ZUS kontroluje Polaków na L4. Tych zasad nie możesz złamać

Zwolnienie lekarskie, potocznie nazywane L4, przysługuje pracownikowi na czas choroby i rekonwalescencji. Czynności, które chory ma prawo wykonywać w tym okresie, zależą m.in. od typu zwolnienia. Co można robić w czasie L4, a z jakich aktywności należy zrezygnować?

Publikacja: 17.10.2024 06:42

Pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim nie mogą wykonywać czynności, które pogarszałyby ich

Pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim nie mogą wykonywać czynności, które pogarszałyby ich stan zdrowia

Foto: Adobe Stock

Ubezpieczenie chorobowe jest jednym z ubezpieczeń społecznych. Daje pracownikom prawo do zasiłku w okresie choroby oraz macierzyństwa. Składki na to ubezpieczenie są zapisywane na indywidualnym koncie ubezpieczonego. W przypadku osób pracujących na podstawie umowy o pracę ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe. Z kolei osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia lub prowadzące działalność gospodarczą mogą przystąpić do niego dobrowolnie.

Typy zwolnienia lekarskiego. Zwróć uwagę na kod na L4

Podczas wystawiania L4 lekarz musi umieścić na nim jeden z kodów. Wyróżniamy dwa typy zwolnienia - oznaczane różnymi cyframi. Cyfra 1 oznacza, że otrzymaliśmy tzw. L4 „leżące”, zaś cyfra 2 – L4 „chodzące”. Ma to ogromne znaczenie podczas kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem kody dopuszczają inny zakres czynności, które może wykonywać chory.

W przypadku zwolnienia leżącego, pacjent powinien przebywać w domu przez cały okres trwania L4. Jedynym wyjątkiem są sytuacje, gdy wyjście z domu wynika z przyczyn zdrowotnych, np. jest spowodowane wizytą u lekarza lub koniecznością wykonania badań. L4 leżące nie zobowiązuje jednak pacjenta do bezwzględnego leżenia w łóżku. Ma on prawo zaspokajać podstawowe potrzeby fizjologiczne i życiowe. Konieczne jest jednak unikanie aktywności, które mogłyby pogorszyć stan zdrowia. Mowa m.in. o ciężkim wysiłku fizycznym. 

Czytaj więcej

Pracownik na L4 ma ważny obowiązek. Za niedopełnienie grozi nawet dyscyplinarka

Zwolnienie chodzące oznacza, że pacjent nie ma obowiązku pozostawania w domu. Ma zatem prawo opuścić miejsce zamieszkania, np. w celu wyjścia na spacer, jeśli taką formę aktywności zalecił lekarz. W tym przypadku należy kierować się zasadą, że zwolnienie lekarskie powinno zostać wykorzystane na powrót do zdrowia. Nie można zatem podejmować czynności, które mogą pogorszyć jego stan lub przedłużyć rekonwalescencję.

Czego bezwzględnie nie wolno robić na L4?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, kontrola prawidłowości wykonania L4 polega na ustaleniu, czy chory nie wykonuje pracy zarobkowej oraz czy nie wykorzystuje zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem. 

W pierwszym przypadku sprawa jest dość prosta - chory nie może wykorzystać zwolnienia, aby w czasie wolnego nadrobić zaległości np. w innej pracy. W razie kontroli, osoba, która nie przestrzega tego przepisu, straci prawo do zasiłku chorobowego. Jeśli chodzi o drugi przypadek, czyli wykorzystywanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem, katalog czynności zabronionych nie został w żaden sposób sprecyzowany. Prawniczka Patrycja Pieszczek-Bober, w rozmowie z TOK FM przyznała, że z tego względu trudno jednoznacznie powiedzieć, co wolno, a czego nie wolno robić. Można jednak kierować się zasadą, że wykonywane czynności nie powinny mieć negatywnego wpływu na stan zdrowia. Jakie aktywności mogą zostać zakwestionowane przez kontrolerów ZUS? Na pewno różnego rodzaju obowiązki domowe i okołodomowe, które uznaje się za zbędne. W czasie przebywania na L4 nie powinno się zatem remontować mieszkania, pracować w ogrodzie, kosić trawy, czy pracować w gospodarstwie.

Czytaj więcej

Do tego specjalisty skierowanie nie będzie już potrzebne. Rząd planuje zmiany

Co z zakupami? Jak tłumaczy ekspertka, sprawa jest dość skomplikowana. Najmniej przeciwwskazań jest w przypadku osób, które mieszkają same, bowiem nie ma ich kto wyręczyć. Na pewno nikt nie może zakwestionować wyjścia do lekarza oraz do apteki (o ile inny domownik nie jest w stanie zrealizować za nas recepty). Jeśli chodzi o opiekę nad dziećmi oraz odwożenie ich np. do przedszkola, kwestie te nie są jasno określone. Zdaniem Patrycji Pieszczek-Bober kontrolerzy ZUS patrzą na całokształt sytuacji. Inaczej zatem zostaną ocenione osoby, które opiekę nad dziećmi mogą powierzyć innemu członkowi gospodarstwa domowego, a inaczej osoby samotnie wychowujące potomstwo, którym faktycznie nie ma się kto zająć.

Jak zabezpieczyć się w przypadku kontroli L4?

Ekspertka radzi, aby podczas wizyty u lekarza wypisującego zwolnienie lekarskie, poprosić dodatkowo o wypisanie zaleceń, np. dotyczących wyjścia na spacer. W takim przypadku w razie kontroli będzie można powołać się na dokument. Patrycja Pieszczek-Bober tłumaczy również, że dozwolone są wszelkie aktywności, które mają pomóc w najszybszym powrocie do zdrowia. Można jednak robić tylko to, co jest niezbędne.

Jak donosi TOK FM, w pierwszym półroczu tego roku ZUS skontrolował blisko 261 tys. osób przebywających na zwolnieniu lekarskim. Chorzy najczęściej byli przyłapani na wykonywaniu pracy zarobkowej, remontach, wakacyjnych wyjazdach oraz imprezach towarzyskich. Kontrole zazwyczaj odbywały się po otrzymaniu anonimowych zgłoszeń. W efekcie ZUS cofnął lub obniżył świadczenia na łączną kwotę 117,5 mln zł.

Ubezpieczenie chorobowe jest jednym z ubezpieczeń społecznych. Daje pracownikom prawo do zasiłku w okresie choroby oraz macierzyństwa. Składki na to ubezpieczenie są zapisywane na indywidualnym koncie ubezpieczonego. W przypadku osób pracujących na podstawie umowy o pracę ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe. Z kolei osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia lub prowadzące działalność gospodarczą mogą przystąpić do niego dobrowolnie.

Typy zwolnienia lekarskiego. Zwróć uwagę na kod na L4

Pozostało 92% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach