Maciej Zabrowski: Prawo w beczce wina

Niedawno miałem ogromną przyjemność uczestniczyć w okrągłej dziesiątej rocznicy pierwszego rocznika wina jednej z najbardziej znanych i cenionych polskich winnic. Jubileuszowa kolacja uświetniona była obecnością samych gospodarzy i założycieli winnicy, a przede wszystkim doskonałymi winami, w tym degustacją pierwszych roczników. Dopełnieniem były barwne historie o początkach winiarstwa w Polsce.

Dziś mało już kogo dziwi, że polskie wina można znaleźć w najlepszych i najdroższych restauracjach w Polsce. W ostatnich latach jego sprzedaż i zainteresowanie tą tematyką stale rośnie. Co więcej, polskie wina coraz częściej serwowane są w odległych zakątkach świata, jak Anglia, Hiszpania, a nawet Japonia. W latach 90. XX w. termin „wina z Polski” praktycznie nie istniał, pomijając oczywiście wina owocowe z kolorowymi nalepkami i wyrafinowanymi nazwami dostępnymi w prawie każdym sklepie monopolowym. Aktualnie szacuje się, że winnic w Polsce jest około sześciuset, a co ciekawe, wszystkie powstały dopiero w XXI wieku. Nie jest to zresztą łatwe zadanie, bo jak wiadomo, na co wskazywała już kiedyś jedna z byłych Pań Minister, klimat w Polsce nie jest sprzyjający.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Maciej Zaborowski: Temida na urlopie

Nic nie zmieni się w postrzeganiu przez obywateli wymiaru sprawiedliwości, jeżeli w sądach zabraknie zwykłego ludzkiego szacunku do uczestników postępowań.

Rozproszone dane

Delektując się doskonałym Chardonnay, w którym aromaty owoców tropikalnych, dojrzałych jabłek i gruszek spotykały się z zapachem prażonych migdałów i białego pieprzu, pomyślałem sobie: „co jest z nami nie tak?” Mamy sukcesy nawet w winiarstwie i nie chodzi bynajmniej o sezonowe zbieranie tego owocu we Francji, Włoszech czy Hiszpanii, a nie umiemy dobrze zorganizować wymiaru sprawiedliwości.

Nasi przedsiębiorcy coraz częściej przejmują duże zagraniczne firmy. Młodzi ludzie coraz rzadziej jeżdżą na przysłowiowy zmywak na Zachód, a znajdują pracę jako wysoko wykwalifikowani informatycy, lekarze czy naukowcy, studiując wcześniej niejednokrotnie na najlepszych uczelniach światowych, jak Harvard, Stanford, MIT czy Cambridge.

A w sądownictwie nam nie idzie. I nie mam na myśli aktualnego sporu o to, kto jest sędzią, a kto nie. Nie mam także na myśli tak wyrafinowanych rozwiązań jak wykorzystywanie sztucznej inteligencji przy wyrokowaniu w najprostszych sprawach, o czym dyskutuje się coraz poważniej na świecie, a w niektórych miejscach wprowadza pilotażowe programy.

Chodzi mi o rzeczy zupełnie podstawowe, które mają jednak ogromne znaczenie dla prawidłowej organizacji całego systemu. Kiedy rozmawiam na ten temat z ludźmi spoza wymiaru sprawiedliwości, nie mogą oni uwierzyć, że nie funkcjonuje w Polsce chociażby jeden wspólny dla całej Polski portal, na którym zgromadzone byłyby wszystkie dane biegłych sądowych wraz z ich opisem i kwalifikacjami oraz dostępnością.

Aż się prosi dodanie funkcji wystawiania przez sędziów ocen szybkości sporządzenia opinii, jej rzetelności, dokładności oraz ceny. Mogłoby to być nawet w najprostszej formie gwiazdek tak dobrze znanych nam z opiniowania na wszelkich portalach, z których w codziennym życiu korzystamy nagminnie.

Moi rozmówcy przecierają oczy ze zdumienia jeszcze bardziej kiedy słyszą, że aby jakiegokolwiek biegłego sądowego znaleźć, trzeba wejść na stronę internetową każdego poszczególnego sądu okręgowego i przedzierać się niczym przez dżunglę w poszukiwaniu właściwej zakładki.

Czasami te drogocenne dane są zapisane w plikach excel, czasami w word, a czasami aktualne można uzyskać jedynie w wersji papierowej w sekretariacie danego sądu. Jednocześnie doskonale wiemy, że wszyscy uczestnicy życia publicznego zgadzają się, że zmorą polskiego sądownictwa jest czas oczekiwania na opinie oraz ich jakość. Całego problemu z biegłymi to nie rozwiąże, ale czy nie usprawni to znacznie działań?

Bez wsparcia technicznego

Albo weźmy nagrywanie rozpraw. Sam nadal nie mogę wyjść ze zdumienia, że protokół z rozpraw w sprawach karnych sporządzany jest jedynie przez protokolanta. Bez żadnego wsparcia technicznego. Rozprawy nie są nagrywane, prawnicy nie mają zaś przed sobą ekranów, aby kontrolować na bieżąco to, co pojawia się w najważniejszym dokumencie z każdej rozprawy. Rozprawy, warto dodać, na której decydują się ludzkie losy. Oczywiście w teorii można złożyć wniosek o sprostowanie protokołu, ale bez jakiegokolwiek nagrania jest to prawo równie iluzoryczne jak nadzieja, że w Polsce będziemy mieli najlepsze czerwone wina na świecie niczym z Bordeaux czy Toskanii.