Przed 2022 r w orzecznictwie dominował pogląd, że samo utworzenie OOU powoduje obniżenie wartości nieruchomości, a tym samym szkodę, której naprawienia można się domagać na podstawie art. 129 ust. 2 prawa o ochronie środowiska.
Ta linia orzecznicza znalazła ostatnio potwierdzenie w uchwale SN z 12 kwietnia 2024 r. (sygn. akt III CZP 56/23), zgodnie z którą właścicielowi nieruchomości, której wartość zmniejszyła się na skutek wprowadzenia OOU, jednak bez związku ze szczególnymi ograniczeniami wynikającymi z art. 135 ust. 3a, przysługuje odszkodowanie na podstawie wspomnianego art. 129 ust. 2. Dlatego że realizacja słusznego interesu publicznego nie może odbywać się kosztem części jednostek, a wykładnia prawa nie może być w opozycji do mechanizmów rynkowych. Uchwała zapadła w sprawie kilkunastu właścicieli działek domagających się od lotniska Kraków-Balice odszkodowania za objęcie ich strefą C obszaru ograniczonego użytkowania.
Obszar ograniczonego użytkowania wokół lotniska lub oczyszczalni. Niezbędne ograniczenia
Zgodnie z odmiennym stanowiskiem samo wprowadzenie OOU nie stanowi samodzielnej podstawy do odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości. Taką podstawę mogą stanowić jedynie postanowienia aktu ustanawiającego OOU określające nakazy, zakazy i zalecenia skierowane do właścicieli np. domów lub działek.
Na poparcie tego stanowiska wskazywano ograniczenia prawa własności wynikające z art. 64 konstytucji (ochrona własności) i fakt, że są one niekiedy konieczne ze względu na niezbędne dla rozwoju cywilizacyjnego inwestycje przemysłowe i infrastrukturalne wyrządzające tzw. szkodę legalną. Za tym stanowiskiem opowiedział się SN np. w uchwale III CZP 81/22, zapadłej w sprawie pozwu właścicieli nieruchomości w sąsiedztwie lotniska Poznań-Ławica, żądających od lotniska odszkodowania za obniżenie potencjalnej wartości ich nieruchomości z powodu hałasu i strefy ochronnej. SN orzekł, że samo wprowadzenie OOU przy lotnisku nie jest podstawą żądania rekompensaty za obniżenie wartości nieruchomości.
Odszkodowania za obszar ograniczonego użytkowania. Sąd Najwyższy za szerszymi rekompensatami
W podjętej w środę uchwale SN opowiedział się za szerszym rozumieniem należnych odszkodowań. Agnieszka Góra-Błaszczykowska, sędzia sprawozdawca, wskazała, że są różne przesłanki uznania różnych szkód, a są też szkody nieobjęte ograniczeniami – jak nieczyste powietrze w okolicach nieruchomości. Zatem sama „stygmatyzacja” działki poprzez zaliczenie jej do OOP zniechęca do jej nabywania.
