Te recepty i skierowania wystawi pielęgniarka. Lista leków i badań

Od 2016 roku pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty na niektóre leki i wyroby medyczne. Muszą jednak posiadać odpowiednie wykształcenie i ukończyć specjalistyczny kurs. Wyjaśniamy, na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka.

Publikacja: 18.10.2024 06:21

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Foto: pressmaster/Adobe Stock

Pielęgniarki – podobnie jak położne – mają uprawnienia do wystawiania recept na niektóre leki. Ponadto mogą również wypisywać zlecenia na pewne wyroby medyczne, a także skierowania na określone badania diagnostyczne.

Recepta pielęgniarska

Od 1 stycznia 2016 roku – jak można przeczytać na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia – pielęgniarki i położne mogą wypisywać recepty na określone leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Mają do tego prawo na podstawie przeprowadzonej w 2015 roku nowelizacji Ustawy z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej. Jak wynika z niej nie mogą jednak wystawiać recept na leki zawierające „[…] substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe […]”.

Istnieją dwa rodzaje recept pielęgniarskich:

  • ordynujące – pielęgniarka wówczas ordynuje leki zgodnie ze swoją wiedzą medyczną w ramach samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych;
  • kontynuacyjne – pielęgniarka przepisuje leki w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji (niezbędne do kontynuacji leczenia).

Czytaj więcej

Zastrzyki odchudzające dla bezrobotnych? Wielki eksperyment w Wielkiej Brytanii

Jakie warunki musi spełnić pielęgniarka, aby wystawiać recepty?

Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarki i położne mogą wystawiać recepty ordynujące pod warunkiem posiadania dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo bądź posiadania tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa. Dodatkowo muszą mieć ukończony kurs specjalistyczny „Ordynowanie leków i wypisywanie recept” – część I.

Natomiast zgodnie z art. 15a ust. 2 tej ustawy, pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty kontynuacyjne pod warunkiem posiadania dyplomu ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo bądź posiadania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa. Dodatkowo muszą mieć ukończony kurs specjalistyczny „Ordynowanie leków i wypisywanie recept” – część II.

Na jakie leki może wystawić receptę pielęgniarka?

Leki, na które receptę ordynującą może wystawić pielęgniarka, zostały wymienione w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 stycznia 2018 roku w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne. Ponadto ich uzupełniający wykaz znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 czerwca 2024 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne.

Czytaj więcej

Ten lek na cukrzycę nie jest już refundowany. Zmiany od października 2024

W załączniku nr 1 do wspomnianego rozporządzenia znajduje się wykaz substancji czynnych zawartych w lekach, na które recepty mogą wystawiać pielęgniarki i położne. Są to następujące grupy leków (w nawiasach podano substancje czynne):

  • leki przeciwwymiotne (Ondansetronum, Aprepitantum, Thiethylperazinum);
  • leki przeciwzakaźne do stosowania miejscowego (Nystatinum, Metronidazolum);
  • ginekologiczne leki przeciwzakaźne (Nystatinum, Natamycinum, Clotrimazolum, Metronidazolum);
  • leki stosowane w niedokrwistości (Acidum Folicum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach gardła (Phenoxymethylpenicillinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach ucha i zatok (Amoxicillinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach dróg moczowych (Trimethoprim, Furazidinum, Fosfomycinum trometamolum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach przyzębia i tkanki okostnej (Doxycyclinum);
  • leki przeciwzakaźne stosowane w chorobach skóry (Oxytetracyclinum + Hydrocortisoni Acetas);
  • środki znieczulające działające miejscowo (Lidocainum, Lidocainum + Prilocainum);
  • leki przeciwbólowe (Tramadolum, Tramadolum + Paracetamolum);
  • anksjolityki (Hydroxyzinum);
  • leki przeciwpasożytnicze (Mebendazolum, Pyrantelum, Crotamitonum);
  • leki rozszerzające oskrzela (Salbutamolum, Ipratropii Bromidum);
  • witaminy (Cholecalciferolum);
  • płyny infuzyjne (sól fizjologiczna, glukoza 5 proc., płyn Ringera, płyn wieloelektrolitowy – PWE);
  • leki stosowane do leczenia trudno gojących się ran, oparzeń (Sulfathiazolum argentum);
  • szczepionki (produkty immunologiczne do szczepień ochronnych dla dorosłych);
  • środki antykoncepcji awaryjnej (Octan uliprystalu).

Pielęgniarka ma również prawo wystawić receptę na inne leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, ale tylko niezbędne do kontynuacji leczenia i wyłącznie w ramach realizacji zleceń lekarskich. Wystawiona przez nią recepta jest wówczas receptą kontynuacyjną. Zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarka nie może jednak w takiej sytuacji wystawić recepty na leki zawierające „[…] substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe […]”.

Czytaj więcej

ZUS kontroluje Polaków na L4. Tych zasad nie możesz złamać

Inne recepty, zlecenia i skierowania, które ma prawo wystawić pielęgniarka

Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia pielęgniarki i położne mogą również wystawiać recepty ordynujące na środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jakim jest dieta eliminacyjna mlekozastępcza – hydrolizaty białek mleka.

Pielęgniarki i położne mają także prawo wystawiać recepty ordynujące i zlecenia na wyroby medyczne, które wymienione zostały w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Są to m.in.:

  • pas brzuszny;
  • materac przeciwodleżynowy zmiennociśnieniowy z pompą, z wyłączeniem materacy piankowych;
  • balkonik albo podpórka ułatwiająca chodzenie;
  • pieluchomajtki lub pieluchy anatomiczne, lub majtki chłonne, lub podkłady, lub wkłady anatomiczne, lub wkładki urologiczne zamiennie – do 90 sztuk miesięcznie; chłonność zgodna z normą ISO 11948;
  • peruka;
  • opatrunki;
  • paski diagnostyczne do oznaczania glukozy i ciał ketonowych w moczu.

Z kolei zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia pielęgniarki i położne mogą też wystawiać skierowania na badania diagnostyczne, w tym m.in.:

  • badania hematologiczne: morfologia krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym i płytkami krwi, odczyn opadania krwinek czerwonych (OB);
  • badania moczu: ogólne badanie moczu z oceną mikroskopową osadu;
  • badania z zakresu serologii grup krwi: oznaczenie grupy krwi ABO i antygenu Rh D, oznaczenie przeciwciał anty-Rh;
  • badania elektrokardiograficzne: EKG w spoczynku.

Pielęgniarki – podobnie jak położne – mają uprawnienia do wystawiania recept na niektóre leki. Ponadto mogą również wypisywać zlecenia na pewne wyroby medyczne, a także skierowania na określone badania diagnostyczne.

Recepta pielęgniarska

Pozostało 97% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Pracownik na L4 ma ważny obowiązek. Za niedopełnienie grozi nawet dyscyplinarka
Zdrowie
Zakaz sprzedaży woreczków z nikotyną? Ministerstwo Zdrowia planuje zmiany w prawie
Nieruchomości
Kontrole także na ROD. Surowe kary za nieprzestrzeganie przepisów
Zdrowie
Do tego specjalisty skierowanie nie będzie już potrzebne. Rząd planuje zmiany
Materiał Promocyjny
Big data pomaga budować skuteczne strategie
W sądzie i w urzędzie
Ile osób w Polsce nosi moje nazwisko? Możesz to sprawdzić w kilka minut
Materiał Promocyjny
Seat to historia i doświadczenie, Cupra to nowoczesność i emocje