostało 97% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Pracownik na L4 ma ważny obowiązek. Za niedopełnienie grozi nawet dyscyplinarka
Zdrowie
Zakaz sprzedaży woreczków z nikotyną? Ministerstwo Zdrowia planuje zmiany w prawie
Nieruchomości
Kontrole także na ROD. Surowe kary za nieprzestrzeganie przepisów
Zdrowie
Do tego specjalisty skierowanie nie będzie już potrzebne. Rząd planuje zmiany
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA