Setki sędziów zapowiadają, że zignorują wyrok TK

Wydłuża się lista sędziów, którzy twierdzą, że nominaci nowej Krajowej Rady Sądownictwa, w tym osoby zasiadające w Sądzie Najwyższym, nie są sądem ustanowionym ustawą i nie spełniają warunków niezależności. Nie będą zatem z nimi orzekać. Co więcej, ich wyroki mogą być uznane za niebyłe. Na postawienie takiej tezy, ich zdaniem, pozwala decyzja unijnego Trybunału, który odwoływał się do art. 19 traktatu o UE. Problem w tym, że 7 października Trybunał Konstytucyjny uznał ten przepis za niezgodny z konstytucją.

O oświadczeniach wydawanych przez sędziów słychać od kilku dni. Sędzia Waldemar Żurek z Sądu Okręgowego w Krakowie we wtorek 12 października rozpoznał wniosek jednej ze stron w sprawie cywilnej, która była wcześniej zawieszona do czasu wydania przez SN wyroku w innej sprawie. SN wyrok już wydał, więc sprawa wróciła na wokandę. Sędzia Żurek orzekł jednak, że nie znikły przesłanki zawieszenia, bo sprawę w SN rozpoznali neosędziowie, czyli osoby nominowane przez nową, upolitycznioną KRS. Chodzi o Marcina Łochowskiego, Jacka Widło i Tomasza Szanciło z Izby Cywilnej SN.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Tomasz Pietryga: Dwa światy, które się nie spotkają

Obserwując działania rządu z ostatnich pięciu lat można mieć pewność, że zrealizuje się konfrontacyjny scenariusz, a wpływ Brukseli zostanie bardzo ograniczony.

Podobnie wątpliwości mieli sędziowie w Olsztynie, Częstochowie, Warszawie, a także sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego. W tym tygodniu kolejni sędziowie wydają oświadczenia. Nie tylko z sądów powszechnych, ale również „starzy" sędziowie Sądu Najwyższego.

Problem w tym, że przez ignorowanie przez sędziów wyroku TK mogą ucierpieć obywatele. Bo wyroki zapadłe w ich sprawach będą mogły kiedyś zostać unieważnione.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Sędzia Żurek nie posłuchał Trybunału Konstytucyjnego

Krakowski sędzia Waldemar Żurek wydał orzeczenie, że trzech nowych sędziów Sądu Najwyższego nie można uznać w „świetle prawa” za sędziów legalnych. Zastosował tym samym wyroki europejskich trybunałów - pisze portal oko.press.

Na straży niezawisłości

– Nie zmieniłem zdania po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Orzekałem tak przed i jeśli tylko wyjdę na salę po wyroku Trybunału z 7 października, będę orzekał tak samo „ mówi „Rzeczpospolitej" sędzia Jarosław Matras z Izby Karnej Sądu Najwyższego. I dodaje: – W mojej ocenie z uwagi na wskazane już w orzeczeniu o sygnaturze I KZ 29/21 naruszenia konstytucji, których efektem było dokooptowanie do składu Trybunału Konstytucyjnego osób na zajęte już miejsca, sędziowskie orzeczenie TK z 7 października nie ma charakteru wyroku TK.

Podobnie twierdzi sędzia Andrzej Rzepliński, były prezes TK. – Sędziowie sami mają wiedzieć, jak się zachować w takiej sytuacji – mówi. I zaznacza, że jest pełen podziwu dla wszystkich, którzy będą stali na straży orzekania w pełni niezawisłego.

Takiego samego zdania jest sędzia Wojciech Hermeliński. – Niezawiśli sędziowie nie mogą się zmuszać do orzekania z sędziami, co do których niezawisłości mają wątpliwości – mówi. Dodaje, że staje po stronie tych, którzy wątpliwości mają i je artykułują.

Czytaj więcej:

Sądy i Prokuratura

Zoll: Polskie sądy powinny ignorować wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Wszędzie, gdzie może, PiS nagina przepisy ustawy zasadniczej do własnych potrzeb – mówi prof. Andrzej Zoll, były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Pro

Wierni zasadom

– W polskim systemie prawnym mamy od 2015 r. do czynienia z sytuacją ekstraordynaryjną czy też, mówiąc bardziej wyraziście, anormalną. Chociaż konstatacja ta może się wydawać na pierwszy rzut oka jałowa i niewnosząca nic nowego do dyskursu wokół reform polskiego systemu sądownictwa z ostatnich lat, to ma ona jednak fundamentalne znaczenie – twierdzi dr Marcin Michalak z Uniwersytetu Gdańskiego. I dodaje, że gdybyśmy funkcjonowali w prawidłowej rzeczywistości prawnej, tego rodzaju pytanie, tj. czy sędziowie powinni respektować orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, uznalibyśmy za niedorzeczne i nonsensowne. Oczywista i bezdyskusyjna byłaby odpowiedź: tak, powinni.

– Ponieważ jednak funkcjonujemy aktualnie w Polsce w anormalnym stanie prawnym, przypominającym „podwójne państwo", takie pytanie zaczyna być poważnie traktowane, a specjaliści starają się udzielić na nie konstruktywnej odpowiedzi. To z całą wyrazistością pokazuje, w jak niepożądanym i trudnym miejscu się znaleźliśmy. Mając to na względzie, sędziowie dostrzegający aberracyjny dualizm prawny, w którym funkcjonujemy, powinni pozostać wierni konstytucji i takiej jej wykładni, która godzi stosowanie przez polskie sądy prawa Unii Europejskiej w jego obecnym kształcie z polską ustawą zasadniczą – uważa dr Michalak.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Bruksela chce kontroli nad unijnymi pieniędzmi dla Polski

Na decyzję w sprawie europejskich funduszami dla Polski po wyroku TK trzeba będzie długo czekać.

Nie każdy nie chce

Zdaniem Komitetu Nauk Prawnych PAN Trybunał Konstytucyjny wykroczył poza przysługujące mu kompetencje, stwierdzając niekonstytucyjność przepisów traktatu o UE (TUE). Nie wykluczył, że w przyszłości oceni zgodność z konstytucją orzeczeń TSUE, „łącznie z usunięciem ich z polskiego porządku prawnego". – Nie mieści się to w prawnych możliwościach jego kontroli. Zgodnie z zasadą podziału kompetencji między UE a państwa członkowskie dokonywanie wykładni TUE należy do wyłącznej kompetencji TSUE – wyjaśniono.

Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia (3,5 tys. sędziów) wystosowało apel o przestrzeganie wyroków TSUE. – Apelujemy do osób wadliwie powołanych o powstrzymanie się od orzekania do czasu wprowadzenia przez władzę ustawodawczą takich mechanizmów prawnych, które stanowić będą wykonanie orzeczeń TSUE i ETPC i wyeliminują wady ich powołań. Apelujemy do sędziów o poszanowanie orzeczeń trybunałów europejskich i zapewnienie obywatelom prawa do sądu poprzez orzekanie tylko z sędziami legalnie powołanymi i eliminowanie orzeczeń dotkniętych wadliwością z powodu niewłaściwej obsady sądu.

Poza oświadczeniami o ignorowaniu wyroku TK sędziowie zaczynają wydawać też takie, w których zapewniają, że nie widzą podstaw, by nie orzekać w składach wieloosobowych. Jedno z nich nadesłał do redakcji „Rz" sędzia Mariusz Królikowski z Sądu Okręgowego w Płocku

Powiedzieli „Rzeczpospolitej

Aleksander Stępkowski, sędzia Sądu Najwyższego, Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, rzecznik prasowy SN