Rękojmia bardziej dostępna - przedsiębiorca zwróci zakupy tak jak konsument

Osoby prowadzące jednoosobową działalność będą mogły odstąpić od transakcji sprzedaży jak konsumenci.

Aktualizacja: 26.12.2020 20:11 Publikacja: 26.12.2020 00:01

Rękojmia i gwarancja

Rękojmia i gwarancja

Foto: AdobeStock

Z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdzie w życie wynikający z ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (DzU z 2019 r., poz. 1495) pakiet przepisów pozwalających osobom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą na korzystanie z wielu uprawnień przysługujących dotychczas jedynie konsumentom. Dzięki tym zmianom osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą uzyskają uprawnienie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa na zasadach określonych w ustawie z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. DzU z 2020 r., poz. 287). Oznacza to, że będą mogły np. zwróć zakupiony w sieci sprzęt komputerowy w terminie 14 dni od otrzymania towaru bez podawania przyczyny oraz ponoszenia dodatkowych kosztów.

Kto inny będzie się bronił

Ponadto osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą mogły powoływać się na domniemanie prawne z art. 5562 kodeksu cywilnego, że jeśli wada fizyczna rzeczy została stwierdzona przed upływem roku od dnia jej sprzedania, to sama wada lub przynajmniej przyczyna jej powstania istniała już w chwili wydania towaru. Gdy przedsiębiorca skorzysta z rękojmi, to sprzedawca będzie musiał wykazać, że do uszkodzenia towaru doszło z winy kupującego (chcąc np. uniknąć obniżenia ceny, naprawy lub wymiany uszkodzonego towaru, bądź odstąpienia przez kupującego od umowy). Jest to istotna zmiana, bo w obecnym stanie prawnym przedsiębiorca, chcąc skorzystać z rękojmi, musi już na wstępie niejako bronić się poprzez udowodnienie, że nie ponosi winy w powstaniu wady.

Czytaj także: Jak złożyć reklamację: rękojmia czy gwarancja

Kolejną, najistotniejszą zmianą wynikającą z nowelizacji jest przyznanie osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą uprawnienia do powoływania się na tzw. klauzule abuzywne, czyli postanowienia nieuzgodnione w procesie zawierania umowy, kształtujące prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszające jego interesy.

Dotychczas przedsiębiorcy mogli powoływać się na zakaz stosowania takich klauzul jedynie w zawieranych umowach ubezpieczenia. Z chwilą wejścia w życie nowych przepisów postanowienia umów zawartych po 31 grudnia 2020 r. mieszczące się w definicji klauzuli abuzywnej będą mogły być kwestionowane. Oznacza to, że jednoosobowi przedsiębiorcy będą mogli powoływać się w sporach z kontrahentami na bezskuteczność postanowień umownych zawartych w rejestrze klauzul niedozwolonych oraz wskazanych w decyzjach prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów.

Ta zmiana będzie istotna dla wielu umów, których zawarcia nie poprzedzają negocjacje, co jest obecnie powszechną praktyką w kontaktach handlowych z bankami, operatorami sieci telefonicznych, czy też dostawcami gazu i energii elektrycznej.

z nowych uprawnień

Skorzystanie z opisanych uprawnień uzależnione będzie od możliwości zakwalifikowania umowy jako nieposiadającej charakteru zawodowego (interpretowanego w szczególności przez pryzmat zakresu działalności ujawnionego we wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).

Tym samym nowe uprawnienia nie będą obejmować umów dotyczących usług oraz dostaw nabywanych dla celów wytworzenia produktów oraz usług, których dystrybucja stanowi przedmiot działalności osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Dla przykładu, stolarz wciąż nie będzie mógł skorzystać z rozszerzonej ochrony nabywanych narzędzi obróbki drewna, lecz np. sprzętu komputerowego.

Wskazane kryterium będzie jedynym warunkiem skorzystania z nowych uprawnień. Bez znaczenia będzie skala i okres prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Wydaje się natomiast, że przynajmniej na początku obowiązywania nowych przepisów ustalenie jasnej granicy między zawodowym a niezawodowym charakterem umów zawieranych przez takich przedsiębiorców będzie wywoływać duże wątpliwości. Sam ustawodawca, sugerując, że wpis przedsiębiorcy do CEIDG nie jest wyłączną podstawą określenia prowadzonej przez niego działalności, nie wskazuje żadnych dodatkowych kryteriów takiej oceny.

Wciąż lepsza ochrona

Wejście w życie nowych przepisów nie powinno uśpić czujności osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, bo wciąż możliwe będzie ograniczenie lub nawet wyłączenie w umowie odpowiedzialności kontrahenta z tytułu rękojmi. Ponadto bez odpowiedniego zbadania rzeczy i niezwłocznego zawiadomienia sprzedawcy o wadzie, nadal będą traciły uprawnienia wynikające z przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej.

Wejście w życie zmian wymaga odpowiedniego przygotowania kontrahentów jednoosobowych przedsiębiorców. Powinien się na nie składać przede wszystkim przegląd dokumentacji ofertowej kierowanej do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i dostostosowanej w treści do nowego stanu prawnego. Ponadto, treść i zakres zmian powinny zostać przedstawione osobom odpowiedzialnym za kontakty z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, tak aby uniknęły nieporozumień w korzystaniu z nowych uprawnień.

Autor jest adwokatem, kancelaria PwC Legal Polska

Z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdzie w życie wynikający z ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (DzU z 2019 r., poz. 1495) pakiet przepisów pozwalających osobom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą na korzystanie z wielu uprawnień przysługujących dotychczas jedynie konsumentom. Dzięki tym zmianom osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą uzyskają uprawnienie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa na zasadach określonych w ustawie z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. DzU z 2020 r., poz. 287). Oznacza to, że będą mogły np. zwróć zakupiony w sieci sprzęt komputerowy w terminie 14 dni od otrzymania towaru bez podawania przyczyny oraz ponoszenia dodatkowych kosztów.

Pozostało 85% artykułu
Opinie Prawne
Michał Bieniak: Powódź i prawo cywilne
Opinie Prawne
Jędrasik, Szafraniuk: Przyroda jest naszym sprzymierzeńcem
Opinie Prawne
Marta Milewska: Czas wzmocnić media lokalne, a nie osłabiać samorządy
Opinie Prawne
Wojciech Labuda: Samo podwyższenie zasiłku pogrzebowego to za mało
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Lekcja praworządności dla Ołeksandra Usyka