Prawa i obowiązki działkowców. W tych przypadkach wygasa prawo do działki ROD

Rodzinne ogródki działkowe mają za zadanie zaspokoić wypoczynkowe oraz rekreacyjne potrzeby ludzi. W tym miejscu można odpoczywać, uprawiać ogródek, spędzać czas z rodziną i cieszyć się naturą. Czy można być właścicielem takiej działki?

Publikacja: 30.10.2024 07:01

Działkowiec nie jest właścicielem działki, ale ma do niej prawa

Działkowiec nie jest właścicielem działki, ale ma do niej prawa

Foto: Adobe Stock

Rodzinne ogródki działkowe (ROD) są zakładane na gruntach, które należą do Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i stowarzyszeń ogrodowych. W przypadku, gdy grunt należy do Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego, można go sprzedać w drodze umowy lub oddać w nieodpłatne lub odpłatne użytkowanie wieczyste lub na czas oznaczony stowarzyszeniom ogrodowym, by założyły i prowadziły ROD. Jeden ROD jest prowadzony przez jedno stowarzyszenie. To ono dzieli teren na ogólny oraz działki, a także zajmuje się budowaniem infrastruktury ogrodowej i zagospodarowaniem. Kto ma prawo do poszczególnych ogródków?

Kto jest właścicielem działki ROD?

Jak mówi ustawa z dnia 13 grudnia 2013 roku o rodzinnych ogrodach działkowych, ustanowienie prawa do działki następuje na podstawie umowy dzierżawy działkowej. Zawierana jest ona między stowarzyszeniem ogrodowym a pełnoletnią osobą fizyczną. Jeśli osoba ta chce, aby prawo do działki zostało ustanowione wspólnie z jej małżonkiem, także małżonek zawiera wspomnianą umowę. Co istotne, jedna osoba może mieć ustanowione prawa tylko do jednej działki. Ważne w ustanowieniu praw do działki są nie tylko ustawowe funkcje rodzinnych ogrodów działkowych i działki, lecz także miejsce zamieszkania osoby fizycznej, z którą zawierana jest umowa.

Stowarzyszenie ogrodowe może również oddać w bezpłatne używanie działkę instytucjom prowadzącym działalność społeczną, oświatową, kulturalną, wychowawczą, rehabilitacyjną, dobroczynną lub opieki społecznej.

Czytaj więcej

Tych rzeczy nie wolno robić na ROD. Możesz nawet stracić działkę

Czym jest umowa dzierżawy działkowej?

Zgodnie z ustawą umowa dzierżawy działkowej pozwala na zobowiązanie się stowarzyszenia ogrodowego do oddania działkowcowi na czas nieoznaczony działki do używania i pobierania z niej pożytków. Z kolei działkowiec jest zobowiązany do używania działki tak, jak wskazuje jej przeznaczenie, uiszczania odpowiednich opłat oraz przestrzegania regulaminu. Umowę zawiera się w formie pisemnej pod rygorem nieważności, a jeśli działkowiec sobie tego życzy, może złożyć wniosek, by dzierżawa podlegała ujawnieniu w księdze wieczystej.

Ponadto taka umowa może określać, ile wynosić będzie czynsz lub jak będzie ustalany oraz kiedy trzeba będzie go opłacić – w przypadku, gdy stowarzyszenie ogrodowe musi płacić właścicielowi gruntu za tytuł do użytkowania lub użytkowania wieczystego nieruchomości zajmowanej przez ROD.

W przypadku dzierżawy działkowej stosuje się odpowiednie przepisy dotyczące dzierżawy zawarte w Kodeksie cywilnym, natomiast do ochrony tej dzierżawy – przepisy o ochronie własności.

Czytaj więcej

Kontrole także na ROD. Surowe kary za nieprzestrzeganie przepisów

Czy umowę dzierżawy działkowej można wypowiedzieć?

Zarówno stowarzyszenie ogrodowe, jak i działkowiec mogą wypowiedzieć umowę dzierżawy działkowej. Wypowiedzenia dokonuje się na piśmie pod rygorem nieważności. Jeżeli złoży je stowarzyszenie ogrodowe, musi w nim zawrzeć przyczynę, która je uzasadnia. Działkowiec z kolei może wypowiedzieć umowę w dowolnym czasie, ale nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeśli strony nie ustaliły terminu rozwiązania umowy.

Jeżeli działkowiec otrzymał pisemne upomnienie, a nadal korzysta z działki lub altany w sposób niezgodny z przeznaczeniem, ustawą i regulaminem, niszczy infrastrukturę lub działa przeciwko porządkowi ogrodowemu i jest uciążliwy dla innych właścicieli działek lub zalega z zapłatą opłat zarówno ogrodowych, jak i na rzecz stowarzyszenia ogrodowego co najmniej przez 6 miesięcy, mimo że stowarzyszenie informowało go pisemnie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczało dodatkowy termin zapłaty należności, lub oddał działkę osobie trzeciej i pobiera za to opłaty – to stowarzyszenie może wypowiedzieć umowę nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego.

Jakie prawa i obowiązki ma działkowiec na dzierżawionej działce?

Działkowiec po podpisaniu umowy dzierżawy działkowej ma prawo zagospodarować i wyposażyć działkę zgodnie z ustawą i regulaminem. Jeżeli dokona nasadzeń, umieści na działce obiekty i urządzenia za własne pieniądze, to jest to jego własność.

Działka musi być przez niego utrzymana w należytym stanie. Obowiązkiem jest przestrzeganie porządku według regulaminu oraz ponoszenie wydatków związanych z utrzymaniem działki. Działkowiec jest także zobligowany do uiszczania opłat ogrodowych i używania infrastruktury ogrodowej w taki sposób, aby nie utrudniać tego innym działkowcom.

Czytaj więcej

Kiedy musisz mieć pozwolenie na wycięcie drzewa na działce. A co z ROD?

Kiedy wygasa prawo do działki?

Według ustawy prawo do działki wygada w czterech przypadkach:

  1. jeśli umowa zostaje rozwiązana za zgodą obu stron lub upływa termin wypowiedzenia;
  2. jeśli działkowiec umiera, o ile ustawa nie stanowi inaczej;
  3. jeśli ROD lub jego część, na której znajduje się działka, podlega likwidacji;
  4. jeśli nastąpią inne przypadki określone w ustawie.

Czy dzierżawę działki się dziedziczy? Co po śmierci działkowca?

Kiedy działkowiec umiera, ale prawo do działki przysługuje obojgu małżonkom, to małżonek zmarłej osoby otrzymuje prawo do działki. Jeżeli jednak to prawo przysługiwało tylko zmarłemu małżonkowi, to w terminie sześciu miesięcy od dnia śmierci drugi z małżonków może złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z tego prawa – pod rygorem wygaśnięcia prawa do działki. W przypadku, gdy małżonek przekroczy termin, roszczenie o ustalenie prawa do działki przysługuje innym bliskim i wygasa trzy miesiące po dacie jego powstania. Nie można go ustalić wcześniej niż przed upływem terminu wygaśnięcia roszczenia.

Jeśli uprawnionych po śmierci działkowca do przeniesienia praw jest kilka osób, wówczas o tym, kto wydzierżawi działkę, decyduje są w postępowaniu nieprocesowym. Głównie bierze się pod uwagę to, czy osoba uprawniona korzystała z działki.

W przypadku, gdy działkowiec nie pozostawał w związku małżeńskim, prawo przypada bliskim, a roszczenie wygada w terminie sześciu miesięcy od jego śmierci.

Czytaj więcej

Jak spisać testament, aby był ważny? Ile kosztuje testament notarialny?

Wspólna działka po rozwodzie: Komu przysługuje ROD?

Jeżeli małżeństwo, które ma wspólne prawo do działki ROD, ustaje ze względu na rozwód lub unieważnienie, to wówczas w terminie trzech miesięcy od ustania małżeństwa osoby zawiadamiają stowarzyszenie ogrodowe o tym, komu przypadło prawo do działki, lub przedstawiają dowody wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa. Jeśli jednak tego nie zrobią, to wówczas stowarzyszenie wyznaczy im kolejny termin, minimalnie miesięczny, i powiadomi ich o skutkach jego niezachowania.

Gdy kolejny termin upłynie bezskutecznie, wówczas stowarzyszenie może pozostawić prawo do działki jednemu z byłych małżonków przez rozwiązanie umowy z drugim z nich.

Likwidacja ROD: Co dzieje się z działką?

Jeżeli ROD lub jego cześć, na której znajduje się działka, zostają zlikwidowane, to wówczas działkowiec ma prawo do działki zamiennej, jeśli zgłosi do stowarzyszenia ogrodowego żądanie na piśmie najpóźniej do trzech miesięcy od dnia likwidacji.

Czy działkowiec może sprzedać działkę ROD?

Działkowiec nie może sprzedać działki ROD, gdyż nie jest jej właścicielem. Jak jednak wskazuje ustawa, istnieje możliwość przeniesienia praw i obowiązków wynikających z prawa do działki w drodze umowy. Można ją podpisać z pełnoletnią osobą fizyczną, zawiera się ją w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Czytaj więcej

Zanim zaprosisz przyjaciół na impezę - sprawdź, czego nie wolno robić na "RODos"

Czy stowarzyszenie ogrodowe może nie zgodzić się na przeniesienie praw do działki?

To, czy przeniesienie praw do działki będzie skuteczne, zależy od tego, czy zatwierdzi je stowarzyszenie ogrodowe. Składa ono oświadczenie w tym przedmiocie w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania terminu pisemnego wniosku o zatwierdzenie. Działkowiec powinien zawrzeć w nim także uzgodnione przez strony wynagrodzenie za nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce. Jeśli termin ten upływa bezskutecznie, oznacza to, że przeniesienie praw do działki zostało potwierdzone.

Stowarzyszenie jednak może z ważnych powodów odmówić zatwierdzenia przeniesienia praw do działki. Oświadczenie sporządza się wówczas w formie pisemnej z uzasadnieniem pod rygorem nieważności. Odmowa może także mieć miejsce, jeśli stowarzyszenie wskaże osobę, na której rzecz mogą zostać przeniesione prawa do działki. Wówczas musi ona złożyć oświadczenie, w którym potwierdza gotowość do zapłaty działkowcowi wynagrodzenia, o którym mowa powyżej. Ma na to dwa tygodnie od wskazania. Jeśli termin będzie bezskuteczny, wniosek działkowca zostanie uwzględniony. Działkowiec i druga strona umowy przeniesienia praw może wytoczyć powództwo o ustalenie, że odmowa stowarzyszenia ogrodowego w tej sprawie jest bezzasadna. Wówczas orzeczenie sądu zastępuje oświadczenie stowarzyszenia ogrodowego.

Czytaj więcej

Czy można palić gałęzie i liście na swojej działce? Przepisy nie pozostawiają wątpliwości

Czy działkowiec otrzymuje wynagrodzenie za przeniesienie praw do działki?

Przenoszenie praw do działki może wiązać się z wynagrodzeniem. Jak bowiem wskazuje ustawa w art. 42 ust. 1: „W razie wygaśnięcia prawa do działki, działkowcowi przysługuje wynagrodzenie za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty stanowiące jego własność. Wynagrodzenie nie przysługuje za nasadzenia, urządzenia i obiekty wykonane niezgodnie z prawem”.

To, jak wysokie będzie to wynagrodzenie i w jaki sposób zostanie uiszczone, uwzględniane jest w umowie o przeniesienie praw do działki. Jeżeli jednak umowa zostaje rozwiązana wskutek wypowiedzenia, wówczas wynagrodzenie i jego zapłata ustalane są między stowarzyszeniem ogrodowym a działkowcem. Jeśli nie dochodzą oni do porozumienia, to stowarzyszenie może żądać w trybie procesu sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów w drodze licytacji. Wówczas postanowienie sądu o przysądzeniu własności nasadzeń, urządzeń i obiektów jest równoznaczne z ustanowieniem prawa do działki przez stowarzyszenie ogrodowe.

Rodzinne ogródki działkowe (ROD) są zakładane na gruntach, które należą do Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i stowarzyszeń ogrodowych. W przypadku, gdy grunt należy do Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego, można go sprzedać w drodze umowy lub oddać w nieodpłatne lub odpłatne użytkowanie wieczyste lub na czas oznaczony stowarzyszeniom ogrodowym, by założyły i prowadziły ROD. Jeden ROD jest prowadzony przez jedno stowarzyszenie. To ono dzieli teren na ogólny oraz działki, a także zajmuje się budowaniem infrastruktury ogrodowej i zagospodarowaniem. Kto ma prawo do poszczególnych ogródków?

Pozostało 95% artykułu
Nieruchomości
Co powinno się robić z deszczówką, co jest zabronione? Kara to nawet 10 tys. zł
Dobra osobiste
Monitoring u sąsiada: Co może rejestrować kamera? Przepisy są jasne
Biznes
Ceny drewna kominkowego październik 2024. Co trzeba wiedzieć przed zakupem? Poradnik
Gaz
Jest komunikat Komisji Europejskiej dotyczący pieców na gaz. Zmiany od 1 stycznia
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA