Jak przywrócić sędziów w zamian za KPO

Wszystko w rękach prezesów sądów – mówią prawnicy pytani o zalecenia dla Polski wyrażone przez szefową Komisji Europejskiej.

Publikacja: 20.10.2021 19:15

Ursula von der Leyen i Mateusz Morawiecki

Ursula von der Leyen i Mateusz Morawiecki

Foto: PAP/EPA

– Demokracja i praworządność są wolniejsze niż autokracje. To nas różni od dyktatorów – nasze procedury są sprawiedliwe. Będziemy bronić obywateli w Polsce – oświadczyła we wtorek w Strasburgu Ursula von der Leyen. – Zalecenie dla Polski brzmi: odtworzyć niezależność wymiaru sprawiedliwości, zlikwidować ID i przywrócić do pracy sędziów, którzy nie orzekają – dodała szefowa Komisji Europejskiej.

Kwadratura koła

Przywrócić, ale jak? – myślą prawnicy. Chodzi m.in. o sędziego Pawła Juszczyszyna z Olsztyna (zawieszony od lutego 2020 r., obniżono mu też uposażenie o 40 proc.) czy Igora Tuleyę z Warszawy (zawieszony w związku z uchyleniem mu przez ID sędziowskiego immunitetu, nie orzeka od listopada 2020 r., oficjalnie z powodu trwającego śledztwa przeciw niemu). ID SN według władz ma wkrótce przestać istnieć, bo „nie spełniła oczekiwań”.

Czytaj więcej

Rezolucja PE: TK nie ma uprawnień do interpretowania Konstytucji w Polsce

– Przywrócenie sędziów w wyniku jakiejś decyzji premiera czy ministra to prawnicza herezja – zgadzają się eksperci. Jest tu bowiem tylko ścieżka prawna.

– Władza wykonawcza nie może przywracać sędziów do pracy – mówił w środę w TOK FM wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta. Resort uważa jednak, że w ogóle nie należy ustępować UE.

W lipcu TSUE w postanowieniu zabezpieczającym nakazał nie tylko zamrozić działalność ID, ale też przywrócić do orzekania sędziów zawieszonych. Wkrótce jednak TK stwierdził, że te werdykty TSUE w świetle polskiej konstytucji są nie do wykonania, mamy więc kwadraturę koła. Co więc z decyzjami ID SN o zawieszeniu sędziów?

– Obawiam się uznawania orzeczeń za niebyłe „z mocy prawa”. To droga ku anarchii w sądach – mówi „Rz” prof. Maciej Gutowski z UAM, adwokat. I dodaje, że gdy TSUE wydał zabezpieczenie z zakazem orzekania ID, która jednak orzekała dalej, należy sporne orzeczenia pominąć. – Powinno być postępowanie sądowe. Ale system wyłącza lub utrudnia mechanizmy kwestionowania prawidłowości powołania składu sądu. Można wnieść do Izby Karnej SN o wznowienie postępowania, ale to może nie być skuteczne ani możliwe. Zawieszenia w obowiązkach dokonane przez prezesów sądów należałoby uchylić decyzjami tychże – dodaje prof. Gutowski.

A gdyby oni, tak jak MS, uznali to za niedopuszczalną kapitulację?

– To będziemy trwać w uporze aż po konfrontację z Unią – odpowiada prof. Gutowski.

Maciej Nawacki prezes SR w Olsztynie, który zawiesił sędziego Juszczyszyna, wypowiedź szefowej KE zrozumiał jako wezwanie do przywrócenia sędziów „zwolnionych” z orzekania.

„Ktoś tej pani uświadomi, że poza przypadkami przestępstw nie było usunięcia sędziego z zawodu?” – napisał na Twitterze.

Prezes SO w Warszawie Piotr Schab, który zawiesił Igora Tuleyę, mówi, że polityka nie może zmienić stanowiska sędziego, które wynika z analizy porządku konstytucyjnego.

– Moje pole czynności nie istnieje. Decyzję wydał SN, tylko on może ją zmienić – dodał.

Bez żadnego trybu

A może po prostu nie wydarzy się nic, aż powstanie nowe ciało dyscyplinarne? Tak uważa Jerzy Stępień, były prezes TK.

– Obóz rządzący przyzwyczaił nas, że różne rzeczy dzieją się „bez żadnego trybu”. Tak jak moja sprawa dyscyplinarna w TK: nie wszczęto postępowania, ale też nie zakończono, i tak bez żadnego trybu od kilku lat sobie wisi.

– Demokracja i praworządność są wolniejsze niż autokracje. To nas różni od dyktatorów – nasze procedury są sprawiedliwe. Będziemy bronić obywateli w Polsce – oświadczyła we wtorek w Strasburgu Ursula von der Leyen. – Zalecenie dla Polski brzmi: odtworzyć niezależność wymiaru sprawiedliwości, zlikwidować ID i przywrócić do pracy sędziów, którzy nie orzekają – dodała szefowa Komisji Europejskiej.

Kwadratura koła

Pozostało 89% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Zarządzenie samochodami w firmie to złożony proces
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie