TSUE odpowiadał na dwa pytanie trzyosobowego składu Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN złożonej wyłącznie z nowych sędziów, który rozpatrywał odwołanie sędziego Sądu Okręgowego w K. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, która odmówiła sędziemu G. zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po osiągającego wiek uprawniający do przejścia w stan spoczynku, czyli 65 lat. KRS odmówiła mu zgody, ponieważ nie dochował on terminu na złożenie takiego oświadczenia. Nie było możliwe przywrócenie tego terminu, a nadto sędzia G. przedstawił okresowe badania lekarskie, a nie wymagane od kandydata na stanowisko sędziowskie.
W tej sytuacji SN zapytał TSUE, czy Traktatu o Unii Europejskiej (art. 19 ust. 1) sprzeciwia się prawu krajowemu takiemu jak art. w 69 par. 1 b prawo o ustroju sądów powszechnych, uzależniający uwzględnienie prośby (oświadczenia) sędziego na dalsze zajmowania stanowiska sędziego po osiągnięciu wieku przejścia w stan spoczynku od zgody innego organu, w tym wypadku KRS. Po drugie zapytał, czy sprzeciwia się wykładni, zgodnie z którą spóźnione oświadczenie sędziego jest bezskuteczne bez względu na okoliczności uchybienia terminowi i znaczenie uchybienia dla postępowania o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego?
Czytaj więcej
Na wtorek 8 listopada 2022 r. zaplanowano rozprawę przed wielką izbą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym oświadczeń składanych przez sędziów po osiągnięciu wieku przejścia w stan spoczynku.
TSUE orzekł w czwartek, że pytania zadane przez tę izbę nie pochodzą od organu mającego status niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, jak wymaga tego prawo Unii, w konsekwencji uznał pytania za niedopuszczalne.
Trybunał przywołał wyrok ETPCz, który w stosunku do dwóch składów nowych sędziów orzekł, że nie stanowią one sądu ustanowionego ustawą i nie są niezawisłe, gdyż powołanie ich członków nastąpiło z oczywistym naruszeniem podstawowych przepisów krajowych regulujących procedurę powoływania sędziów. Okoliczności zmiany składu KRS w 2017 r. podważyły jej niezależność od władzy ustawodawczej i wykonawczej, wpływając na jej zdolność do proponowania niezależnych i bezstronnych kandydatów na stanowiska sędziowskie w SN. Ponadto sędziowie, o których mowa, zostali powołani przez Prezydenta RP na podstawie uchwały KRS, której wykonanie było w chwili ich powołania wstrzymane przez NSA do czasu zbadania zgodności z prawem tej uchwały, a NSA ostatecznie uchylił tę uchwałę.
