Warto wiedzieć, jakie są podstawy wpisu na listę biegłych sądowych, rozumieć zasady ich weryfikacji, a także wpływu opinii biegłego na przebieg postępowania sądowego. Coraz częstsze są przypadki wydawania opinii przez osoby nieposiadające kompetencji.
Czytaj także: Biegli sądowi: jakość opinii a los zwykłego obywatela
Podstawy wpisu na listę biegłych sądowych reguluje rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych, wydane na podstawie przepisów ustawy o ustroju sądów powszechnych. Biegłych ustanawia prezes sądu okręgowego na pięć lat. Biegłym może być osoba która: korzysta z pełni praw publicznych, ukończyła 25 lat życia, posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także umiejętności dla której ma być ustanowiona. Ponadto biegły musi dawać rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego.
Posiadanie wiadomości specjalnych powinno być wykazane dokumentami lub innymi dowodami. Ocena czy posiadanie wiadomości specjalnych zostało dostatecznie wykazane, należy do prezesa sądu.
Wielokrotnie podstawą rozstrzygnięcia sądu i treści wydanego przez niego wyroku jest opinia biegłego. Problematyka ta była niejednokrotnie poruszana także w orzeczeniach samych sądów, w szczególności w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 6 lutego 2003 roku, który stwierdził, że: „zadaniem biegłego jest udzielenie sądowi, na podstawie posiadanych wiadomości fachowych i doświadczenia zawodowego informacji i wiadomości niezbędnych do ustalenia i oceny okoliczności sprawy. Nie mogą być uznane za dowód w sprawie wypowiedzi biegłego wykraczające zarówno poza zakres udzielonego mu przez sąd zlecenia jak i poza ustawowo określone jego zadania. Sąd nie jest więc związany opinią biegłego w zakresie jego wypowiedzi odnośnie zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji sądu, kwestii ustalenia i oceny faktów oraz sposobu rozstrzygnięcia sprawy" (sygn. IV CKN 1763/00).