10 grudnia świętować będziemy 75. rocznicę przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Deklaracja była odpowiedzią na barbarzyńskie czyny popełnione w czasie II wojny światowej oraz na faszyzm i nazizm lat 30. XX wieku. To jedyny tak znaczący dokument o światowym zasięgu, napisany przez przedstawicieli wszystkich kręgów kulturowych. Zapomniany, choć mógłby być manifestem radykalnego centrum – cichej większości ludzkości.
Preambuła Deklaracji zobowiązuje kraje sygnatariuszy, w tym Polskę, by „dążyły w drodze nauczania i wychowywania do rozwijania poszanowania tych praw i wolności”. Ponadto art. 26 pkt 2 uściśla, iż celem edukacji jest „pełny rozwój osobowości ludzkiej i ugruntowanie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności” oraz iż nauczanie krzewi „zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi lub religijnymi”.
Czytaj więcej
Gdy przyszłość NATO zależy od wyniku wyborów w USA, powrócić trzeba do idei leżącej u zarania wspólnej Europy tworzącej się w obliczu zagrożenia ze Wschodu.
Obecny program nauczania nie wydaje się stawiać tych celów wysoko w hierarchii priorytetów procesu edukacji. Brak również systemowego wsparcia dla szkół pragnących realizować tak szczytną misję. Jeśli chcemy, by kultura współpracy i współistnienia, kultura współobywatelstwa uległa poprawie, jeśli chcemy stać się „aksamitnym społeczeństwem”, społeczeństwem ludzi szanujących drugiego człowieka, to wypełnienie tych – i pozostałych – artykułów Deklaracji jest konieczne. Jak można to zrobić w praktyce?
Holistyczny program nauczania w zgodzie z prawami dziecka wypracowano w Wielkiej Brytanii. Jest to model Szkół Respektujących Prawa (Dziecka) UNICEF. Ponad 1,6 mln uczniów w 5 tys. szkół uczestniczy w edukacji, której integralną częścią jest nauczanie o prawach dziecka i prawach człowieka. Szacunek dla dzieci i ich praw stawiany jest w centrum procesu kształcenia. Program jest wprowadzeniem w praktyce Konwencji Praw Dziecka ONZ, której międzynarodowy dzień obchodziliśmy 20 listopada.
