Takie dokładnie określenie padło w kwietniowym wyroku Wielkiej Izby w sprawie Verein KlimaSeniorinnen Schweiz i in. v. Szwajcarii (skarga nr 53600/20), w którym Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 6 § 1 (dostęp do sądu) na tle zarzutu niewywiązania się Konfederacji Szwajcarskiej z obowiązków wynikających z Konwencji w sprawie zmian klimatu przyjętej w 2015 r. w Paryżu, gdy 195 państw zawarło historyczne porozumienie przeciwdziałające zmianom klimatycznym.
Seniorzy skarżą szwajcarskie władze
Sprawa dotyczyła skargi złożonej przez szwajcarskie stowarzyszenie Verein KlimaSeniorinnen Schweiz, którego członkiniami są osoby w wieku senioralnym. Skargę podpisały też cztery osoby fizyczne, członkinie stowarzyszenia w wieku powyżej 80 lat, które skarżyły się na problemy zdrowotne, nasilające się podczas fal upałów, znacząco wpływając na ich życie, warunki życia i samopoczucie. Najstarsza z nich, urodzona w 1931 r., zmarła w trakcie postępowania przed Trybunałem. Skarżący uważali, że władze szwajcarskie nie podejmują wystarczających działań, pomimo ich obowiązków wynikających z Konwencji, w celu złagodzenia skutków zmian klimatu.
Czytaj więcej
Określanie pozacenowych wymogów, w tym związanych ze zrównoważonym rozwojem, powinno być na tyle jasne, aby nie budziło wątpliwości co do oczekiwań zamawiającego i umożliwiało wykonawcom złożenie porównywalnych ofert.
Trybunał przyjął, że art. 8 Konwencji obejmuje prawo do skutecznej ochrony przez władze państwowe przed poważnymi negatywnymi skutkami zmian klimatycznych dla życia, zdrowia, dobrobytu i jakości życia. Uznał jednak, że cztery indywidualne skarżące nie spełniały kryteriów formalnych z art. 34 Konwencji i uznał ich skargi za niedopuszczalne. Natomiast skarżące stowarzyszenie (Verein KlimaSeniorinnen Schweiz) miało legitymację (locus standi) do wniesienia skargi dotyczącej zagrożeń wynikających ze zmian klimatycznych w pozwanym państwie w imieniu tych osób, które mogłyby twierdzić, że podlegają konkretnym zagrożeniom lub negatywnym skutkom zmian klimatycznych dla ich życia, zdrowia, dobrobytu i jakości życia chronionych na mocy Konwencji.
Trybunał stwierdził, że Konfederacja Szwajcarska nie wywiązała się ze swoich obowiązków (tzw. zobowiązań pozytywnych) wynikających z Konwencji w sprawie zmian klimatu. Wskazał na „krytyczne luki” w krajowych regulacjach, takich jak brak określenia przez władze szwajcarskie, za pomocą budżetu węglowego lub w inny sposób, krajowych ograniczeń emisji gazów cieplarnianych (GHG). Wskazał też, że Szwajcarii nie udawało się osiągnąć celów redukcji emisji gazów cieplarnianych w przeszłości. Trybunał orzekł, że władze szwajcarskie nie podjęły działań w odpowiednim czasie i we właściwy sposób, aby opracować, rozwinąć i wdrożyć odpowiednie przepisy i środki w tej sprawie.
